Vittorio De Sica
Vittorio De Sica (ur. 7 lipca 1901 lub 1902[1] w Sorze we Włoszech, zm. 13 listopada 1974 w Paryżu[1]) – włoski aktor, reżyser i scenarzysta[2], przedstawiciel neorealizmu włoskiego[3][4].
Vittorio De Sica (1959) | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Zawód |
aktor, reżyser, scenarzysta |
Współmałżonek |
Giuditta Rissone |
Życiorys
edytujVittorio De Sica był początkowo aktorem komediowym[5]. Po raz pierwszy wystąpił w niemym filmie z 1918 roku Il Processo Clémenceau[6]. Godne uwagi są jego występy w filmach Maria Cameriniego, takich jak Gli uomini che mascalzoni! (1932), Darò un milione (1935) oraz Grandi magazzini (1939). Grał w sumie w ponad stu filmach, kręconych we Włoszech i zagranicą, a otrzymane wynagrodzenia przeznaczał na produkcje reżyserowane przez siebie[7].
Jego pierwsze filmy jako reżysera (Szkarłatne róże oraz Magdaleno, dwója ze sprawowania) były komediami, w których występował również jako aktor[7]. Vittorio De Sica pracował często ze scenarzystą Cesare Zavattinim. Zrealizowali wspólnie dwadzieścia sześć filmów[8] w ciągu trzydziestu lat, począwszy od historii siedmioletniego chłopca, będącego świadkiem rozpadającego się małżeństwa jego rodziców, ukazanej w filmie Dzieci patrzą na nas[9]. Poważna tematyka dotyczyła także ich kolejnego filmu – Dzieci ulicy (1946), którego tematem jest los samotnych dzieci, o które nikt się nie troszczy[10].
Reżyser zdobył uznanie filmami, w których uwaga skupiona jest na ludziach bezbronnych i pozbawionych siły przebicia. Wśród nich znajdują się Złodzieje rowerów, które przyniosły mu międzynarodową sławę. Bohaterowie tego filmu (bezrobotny ojciec i jego dziewięcioletni syn) próbują bezskutecznie odnaleźć skradziony rower, który jest potrzebny do podjęcia pracy. Ich wysiłki budzą wiele emocji, a film uchodzi za typowy przykład kina neorealistycznego[10].
De Sica koncentrował uwagę także na innych wykluczonych osobach: starszych jak niezamożny emeryt Umberto Domenico Ferrari (bohater Umberto D.) czy prostoduszny biedak Totò, przedstawiony w komediodramacie Cud w Mediolanie[11].
Filmografia
edytujReżyser
edytuj- 1940: Szkarłatne róże (Rose scarlatte)
- 1940: Magdaleno, dwója ze sprawowania (Maddalena... zero in condotta)
- 1942: Un garibaldino al convento
- 1944: Dzieci patrzą na nas (I bambini ci guardano)
- 1945: Brama nieba (La porta del cielo)
- 1946: Dzieci ulicy (Sciuscià)
- 1948: Cuore
- 1948: Złodzieje rowerów (Ladri di biciclette)
- 1951: Cud w Mediolanie (Miracolo a Milano)
- 1952: Umberto D.
