Soma (bóg)
Soma – bóstwo wedyjskie, czasami uważany za syna Pardźanjego (RV IX,82,3)[1].
Pierwotnie słowo soma oznaczało roślinę, z której produkowano napój, używany podczas składania ofiar. Miał dawać pijącemu nadludzką siłę. Według wierzeń hinduistów, wzrastanie somy zależało od faz księżyca. Z czasem z księżycem zaczęto utożsamiać Somę, któremu poświęcono cykl hymnów, zebranych w mandala – dziewiątej księdze Rygwedy[2].
Soma jest uważany za króla roślin. Bliskie mu znaczeniowo imię to Ćandra – hinduistyczne bóstwo Księżyca. Staroindyjska nazwa poniedziałku (somavāra - sóma 'Księżyc', vāra 'dzień tygodnia') pochodzi od imienia boga Somy. Nazewnictwo to dalej jest kontynuowane w języku indyjskim (Somvār -poniedziałek). Jest to widoczny związek z nazywaniem w kręgu kultur indoeuropejskich poniedziałku, jako "dnia księżyca" (patrz np. ang. Monday, niem. Montag, łac. diēs Lūnae)[3]. Wedy zalecają wykonanie ofiary z rośliny soma, aby wyjednać u boga Somy przyzwolenie na opady deszczu[4]. Obdarzał przyjaciółmi, końmi, słoniami i dobrą sławą[5].
Przypisy
edytuj- ↑ Andrzej M. Kempiński: Słownik mitologii ludów indoeuropejskich. Poznań: KW SAWW, 1993, s. 328. ISBN 83-85066-91-8.
- ↑ Arthur L. Basham: Indie. Od początku dziejów do podboju muzułmańskiego. Zygmun Kubiak (tł.). Warszawa: PIW, 1973, s. 289.
- ↑ Jadwiga Waniakowa: Nazwy dni tygodnia w językach indoeuropejskich. Kraków: 1998, s. 43-49.
- ↑ Thomas Schweer: Hinduizm. Powstanie-dzieje-nauka. P. Pachciarek (tł.). Warszawa: Verbinum-Wydawnictwo Księży Werbistów, 2003, s. 17. ISBN 83-7192-184-5.
- ↑ M.Jakimowicz-Shah, A.Jakimowicz: Mitologia indyjska. Warszawa: WAiF, 1982, s. 332. ISBN 83-221-0176-7.