Order Wschodzącego Słońca
Order Wschodzącego Słońca (jap. 旭日章 Kyokujitsu-shō) – odznaczenie przyznawane w Japonii. Jest trzecim w hierarchii ważności orderem po Orderze Chryzantemy i Orderze Kwiatów Paulowni, a przed Orderem Świętego Skarbu. Został ustanowiony 10 kwietnia 1875 przez cesarza Mutsuhito (Meiji).
 Awers oznaki I klasy na wielkiej wstędze | |
 Awers medalu VIII klasy | |
 Baretka | |
| Ustanowiono | |
|---|---|
| Powyżej | |
| Poniżej | |
Historia
edytujPoczątkowo miał osiem klas, lecz 4 stycznia 1888 została dodana dziewiąta, specjalna klasa. Order mógł być przyznawany jedynie mężczyznom, dopiero w 2003 cesarz Akihito pozwolił na przyznawanie Orderu Wschodzącego Słońca także kobietom.
Początkowo Order Wschodzącego Słońca był nadawany za specjalne zasługi wojskowe. Po II wojnie światowej, kiedy konstytucja Japonii oficjalnie nie pozwala tworzyć armii, rola orderu zmieniła się i odtąd jest ona nadawany osobom cywilnym za specjalne zasługi dla Japonii. Może być nadawany także pośmiertnie.
Klasy Orderu
edytuj- Klasa Specjalna – Wielka Wstęga Kwiatów Paulowni (klasa dodana w 1888, w 2003 stała się osobnym orderem[a])
- I klasa – Wielka Wstęga
- II klasa – Złota i Srebrna Gwiazda
- III klasa – Złote Promienie ze Wstęgą
- IV klasa – Złote Promienie z Rozetą
- V klasa – Złote i Srebrne Promienie
- VI klasa – Srebrne Promienie
- VII klasa – Medal Zielonej Paulowni (klasa zniesiona w 2003 r.)
- VIII klasa – Medal Białej Paulowni (klasa zniesiona w 2003 r.)
Odznaczeni
edytujOrderem Wschodzącego Słońca zostali odznaczeni m.in.: Albert Craig, John Arbuthnot Fisher, Tom Foley, Thomas Blake Glover, Douglas MacArthur, Jigorō Kanō, Robert Walker Irwin, Maresuke Nogi, Akira Yoshizawa oraz emerytowany cesarz Akihito.
Odznaczeni Polacy
edytuj- I klasa – Wielka Wstęga
- Józef Piłsudski, 1928[1][2]
- Edward Śmigły-Rydz, 1928[2]
- Donald Tusk, 2021[3]
- II klasa – Złota i Srebrna Gwiazda
- Jadwiga Rodowicz-Czechowska, 2013
- Władysław Sikorski[4]
- Henryk Lipszyc, 2002[2]
- Henryka Bochniarz, 2010[5]
- Michał Kleiber, 2012[6]
- Jerzy Pomianowski[7]
- Ryszard Górecki, 2014[8]
- Bogdan Zdrojewski, 2015[9]
- III klasa – Złote Promienie ze Wstęgą
- Wiesław Kotański, 1986[10]
- Janusz Onyszkiewicz, 2019[11]
- Stanisław Piwowar, 1988[12]
- Andrzej Wajda, 1995[2][13]
- Stanisław Filipek, 2006[14]
- Jerzy Nowacki, 2008[15]
- Romuald Huszcza, 2012[16]
- Ewa Pałasz-Rutkowska, 2015[17]
- Irena Szewińska, 2017[18]
- Jan Bossak, 2017[19]
- Krzysztof Ingarden, 2018[20]
- Stanisław Pawlak, 2021[21]
- Jerzy Duszyński, 2024[22]
- IV klasa – Złote Promienie z Rozetą
- Alfred Majewicz, 2002[23]
- Krystyna Okazaki, 2007[24]
- Bogna Dziechciaruk-Maj, 2009[25]
- Włodzimierz Kwieciński, 2012[26]
- Krystyna Zachwatowicz-Wajda, 2013[27]
- Estera Żeromska, 2018[28]
- V klasa – Złote i Srebrne Promienie
- Jan Kowalewski, 1926[2][29]
- Małgorzata Martini, 2014[30]
- VI klasa – Srebrne Promienie
- Bolesław Orliński, 1926[14]
- klasa nieznana
Uwagi
edytuj- ↑ W kolejności starszeństwa zajmuje miejsce pomiędzy Orderem Chryzantemy, a Orderem Wschodzącego Słońca.
Przypisy
edytuj- ↑ Lista wszystkich odznaczeń Józefa Piłsudskiego
- ↑ a b c d e Arkadiusz Tarnowski: Polska i Japonia 1989-2004. Stosunki polityczne, gospodarcze i kulturalne. Warszawa: Trio, 2009, s. 21, 224, 320.
