[go: up one dir, main page]
Wikisłownik

śmierć

Podobna pisownia Podobna pisownia: smierc

śmierć (język polski)

edytuj
 
śmierć (1.2)
wymowa:
IPA: [ɕmʲjɛrʲt͡ɕ], AS: [śmʹi ̯erʹć], zjawiska fonetyczne: zmięk.• i → j  ​?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) med. fizj. trwałe ustanie procesów życiowych lub aktywności; zob. też śmierć w Wikipedii
(1.2) mit. etn. szt. personifikacja śmierci (1.1), często przedstawiana jako szkielet z kosą
odmiana:
(1.1-2)
 
przypadekliczba pojedynczaliczba mnoga
mianownikśmierćśmierci
dopełniaczśmierciśmierci
celownikśmierciśmierciom
biernikśmierćśmierci
narzędnikśmierciąśmierciami
miejscownikśmierciśmierciach
wołaczśmierciśmierci
przykłady:
(1.1) Ona nadal nie może otrząsnąć się po śmierci męża.
(1.1) Każdego czeka śmierć.
(1.2) Śmierć w malarstwie średniowiecznym zwykle była przedstawiana jako szkielet z kosą.
składnia:
kolokacje:
(1.1) śmierć biologiczna / kliniczna / mózgowa • uniknąć śmierci • doprowadzić do śmierci • uratować / wybawić od śmierci • kara śmierci • żuaw śmierci
synonimy:
(1.1) zejście, zgon, wieczny spoczynek, odejście na wieki; gw. (Małopolska) zośka
(1.2) kostucha, ponury żniwiarz
antonimy:
(1.1) życie
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. śmiertelnik m, śmiertelniczka ż, śmiertelność ż, uśmiercanie n, uśmiercenie n
zdrobn. śmiertka ż
czas. uśmiercać ndk., uśmiercić dk.
przym. śmiertelny
przysł. śmiertelnie
związki frazeologiczne:
anioł śmierci • biała śmierć • blady jak śmierć • Bóg widzi, czas ucieka, śmierć się zbliża, wieczność czeka • być panem życia i śmierci • choćbyś miał złota skrzynie, śmierci się nie wywiniesz • choćbyś uciekał przez góry, las – śmierć do ciebie zdąży na czas • ciebie to po śmierć posłać • czarna śmierć • godna śmierć • grupa śmierci • igrać ze śmiercią • jakie życie, taka śmierć • kto by chciał we zdrowiu jako młody do śmierci żyć, potrzeba mu zawczasu umieć starym być • kwestia życia i śmierci • milsza jest śmierć odważna niż niewolne życie • na śmierć i życie • prędzej bym się śmierci spodziewał • raz kozie śmierć • spirala śmierci • spojrzeć śmierci w oczy • starość nie radość, śmierć nie wesele • śmierć cywilna • śmierć i żona od Boga przeznaczona • śmierć na chorągwi • śmierć powąchała • taniec śmierci • trzy ćwierci do śmierci • umrzeć śmiercią naturalną • w obliczu śmierci • walczyć ze śmiercią • wyśpisz się po śmierci • zakręt śmierci • zamartwiać się na śmierć • zapomnieć na śmierć
etymologia:
(1.1) prasł. *sъmьrtь[1]
(1.2) od (1.1)
uwagi:
zob. też śmierć w Wikicytatach
tłumaczenia:
źródła:
  1. ↑ Hasło „sъmьrtь” w: Rick Derksen, Etymological dictionary of the Slavic inherited lexicon, Brill, Leiden 2008, ISBN 978-90-04-15504-6.
Źródło: „https://pl.wiktionary.org/w/index.php?title=śmierć&oldid=8460131”