MiG-15
MiG-15 (ros. МиГ-15) – radziecki samolot myśliwski, skonstruowany pod koniec lat 40. XX wieku. Ten typ maszyn brał udział w wojnie koreańskiej. Oznaczenie w kodzie NATO: „Fagot”.
 MiG-15 w locie | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent |
Nowosybirskie Zjednoczenie Przemysłu Lotniczego, Zakłady Lotnicze Sokół, Komsomolskie Zjednoczenie Przemysłu Lotniczego, CSKB-Progress, Charkowski Zakład Lotniczy, Ułan Udejski Zakład Lotniczy |
| Konstruktor | |
| Typ |
samolot myśliwski |
| Konstrukcja |
metalowa |
| Załoga |
1 pilot |
| Historia | |
| Data oblotu |
30 grudnia 1947 |
| Dane techniczne | |
| Napęd |
MiG-15: 1 × Klimow RD-45 |
| Ciąg |
RD-45: 22,2 kN (2270 kG) |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
10,08 m |
| Długość |
10,04 m |
| Wysokość |
3,40 m |
| Powierzchnia nośna |
20,6 m² |
| Masa | |
| Własna |
4000 kg |
| Startowa |
5700 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
1100 km/h |
| Pułap |
15 545 m |
| Zasięg |
1424 km |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| 1 × działko NS-37 lub N-37D kal. 37 mm 2 × działka NS-23 lub NR-23 kal. 23 mm 500 kg uzbrojenia pod skrzydłami | |
| Liczba miejsc | |
| 1 | |
| Użytkownicy | |
aktualni – kolor jasnoczerwony | |
| Rzuty | |
| |
Historia rozwoju
edytujW 1947 biuro Mikojana i Guriewicza zaprojektowało płatowiec myśliwca oznaczony jako I-310 („I” od istriebitiel – myśliwiec), przy którym wykorzystano osiągnięcia inżynierów niemieckich, głównie rozwiązania zastosowane przez Kurta Tanka w prototypie Focke-Wulf Ta 183[1][2]. Brakowało jednak w Związku Radzieckim silnika odpowiedniego dla tej nowej maszyny. Problem ten rozwiązano, gdy rząd brytyjski udostępnił ZSRR nowy silnik turboodrzutowy Rolls-Royce Nene Mk. I. Silnik skopiowano i oznaczono Klimow RD-45. Trzeci prototyp z nowym silnikiem wzbił się w powietrze 30 grudnia 1947. Nowy typ maszyn pod oznaczeniem MiG-15 wszedł do służby w czerwcu 1949[3].
W tym samym roku powstała kolejna wersja samolotu z silnikiem WK-1 o większym ciągu, oznaczona jako MiG-15bis, a w 1950 – treningowa wersja dwumiejscowa MiG-15 UTI. Produkcję licencyjną podjęto w Polsce i Czechosłowacji. Natomiast w Chinach i Finlandii zmieniano jedynie oznaczenia. Maszyny te to:
- MiG-15 produkowany w Czechosłowacji to S-102, a w Polsce Lim-1 (od Licencyjny Myśliwiec),
- MiG-15bis to odpowiednio: S-104 i Lim-2,
- MiG-15UTI to w zależności od silnika A-102 i A-104 z Czechosłowacji i SB Lim-1 lub SB Lim-2 z Polski.
W Polsce produkowano ponadto następujące podwersje:
- Lim-1A – samolot rozpoznawczy z aparatem fotograficznym AFA-21,
- Lim-2R – szturmowo-rozpoznawczy z miejscem na aparat w przedniej części owiewki,
- Lim-2A – dwumiejscowy samolot szturmowo-rozpoznawczy.
Samoloty użytkowane przez fińskie lotnictwo nosiły oznaczenia od MU-1 do MU-4, natomiast przez Chiny oznaczano J-2 (MiG-15), J-3 (MiG-15bis) oraz JJ-2 (MiG-15 UTI z silnikiem RD-45) i JJ-3 (MiG-15 UTI z silnikiem WK-1).
W Polsce produkowano również na licencji silniki jako Lis-1 (RD-45F) i Lis-2 (WK-1A) („Lis” od „Licencyjny silnik”). Przeprojektowana konstrukcja płatowca oraz awionika posłużyła do skonstruowania przeciwokrętowego pocisku rakietowego KS-1 Komet (NATO: Kennel).
Opis konstrukcji
edytuj
MiG-15 jest to jednomiejscowy (wersje MiG-15 UTI i jego odpowiedniki były dwumiejscowe) średniopłat o konstrukcji półskorupowej[4]. Węzły wykonano ze stali 30ChGSA a pozostałe elementy płatowca z duraluminium D16T. Kadłub jest rozdzielany na część przednią i tylną pomiędzy wręgami 13 i 14, dzięki czemu możliwa jest łatwa i szybka naprawa lub wymiana silnika. Wzdłuż przedniej części kadłuba przechodzą dwa kanały prowadzące powietrze do silnika. W części kadłuba mieszczącej kabinę pilota i wnękę przedniego podwozia kanał powietrzny rozdziela się na boki. W tylnej części kadłuba znajduje się silnik wraz z osprzętem.
Kabina pilota jest ciśnieniowa, wentylowana i w razie potrzeby ogrzewana powietrzem z silnika. Wyposażona jest w napędzany prochowo fotel katapultowy, którego zagłówek i oparcie są opancerzone. Minimalna wysokość lotu samolotu podczas katapultowania wynosi 250–300 m. Osłona kabiny odsuwana jest do tyłu, przednia szyba kabiny wykonana ze szkła pancernego o grubości 64 mm.
