Kwant-1
Kwant-1 (ros. Квант-1, kwant-1) – drugi moduł rosyjskiej stacji kosmicznej Mir, a także pierwszy moduł naukowy, który zacumował do modułu głównego stacji (DOS-7). Był to jedyny moduł Mira nieposiadający własnego napędu, operację korekcji orbity i zbliżania do stacji wykonywał napęd konstrukcyjnie bazujący na statku TKS. Napęd ten, po zadokowaniu Kwanta-1 do modułu DOS-7, odłączył się od modułu, a następnie przeprowadził manewr deorbitacji i spłonął nad Pacyfikiem przy wejściu w atmosferę. Kwant miał dwa węzły cumownicze: poprzez węzeł czynny nastąpiło połączenie ze stacją Mir, a poprzez bierny mogło następować połączenie ze statkami Progress.[1]
| |
| Zaangażowani |
Państwowe Produkcyjno-Badawcze Centrum Kosmiczne im. M. Chruniczewa |
|---|---|
| Rakieta nośna | |
| Miejsce startu | |
| Opis | |
| Komponent stacji | |
| Typ elementu |
laboratorium |
| Konstrukcja bazowa |
TKS (tylko napęd) |
| Czas trwania misji | |
| Start |
31 marca 1987 (00:06 UTC) |
| Dokowanie |
11 kwietnia 1987 |
| Powrót do atmosfery |
23 marca 2001 |
| Wymiary | |
| Długość |
5,8 m |
| Średnica |
4,15 m |
| Masa całkowita |
(na starcie) ok. 21 000, (na orbicie) ok. 11 000 kg |
| Pojemność hermetyzowana |
40 m3 |
Opis
edytuj
Kwant-1 był pierwszym (i efektywnie jedynym ukończonym) z radzieckich modułów stacji kosmicznych nowej generacji oznaczonych indeksem 37K. Ich celem były stacja Mir i planowana niegdyś stacja Mir-2. Jako systemu napędowego na orbicie użyto bloku FGB z przeznaczonego pierwotnie dla stacji Ałmaz pojazdu TKS, ponadto niektóre miały być wystrzeliwane i wypuszczane na orbitę przez radzieckie promy Buran. Po wystrzale Kwanta-1 prace nad tymi modułami przerwano.
Kwant-1 służył na stacji Mir jako laboratorium do badań z zakresu fizyki aktywnych galaktyk, kwazarów i gwiazd neutronowych, a także eksperymentów biotechnologicznych. Wyposażenie Kwanta-1 stanowiły:
- Teleskop rentgenowski, międzynarodowe obserwatorium przygotowane przez specjalistów z ZSRR, Wielkiej Brytanii, Holandii, RFN i agencji kosmicznej ESA. Aparatura przeznaczona była do rejestracji źródeł promieniowania w zakresie 2-800 keW.
- Teleskop promieni UV „Głazar”, przygotowany przez specjalistów z ZSRR przy współpracy uczonych ze Szwajcarii.
- Kamera szerokokątna
- Materiały do eksperymentów z promieniami X
- Detektor promieniowania rentgenowskiego i promieni gamma. Do tych badań zastosowano aparaturę Hexe, zbudowaną w Instytucie im. M. Plancka i Uniwersytecie w Tuebbingen w RFN.
- Aparat do elektroforezy Swietłana, służący do uzyskiwania superczystych biologicznych ciał.
- Żyroskopy do orientacji stacji na orbicie
- Generatory tlenu: Wika (w latach 90. wywołały pożar na stacji) i Elektron
- Sprzęt do usuwania dwutlenku węgla z powietrza
- Panel słoneczny, zamontowany na DOS-7 po dokowaniu Kwanta-1
Specyfikacje modułu:
- Długość: 5,8 m
- Średnica: 4,15 m
- Poj. hermetyzowana: 40 m3
- Masa startowa: 21 t (licząc napęd FSM)
Od wystrzału po zniszczenie
edytujKwant-1 został wystrzelony 31 marca 1987, z Kompleksu startowego nr 200 w Bajkonurze za pomocą rakiety Proton K. Do Mira zadokował 11 kwietnia (miał zadokować 9 kwietnia, jednak ze względu na problemy z systemem zbliżania Igła nastąpiło 2-dniowe opóźnienie). W tym czasie załogę Mira stanowili kosmonauci: Jurij Romanienko i Aleksandr Ławiejkin, którzy przybyli na pokładzie statku Sojuz TM-2 i usunęli przyczynę zakłóceń (torbę ze śmieciami w porcie cumowniczym).
W 1991 rozpoczęto rozbudowę Kwanta-1, która trwała do 1998 roku. Do modyfikacji modułu należą:
- instalacja dźwigarów: Sofora i Rapana w celu przeprowadzania eksperymentów na zewnątrz stacji
- montaż jednostki WDU w celu zwiększenia zdolności kontroli wysokości
- przeniesienie paneli słonecznych z modułu Kristałł
W marcu 2001 rufowy port cumowniczy Kwanta-1 służył za miejsce cumowania dla statku Progress M1-5, którego silników użyto do deorbitacji i zniszczenia stacji Mir. Niespalone resztki modułu Kwant-1, jak i pozostałych do dziś spoczywają na dnie Pacyfiku.
Przypisy
edytuj- ↑ „Astronautyka”. 155 (1), s. 14-15, 1988. Wrocław: Ossolineum. ISSN 0004-623X.