Krišjānis Barons
Krišjānis Barons (ur. 31 października 1835 w Strutele, zm. 8 marca 1923 w Rydze) – łotewski pisarz i folklorysta.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość |
łotewska |
| Język |
łotewski |
| Ważne dzieła | |
|
Latvju dainas (1894-1915) | |
Życiorys
edytujPo ukończeniu gimnazjum w Jełgawie rozpoczął studia matematyczne na uniwersytecie w Tartu, które ukończył w 1856 roku[1].
Wraz z Jurisem Alunānsem zapoczątkował łotewski romantyzm, reprezentował ruch młodołotewski. Po ustąpieniu Alunānsa z funkcji redaktora naczelnego pisma „Pēterburgas Avīzes” (ukazywało się w latach 1862–1865), sam objął tę funkcję. Na łamach pisma publikował m.in. artykuły, poświęcone łotewskiej literaturze i kulturze, jak również własne utwory literackie.
Zebrał, opracował i opublikował zbiór ludowych pieśni łotewskich. Monumentalna praca Latvju dainas (‘pieśni łotewskie’) zawarta w sześciu tomach, była wydawana została w latach 1894–1915 i zawierała ogromną kolekcję ok. 217 tys. utworów, zwanych dainami.
Barons pisał ponadto opowiadania, wiersze i felietony.
Zmarł 8 marca 1923[1].
Upamiętnienie
edytujPodobizna pisarza znajdowała się na banknotach 100 łatowych[2][3].
Jego imieniem nazwano planetoidę (3233) Krišbarons[4], która otrzymała swą nazwę w 1987 roku[5] oraz ulice w Rydze[6] i Rzeżycy[7].
W 1989 r. powstał fabularny film biograficzny o Krišjānisie Baronsie pt. "Dzīvīte" w reżyserii Aivarsa Freimanisa z Valdemārsem Zandbergsem w roli głównej[8].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Krišjānis Barons. †. „Ugundzēsējs”, s. 3, 1923-03. (łot.).
- ↑ Łotwa. Europejski Bank Centralny. [dostęp 2015-10-31]. (pol.).
- ↑ Dainu tēvs uz 100 latu banknotes. [w:] Iemūžināti naudā: slavenu rakstnieku ģīmetnes valstu nacionālo valūtu banknotēs [on-line]. Delfi. [dostęp 2015-10-31]. (łot.).
- ↑ Lutz D. Schmadel: Dictionary of Minor Planet Names. Berlin: Springer, 1992, s. 426. ISBN 978-3-662-02806-3. (ang.).
- ↑ A. Rozeniece. Krišjāņa Barona planēta. „Cīņa”, 1987-08-27. (łot.).
- ↑ Krišjāņa Barona iela, Rīga. maps.google.pl. [dostęp 2015-10-31]. (pol.).
- ↑ Kr. Barona iela, Rēzekne. maps.google.pl. [dostęp 2015-10-31]. (pol.).
- ↑ Dzīvīte (1989) [online] [dostęp 2023-03-29].
Bibliografia
edytuj- Mały słownik pisarzy narodów europejskich ZSRR, Wiedza Powszechna, Warszawa, 1966, s. 31.