Hilary Walenty Meciszewski
Hilary Walenty Meciszewski, h. Prawdzic (ur. 7 lutego 1802 w Krakowie, zm. 14 marca 1855 tamże) – polski publicysta, polityk, reżyser teatralny; syn pułkownika Kacpra Meciszewskiego i przyrodni[1] młodszy brat pułkownika Filipa Meciszewskiego, zabitego na początku Nocy Listopadowej.
Życiorys
edytujW latach 1813–1817 uczęszczał do Szkoły Departamentowej Krakowskiej, potem we Lwowie podjął studia uniwersyteckie. Przeniósł się na Akademię Krakowską (13 września 1819), a potem na prawo na Uniwersytet Warszawski. Współredagował w 1823 warszawskie pismo „Kurier dla Płci Pięknej”, potem wyjechał w dłuższą podróż po Europie. Po powrocie do Krakowa ożenił się 12 lutego 1825 z Józefą Rudolfiną Szydłowską, do której posagu należał „Hotel de Russie”[2] przy ul. Floriańskiej 14, dziś znany jako „Hotel pod Różą”.
Podczas powstania listopadowego był adiutantem Stanisława Wodzickiego w krakowskiej gwardii miejskiej, potem jej szefem sztabu oraz sekretarzem komitetu pomocy dla rannych powstańców.
W 1833 został wybrany posłem, w sejmie był przywódcą liberalnej opozycji wobec senatu Wolnego Miasta Krakowa i członkiem Komisji Prawodawczej i Komisji Obrachunkowej. W sejmie bronił katedry literatury polskiej, właśnie zniesionej przez władze, wystąpił też z propozycją utworzenia w Krakowie opartego na kapitale rządowym lub funduszach z powszechnej pożyczki banku państwowego.
Od 12 lutego 1834 redaktor „Tygodnika Krakowskiego”, który w kwietniu przekazał Franciszkowi Gąsiorowskiemu. W latach 30. i 40. XIX w. czołowa postać liberalnej opozycji w Rzeczypospolitej Krakowskiej. Sekretarz Izby Reprezentantów w 1838 r., autor odrzuconego projektu adresu do dworów opiekuńczych. W roku 1840 wydał Memoriał historyczny i polityczny o stanie obecnym Wolnego Miasta Krakowa i jego okręgu, który z dołączoną do niego petycją od mieszkańców Wolnego Miasta stał się przedmiotem dyskusji we Francji oraz Anglii i przyczynił się do przerwania austriackiej okupacji Krakowa.
Jako przedstawiciel myśli liberalnej w Rzeczypospolitej Krakowskiej, wraz z Walerym Litwińskim, rektorem Uniwersytetu Jagiellońskiego, walczył o zachowanie ustroju konstytucyjnego (podział władz, gwarancje swobód obywatelskich). Był przeciwny nadużyciom władzy wykonawczej. Postulował wolność słowa i prasy, autonomię uniwersytetu. Był za sprawnym funkcjonowaniem wymiaru sprawiedliwości.
W 1843 roku wydał Uwagi o teatrze krakowskim (obszernie krytykując w tym czasie na łamach prasy dyrektora Tomasza Chełchowskiego). W tym samym roku, po rezygnacji Chełchowskiego, powierzono mu dyrekcję. Wywiązał się dobrze z zadania, utrzymując wysoki poziom teatru, w którym odgrywano wiele sztuk polskich (gł. Fredrę Korzeniowskiego). Zasłużył się dla rozwoju krakowskiej opery.
W czasie Wiosny Ludów redagował w Krakowie gazetę „Dziennik Narodowy”. Krytyka powstania poznańskiego (wynikająca z antyrosyjskiego nastawienia redaktora, przeciwnego walce z Niemcami) i ewolucja poglądów w stronę konserwatyzmu doprowadziły do utraty popularności Meciszewskiego w środowisku krakowskiej opozycji. W 1848 roku wyjechał z Krakowa.
Pochowany na krakowskim cmentarzu Rakowickim.
Przypisy
edytuj- ↑ Matką Hilarego była druga żona Kacpra, Barbara Fogtówna.
- ↑ W 1805 w mieszczącej się tu oberży gościł car Aleksander i jego brat wielki książę Konstanty, co zostało wkrótce upamiętnione zmianą nazwy hotelu na „Rosyjski”.
Linki zewnętrzne
edytuj- Hilary Meciszewski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09].
- Hilary Meciszewski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-11]. (z dołączoną audycją z cyklu Mówiona encyklopedia teatru polskiego i odnośnikami do cyfrowych wersji książek Meciszewskiego o teatrze)
- Publikacje Hilarego Walentego Meciszewskiego w bibliotece Polona