Wspólnoty europejskie
Wspólnoty europejskie – organizacje ponadnarodowe tworzące, od czasów traktatów rzymskich z 1957 roku do wejścia w życie w roku 2009 traktatu lizbońskiego, ramy instytucjonalne integrującej się Europy.
Historia
edytujPowstanie EWWiS
edytujIdea współpracy europejskiej zrodziła się bezpośrednio po II wojnie światowej we Francji, kiedy w trakcie odbudowy Europy ze zniszczeń zdano sobie sprawę, że aby zapobiec wybuchowi kolejnego konfliktu, należy powiązać ze sobą strategiczne gałęzie europejskich gospodarek i poddać je ponadnarodowej kontroli[1]. W słynnej deklaracji[2] z 9 maja 1950 francuski minister spraw zagranicznych Robert Schuman zaproponował francusko-niemieckie porozumienie oddające kontrolę nad produkcją węgla i stali (podstawowych gałęzi przemysłu tych dwóch krajów i źródło ich gospodarczej potęgi) Wysokiej Władzy (High Authority) i zarysował szkic organizacji, w której mogłyby uczestniczyć także pozostałe państwa europejskie.
Europejską Wspólnotę Węgla i Stali (EWWiS) powołało do życia w Paryżu w 1951 roku sześć państw: Francja, Niemcy, Włochy, Holandia, Belgia i Luksemburg[3].
Powstanie EWG i Euratom
edytujPo pierwszych pozytywnych doświadczeniach funkcjonowania tej wspólnoty, pomimo obaw, by prób integracji gospodarczej nie spotkał ten sam los co Europejskiej Wspólnoty Obronnej, postanowiono pójść krok dalej i w czerwcu 1955 na konferencji w Messynie padły deklaracje kontynuacji procesów integracyjnych. W 1956 powstał komitet przygotowawczy pod przewodnictwem ministra spraw zagranicznych Belgii P. H. Spaaka, który 21 kwietnia 1956 przedstawił sześciu ministrom spraw zagranicznych państw członkowskich EWWiS dwa projekty utworzenia wspólnego rynku i wspólnoty energii atomowej zwane Raportem Spaaka. 25 marca 1957 podpisano w stolicy Włoch traktaty rzymskie, powołujące do życia[4] Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG) oraz Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Euratom).
Stworzenie EWG i Euratomu miało na celu, jak czytamy w preambule traktatu, stworzenie fundamentów coraz bliższej unii narodów europejskich, zapewnienie postępu ekonomicznego i społecznego wspólnym eliminowaniem barier dzielących Europę oraz stałą poprawę warunków życia i pracy. Na mocy traktatu stworzono wspólny rynek, do którego miano dochodzić stopniowo przez 12 lat (art. 8). Zapowiedziano również znoszenie barier w swobodnym ruchu osób, usług i kapitału. Wprowadzono wspólną politykę rolną i transportową.
Powołano organy traktatowe: Komisję Europejską i Radę Ministrów (złożoną z przedstawicieli rządów narodowych). Istniejące już wcześniej Zgromadzenie i Trybunał Sprawiedliwości stały się wspólne dla Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, EWG i Euratomu[5].
| Państwo | Data przystąpienia |
|---|---|
 Belgia
|
25 marca 1957 |
 Włochy
|
25 marca 1957 |
 Luksemburg
|
25 marca 1957 |
 Francja
|
25 marca 1957 |
 Holandia
|
25 marca 1957 |
 RFN
|
25 marca 1957 |
 Dania
|
1 stycznia 1973 |
 Irlandia
|
1 stycznia 1973 |
 Wielka Brytania
|
1 stycznia 1973 |
 Grecja
|
1 stycznia 1981 |
 Portugalia
|
1 stycznia 1986 |
 Hiszpania
|
1 stycznia 1986 |
Późniejsze zmiany
edytujW 1965 roku na mocy traktatu brukselskiego (zwanego traktatem fuzyjnym) utworzono jedną radę w miejsce trzech odrębnych (EWG, EWWiS i Euratom) i jedną komisję w miejsce Wysokiej Władzy EWWiS i dwóch oddzielnych komisji (EWG i Euratom)[4].
W 1992 traktat z Maastricht stworzył prawną możliwość integracji politycznej pierwszy raz od czasu nieudanej próby stworzenia Europejskiej Wspólnoty Politycznej w 1954 roku. Zmienił EWG w Unię Europejską opartą na trzech filarach, a wspólnoty stały się jednym z nich[6].
W 2007 traktat lizboński wprowadził reformy instytucjonalne i zniósł strukturę ustanowioną w traktacie z Maastricht[7].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Europejska Wspólnota Węgla i Stali [online], www.stosunkimiedzynarodowe.info [dostęp 2012-12-08] [zarchiwizowane z adresu 2013-10-31].
- ↑ Deklaracja Schumana z 9 maja 1950 r. (wersja angielska). www.europa.eu. [dostęp 2012-12-08].
- ↑ Treaty establishing the European Coal and Steel Community [online], www.europa.eu [dostęp 2012-12-08].
- ↑ a b Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą, traktat EWG – tekst pierwotny [online], www.europa.eu [dostęp 2012-12-08].
- ↑ Europejska Wspólnota Gospodarcza [online], www.stosunkimiedzynarodowe.info [dostęp 2012-12-08] [zarchiwizowane z adresu 2013-04-30].
- ↑ Traktat z Maastricht o Unii Europejskiej [online], www.europa.eu [dostęp 2012-12-08].
- ↑ Traktat lizboński: kompleksowy przewodnik [online], www.europa.eu [dostęp 2012-12-08].
Bibliografia
edytuj- Aleksander Waszkiewicz, Wspólnoty Europejskie 1951-1999 – zarys przemian społeczno-gospodarczych i instytucjonalnych w krajach Wspólnot Europejskich w latach 1951-1999, Toruń: Wydaw. Adam Marszałek, 2002, ISBN 83-7322-037-2, OCLC 749377392.
- The European Communities (wersja angielska). www.cvce.eu. [dostęp 2012-12-09].
Linki zewnętrzne
edytuj- Słownik Pojęć i Organizacji Międzynarodowych [online], www.stosunkimiedzynarodowe.info [dostęp 2012-12-08] [zarchiwizowane z adresu 2012-12-30].,
- Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą, traktat EWG – tekst pierwotny [online], www.europa.eu [dostęp 2012-12-08].
- Treaty establishing the European Coal and Steel Community [online], www.europa.eu [dostęp 2012-12-08].