Gwiezdne wrota (serial telewizyjny)

Gwiezdne wrota (ang. Stargate SG-1, krócej SG-1) – amerykańsko-kanadyjski serial fantastycznonaukowy wyprodukowany przez wytwórnie MGM Television i Double Secret Productions. Twórcami serialu są Brad Wright i Jonathan Glassner. Fabuła dzieła opiera się na wydarzeniach przedstawionych w pełnometrażowym filmie o tym samym tytule z 1994 roku. Serial składa się z 214 odcinków podzielonych na 10 sezonów. Premiera pierwszego odcinka odbyła się 27 lipca 1997 na kanale Showtime, a ostatni odcinek wyemitowano 13 marca 2007 na kanale Sky 1. W 2008 roku powstały także dwa filmy fabularne związane z serialem – Gwiezdne wrota: Arka Prawdy oraz Gwiezdne wrota: Continuum.

Gwiezdne wrota

Stargate SG-1

Logo serialu
Gatunek	akcja przygodowy sci-fi
Kraj produkcji	Kanada Stany Zjednoczone
Oryginalny język	angielski
Twórcy	Brad Wright Jonathan Glassner
Główne role	Richard Dean Anderson Michael Shanks Amanda Tapping Christopher Judge Don S. Davis Corin Nemec Ben Browder Beau Bridges Claudia Black
Liczba odcinków	214
Liczba serii	10
Lista odcinków
Produkcja
Produkcja	Jonathan Glassner Brad Wright
Muzyka	Joel Goldsmith
Wytwórnia	MGM Television Double Secret Productions Gekko Film Corp. (1997–2005) (sezony 1–8) Sony Pictures Television (2005–2006) (tylko sezon 9) Showtime Networks (1997–2002) (sezony 1–5) Sci-Fi Originals (2002-2007) (sezony 6-10)
Czas trwania odcinka	44 min
Pierwsza emisja
Data premiery	27 lipca 1997
Stacja telewizyjna	Showtime (sezony 1 – 5) Sci Fi Channel
Lata emisji	1997–2007
Chronologia
Poprzednik	Gwiezdne wrota
Kontynuacja	Gwiezdne wrota: Arka Prawdy
Powiązane	Gwiezdne wrota: Atlantyda Gwiezdne wrota: Wszechświat

Akcja serialu rozpoczyna się rok po wydarzeniach z filmu kinowego. Rząd Stanów Zjednoczonych przypadkowo dowiaduje się, że przechowywane przez nich urządzenie pozaziemskiego pochodzenia, tytułowe Gwiezdne wrota, jest w stanie przenosić obiekty poprzez tunel czasoprzestrzenny. Dzięki odkryciu utworzone zostają elitarne jednostki podlegające dowództwu Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych, które mają za zadanie chronić Ziemię przed zagrożeniami z kosmosu. Czołową drużyną zostaje SG-1, która składa się ze specjalistów z wielu dziedzin. Jej członkami zostają: pułkownik Jack O’Neill (Richard Dean Anderson), doktor Daniel Jackson (Michael Shanks), major Samanthy Carter (Amanda Tapping) i Teal’ca (Christopher Judge). Serial nawiązuje do mitologii egipskiej, nordyckiej oraz legend arturiańskich.

Z serialem związana jest również seria Stargate: Infinity, dwie serie spin-off pt. Gwiezdne wrota: Atlantyda (2004–2009) oraz Gwiezdne wrota: Wszechświat (2009–2011), a także wiele słuchowisk, książek i gier.

Fabuła

Po powrocie pułkownika O’Neilla z misji na Abydos, Gwiezdne Wrota zostają wyłączone i przewiezione do bazy Cheyenne w pobliżu Colorado Springs w stanie Colorado, w Stanach Zjednoczonych. Rok później Wrota zostają aktywowane z zewnątrz, a do bazy dostaje się grupa wojowników Jaffa, która przypuszcza atak na placówkę. Dowódca bazy, generał Hammond, prosi pułkownika O’Neilla o powrót do służby i pomoc w przeprowadzeniu kolejnej misji na Abydos, podejrzewając, że to właśnie z tej planety przybył wrogi oddział. Na Abydos drużyna z Ziemi spotyka doktora Jacksona, który pozostał tam po pierwszej wyprawie. Dzieli się on z drużyną odkrytymi przez siebie zapiskami w jaskiniach, dowodzących istnienia całej sieci gwiezdnych wrót. Jego zdaniem wrogowie mogli pochodzić z którejś z tysięcy innych planet. Kolejny atak obcych, tym razem na mieszkańców Abydos, umożliwia Ziemianom odnalezienie i uratowanie porwanych mieszkańców, w tym żony doktora Jacksona.