- 1953: Zakochani z Villa Borghese (Villa Borghese)
- 1953: Stacja końcowa (Stazione Termini)
- 1954: Złoto Neapolu (D’oro di Napoli)
- 1956: Dach (Il tetto)
- 1958: Anna z Brooklynu (Anna di Brooklyn)
- 1960: Matka i córka (La ciociara)
- 1961: Sąd ostateczny (Il giudizio universale)
- 1962: Boccaccio ’70 (epizod)
- 1962: Więźniowie z Altony (I sequestrati di Altona)
- 1962: Il Boom
- 1963: Wczoraj, dziś, jutro (Ieri, oggi, domani)
- 1964: Małżeństwo po włosku (Matrimonio all’italiana)
- 1966: Polowanie na lisa (Caccia alla volpe)
- 1966: Nowy Świat (Un monde nouveau)
- 1967: Czarownice (Le streghe, epizod)
- 1967: Siedem razy kobieta (Woman Times Seven)
- 1968: Kochankowie (Amanti)
- 1970: Słoneczniki (I girasoli)
- 1970: Pary (Le Coppie)
- 1970: Ogród Finzi-Continich (Il giardino dei Finzi-Contini)
- 1971: I Cavalieri di Malta
- 1971: Dal referendum alla costituzione: Il 2 giugno
- 1972: Nazwiemy go Andrea (Lo chiameremo Andrea)
- 1973: Krótkie wakacje (Una breve vacanza)
- 1974: Podróż (Il viaggio)
Aktor
edytuj- 1933: Un cattivo soggetto jako Willy
- 1934: Tempo massimo jako Giacomo Bensi
- 1935: Kocham tylko ciebie (Amo te sola) jako prof. Giovanni Agano
- 1940: Szkarłatne róże (Rose scarlatte) jako Alberto Verani
- 1940: Magdaleno, dwója ze sprawowania (Maddalena, zero in condotta) jako Carlo Hartman
- 1953: Chleb, miłość i fantazja (Pane, amore e fantasia) jako Antonio Carotenuto
- 1954: Chleb, miłość i zazdrość (Pane, amore e gelosia) jako Antonio Carotenuto
- 1955: Chleb, miłość i... (Pane, amore e...) jako Antonio Carotenuto
- 1955: Pod znakiem Wenus (Il segno di Venere) jako Alessio Spano
- 1956: To się zdarzyło w Monte Carlo jako hrabia Dino della Fiaba
- 1957: Pożegnanie z bronią jako major Alessandro Rinaldi
- 1957: Padri e figli jako Vincenzo Corallo
- 1958: Anna z Brooklynu jako don Luigi
- 1958: Chleb, miłość i...Andaluzja (Pane, amore e Andalusia) jako Antonio Carotenuto
- 1959: Generał della Rovere (Il generale Della Rovere) jako Emanuele Bardone/Grimaldi
- 1960: Gastone jako książę
- 1960: Austerlitz jako papież Pius VII
- 1961: Sąd ostateczny (Il giudizio universale) jako obrońca w postępowaniu karnym
- 1965: The Amorous Adventures of Moll Flanders jako hrabia
- 1968: Trzewiki rybaka jako kardynał Rinaldi
- 1972: Snow Job jako Enrico Dolphi
Przypisy
edytuj- ↑ a b Pendergast i Pendergast 2000 ↓, s. 260.
- ↑ De Sica, Vittorio. treccani.it. [dostęp 2017-12-16]. (wł.).
- ↑ Vittorio De Sica, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-12-16] (ang.).
- ↑ De Sica Vittorio, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2017-12-16] .
- ↑ Helman 2011 ↓, s. 576.
- ↑ Pendergast i Pendergast 2000 ↓, s. 261.
- ↑ a b Pendergast i Pendergast 2000 ↓, s. 263.
- ↑ Cesare Zavattini, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-12-16] (ang.).
- ↑ Helman 2011 ↓, s. 572.
- ↑ a b Helman 2011 ↓, s. 595-596.
- ↑ Helman 2011 ↓, s. 598-599.
Bibliografia
edytuj- Alicja Helman: Włoski neorealizm. W: Tadeusz Lubelski, Iwona Sowińska, Rafał Syska: Kino klasyczne. Historia kina, tom 2. Kraków: Universitas, 2011, s. 565–615. ISBN 97883-242-2234-6.
- Tom Pendergast, Sara Pendergast: International Dictionary of Film and Filmmakers. Wyd. 4. T. 2: Directors. St. James Press, 2000, s. 260–264.
Linki zewnętrzne
edytuj- Vittorio De Sica w bazie IMDb (ang.)
- Vittorio De Sica w bazie Filmweb
- Vittorio De Sica w bazie Notable Names Database (ang.)
- Plakaty do filmów Vittoria De Sica w galerii plakatu filmowego Filmoteki Narodowej „Gapla”
- ISNI: 000000012143173X
- VIAF: 90151800
- ULAN: 500274643
- LCCN: n79004216
- GND: 118677942
- NDL: 01204116
- LIBRIS: c9pszhgw1qqktjl
- BnF: 120888367
- SUDOC: 02921520X
- SBN: CFIV067250
- NLA: 35260906
- NKC: ola2002159237
- BNE: XX1380489
- NTA: 07176366X
- BIBSYS: 90382225
- CiNii: DA09919541
- Open Library: OL1637151A
- PLWABN: 9810643880005606
- NUKAT: n2005081817
- J9U: 987007600143605171
- CANTIC: a11857729
- LNB: 000276334
- CONOR: 38634083
- BNC: 000039264
- ΕΒΕ: 187227
- KRNLK: KAC201105138
- LIH: LNB:BgDi;=Bm