Skrzydła samolotu mają skos 35° do środka parcia i +57° do krawędzi natarcia, wznios skrzydeł jest ujemny –2°. Skrzydła mają konstrukcję półskorupową jednodźwigarową z dźwigarem skośnym i pomocniczym. Na końcach skrzydeł umieszczono zmniejszający drgania balast o masie 26 kg. Na górnej powierzchni skrzydeł znajdują się prowadnice aerodynamiczne o wysokości 10 cm, ustawione po dwie na każdym skrzydle – równolegle do osi podłużnej samolotu. Na dolnej powierzchni znajdują się wnęki podwozia głównego i węzły do podwieszania uzbrojenia i dodatkowych zbiorników paliwa. Skrzydła wyposażone są w klapy oraz lotki.
Statecznik pionowy pojedynczy o skosie 56° ma powierzchnię 3 m² w tym ster kierunku 1 m². Statecznik poziomy mocowany jest do statecznika pionowego ponad kadłubem, powierzchnia 3 m² w tym 0,79 m² ster wysokości. Sterowanie samolotem odbywa się za pomocą sztywnych drążków i popychaczy z kompensacją wagową, sterowanie trymera – elektryczne.
Samolot wyposażony jest w wahaczowe, wciągane hydraulicznie podwozie trójpodporowe. Podwozie przednie jednokołowe chowane do przodu kadłuba, koła o średnicy 480 mm. Podwozie główne jednokołowe chowane do skrzydeł, koła o średnicy 660 mm.
Samolot napędzany jest przez jeden silnik turboodrzutowy RD-45F o ciągu 22,26 kN. Silnik wyposażony w jednostopniową sprężarką odśrodkową, napędzaną przez jednostopniową turbinę oraz dziewięć komór spalania. Długość silnika: 2651 mm, średnica: 1273 mm, masa 808 kg. Paliwo – nafta T-1 – znajduje się w dwóch zbiornikach w kadłubie i dwóch dodatkowych podczepionych pod skrzydłami.
Na wyposażenie radiotechniczne samolotu składa się radiostacja nadawczo-odbiorcza RSI-6K oraz radiokompas R PKO-10M. Wyposażenie pilotażowe i nawigacyjne to między innymi prędkościomierz KUS-1000, wariometr WAR-75, zakrętomierz EUP-48 oraz sztuczny horyzont AGI-1.
Uzbrojenie stanowi jedno działko kal. 37 mm (NS-37 lub NR-37) z zapasem 40 sztuk amunicji oraz dwa działka kal. 23 mm (NS-23 lub NR-23) z zapasem amunicji po 80 szt. Działka umieszczone są na jednej lawecie znajdującej się pod podłogą kabiny pilota. Do celowania służył żyroskopowy, półautomatyczny celownik strzelecki ASP-3N lub ASP-3NM. Kontrolę wyników strzelania zapewniał fotokarabin S-13 umieszczony nad wlotem powietrza. Poza uzbrojeniem strzeleckim samolot mógł przenosić dwie bomby o masie 50 lub 100 kg na dwóch belkach podskrzydłowych.
Zachowane egzemplarze w Polsce
edytujSBLim-2 #006
edytujSBLim-2 (MiG-15UTI) o numerze taktycznym 006, którego właścicielem była Fundacja Orły Polskie, przybył na lotnisko w Białej Podlaskiej w 2012 i stacjonował w tutejszym hangarze. Jest to jedyny latający egzemplarz samolotu tego typu w Polsce i jeden z trzech w Europie. Samolot został sprzedany osobie prywatnej i 20 grudnia 2019 odleciał z Białej Podlaskiej do Mielca, z powodu przejęcia lotniska przez wojsko[5]. Obecnie maszyna z jest własnością Fundacji Eskadra, nosi oznaczenie SP-UTI, a jej lotniskiem bazowym jest Modlin.
Lim-2 #602
edytujJednomiejscowy egzemplarz samolotu Lim-2 (MiG-15bis) również doprowadzony do stanu lotnego. Maszyna nosi oznaczenie cywilne SP-MIG i tak jak SBLim-2 jest własnością Fundacji Eskadra. Stacjonuje w Modlinie. Oba samoloty są prezentowane w ramach pokazów lotniczych w Polsce i Europie.
-
MiG-15 w Muzeum Uzbrojenia w Poznaniu -
Lim-2 -
MIG-15 nr 0234 jako pomnik na Ostrowskim Zacharzewie
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Tank, Kurt Waldemar. www.deutsche-biographie.de. [dostęp 2021-11-08].
- ↑ Focke-Wulf. www.flying-things.ch. [dostęp 2021-11-08].
- ↑ Douglas C. Dildy, Warren E. Thompson: F-86 Sabre vs MiG-15: Korea 1950–53. Osprey Publishing, 2013, s. 6. ISBN 978-1-78096-319-8. (ang.).
- ↑ Piotr Butowski, Samoloty MiG, Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1987, s. 213, 222, ISBN 83-206-0606-3, OCLC 69478252.
- ↑ Ewelina Burda: Pożegnanie z „Limkiem”. „Łezka się w oku kręci”. DziennikWschodni.pl, 2019-12-28. [dostęp 2019-12-28]. (pol.).