- ↑ Japan to recognize 4,136 people in spring honors [online], The Japan Times, 29 kwietnia 2021 [dostęp 2021-07-04] (ang.).
- ↑ Lista oficerów Wojska Polskiego z lat 1914-1939. Władysław Sikorski. officersdatabase.appspot.com. [dostęp 2014-10-22].
- ↑ Działalność: inne. [dostęp 2013-01-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-20)].
- ↑ Order Wschodzącego Słońca, Złota i Srebrna Gwiazda dla Prof. Michała Kleibera, prezesa PAN
- ↑ Podsekretarz stanu ds. polityki pozaeuropejskiej i agendy demokratyzacyjnej – Jerzy Pomianowski
- ↑ Prof. Ryszard Górecki odznaczony przez rząd Japonii | Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie [online], www.uwm.edu.pl [dostęp 2017-11-25] [zarchiwizowane z adresu 2014-05-14] (pol.).
- ↑ Japonia: Order Wschodzącego Słońca dla Bogdana Zdrojewskiego. onet.pl, 4 listopada 2015. [dostęp 2015-11-04].
- ↑ Kto jest kim w Polsce. Wyd. 2. Warszawa: Interpress, 1989, s. 595
- ↑ Odznaczenie rządu Japonii dla Pana Janusza Onyszkiewicza, byłego Ministra Obrony Narodowej [online], Ambasada Japonii w Polsce, 19 maja 2019 [dostęp 2021-09-03] (pol.).
- ↑ nekrolog, Gazeta Wyborcza 28 września 2010
- ↑ Andrzej Wajda kawalerem Orderu Wschodzącego Słońca
- ↑ a b Wybrane epizody w historii stosunków japońsko-polskich
- ↑ "Dr Jerzy Nowacki uhonorowany japońskim orderem państwowym"
- ↑ Odznaczenie rządu japońskiego dla dr. hab. Romualda Huszczy, prof. UW, prof. UJ. [dostęp 2013-01-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
- ↑ Japonia-Online 29 kwietnia 2015
- ↑ Irena Szewińska odebrała Japoński Order Wschodzącego Słońca. eurosport.onet.pl, 31 stycznia 2017. [dostęp 2017-01-31].
- ↑ Komunikat prasowy - Ambasada Japonii w Polsce
- ↑ Krzysztof Ingarden odznaczony Orderem Wschodzącego Słońca
- ↑ Odznaczenie rządu Japonii dla Pana Profesora Stanisława Pawlaka, Sędziego Międzynarodowego Trybunału Prawa Morza
- ↑ Odznaczenie rządu Japonii dla prof. Jerzego Duszyńskiego, byłego prezesa Polskiej Akademii Nauk
- ↑ Alfred F. MAJEWICZ, profesor tytularny zwyczajny, doktor habilitowany. [dostęp 2013-01-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-02)].
- ↑ Wędrówka wąskimi ścieżkami Japonii, dr Krystyna Okazaki odznaczona Orderem Wschodzącego Słońca. [dostęp 2011-01-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-01-04)].
- ↑ Odznaczenie rządu japońskiego dla pani Bogny Barbary Dziechciaruk-Maj, dyrektor Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha
- ↑ "Włodzimierz Kwieciński odznaczony Orderem Wschodzącego Słońca, Złote Promienie z Rozetą"
- ↑ Odznaczenie rządu japońskiego dla prof. Krystyny Zachwatowicz-Wajdy
- ↑ Żeromska Estera: Odznaczona Orderem Wschodzącego Słońca, Złote Promienie z Rozetą. Ambasada Japonii, 2018. [dostęp 2018-05-27]. (pol.).
- ↑ Szyfrant, który sprawił cud
- ↑ Japonia-Online | Order Wschodzącego Słońca dla Polki [online], japonia-online.pl [dostęp 2017-11-25].
- ↑ Jeszcze jeden globtroter?. [dostęp 2013-01-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-13)].
- ↑ Spotkanie z prof. Franciszkiem Ziejką
Linki zewnętrzne
edytuj- Galeria Orderu Wschodzącego Słońca (ang.)
- Lista Oficerów II RP odznaczonych Orderem Wschodzącego Słońca kl. II
- Lista Oficerów II RP odznaczonych Orderem Wschodzącego Słońca kl. III
- Lista Oficerów II RP odznaczonych Orderem Wschodzącego Słońca kl. IV
- Lista Oficerów II RP odznaczonych Orderem Wschodzącego Słońca kl. VI
- Medals of the World: Japan: Order of the Rising Sun. (ang.).