Na planecie Chulak zdobywają wsparcie jednego z obcych o imieniu Teal’c, mającego nadzieję na oswobodzenie swojego ludu spod rządów Goa’uldów. W bazie Cheyenne zostaje utworzone Dowództwo Gwiezdnych Wrót – SGC, a także kilkanaście drużyn SG, w tym również oddział SG-1. Drużyny mają za zadanie podróżowanie przez Wrota, badanie innych światów i poszukiwanie technologii, które umożliwiłyby walkę z Goa’uldami, a także pozyskiwanie nowych sojuszników.

Saga Goa’uld

Akcja odcinka pilotażowego zatytułowanego Dzieci bogów rozpoczyna się rok po wydarzeniach z pierwszego filmu. Głównym antagonistą jest Apofis (Peter Williams). Baza Cheyenne (poziomy podziemne od 16 do 28) zostaje ponownie aktywowana po rocznej przerwie i przemianowana na SGC, z powodu zidentyfikowania wrót jako części międzyplanetarnej sieci tuneli podprzestrzennych łączących liczne planety w naszej galaktyce. Utworzone zostają zespoły SG, których zadaniem jest obrona Ziemi przed Goa’uldami, posiadającymi ogromne międzygwiezdne okręty wojenne w kształcie piramid oraz niezliczoną armię Jaffa – dziedzicznych zniewolonych wojowników, będących ludzkimi inkubatorami dla larw Goa’uld. Sztandarowy zespół Ziemi, SG-1, do którego dołącza były pierwszy przyboczny Apofisa, Teal’c (Lead Soldier Jaffa) rozpoczyna eksplorację innych planet zamieszkałych głównie przez mniej zaawansowane społeczeństwa ludzi porwanych i wykorzystywanych do niewolniczej pracy przed Goauld'ów. Podczas spotykań z innymi rasami SG-1 nawiązuje kluczowe sojusze z:

• podobnymi do Goa’uldów, ale żyjący w pełnej symbiozie z własnymi larwami Goa′uldów – Tok’ra,
• bardzo zaawansowanymi technologicznie ludźmi – Tollanianami,
• pacyfistami – Noxowie,
• istotami podobnymi do opisywanych podczas kontaktu w Roswell. Jest to bardzo zaawansowana technologicznie rasa, która objawiała się ludziom przez tysiące lat jako Bogowie starożytnych Wikingów, lecz nigdy nie wykorzystywała ludzi – Asgardzi,
• z resztkami potężnych Pradawnych po ascendencji.

Innym zagrożeniem, które pojawia się w finale sezonu 3, są maszyny o nazwie Replikatory. W międzyczasie również nieuczciwi agenci wywiadu na Ziemi, organizacja NID, wielokrotnie próbują przejąć kontrolę nad Gwiezdnymi Wrotami i innymi technologiami obcych. Mimo śmierci Apofisa na początku sezonu 5, Imperium Goa’uld pozostaje poważnym zagrożeniem dla SGC oraz Ziemi i jej sojuszników (do końca sezonu 8). Władca Systemów Lord Baal, (inny zapis: Ba′al; Cliff Simon), jest jedynym wpływowym Goa’uldem w trakcie ostatnich dwóch sezonów Stargate SG-1. Zostaje on ostatecznie pokonany w filmie DVD Stargate: Continuum.

Saga Anubis

Po porażce Apofisa w sezonie 5, najważniejszym i najbardziej niebezpiecznym przeciwnikiem staje się Władca Systemów – Anubis. Posiada on dużą wiedzę na temat Pradawnych i ich technologii. Gdy Ziemianie budują swój pierwszy statek międzygwiezdny (Prometeusz) w sezonach 6 i 7, Anubis tworzy armię niemal niepokonanych Wojowników Kull i niszczy wielu Władców Systemów. W finale 7 sezonu SG-1 odkrywa potężną broń w placówce Pradawnych na Antarktydzie, z pomocą której niszczą całą flotę Anubisa. Stanowi to „podkładkę” dla spin-offa serii: Stargate Atlantis – który rozpoczyna się właśnie w tym miejscu. W sezonie 8. Baal przejmuje większość sił Anubisa, jednak to Władca potajemnie odzyskuje kontrolę nad jego armią. Ludzkie formy Replikatorów (wyższy poziom – składające się z nanobotów) rozpoczynają podbój Władców Systemu, ale SG-1 znajduje i dostosowuje starożytną broń, aby zniszczyć wszystkie Replikatory w całej galaktyce. Koniec sezonu 8. ujawnia dobroczynny charakter Omy Desali, która jest odpowiedzialna za ascendencje Anubisa. Kiedy angażuje go w odwieczną walkę, ogranicza jego oddziaływanie na śmiertelników. Replikatory i najbardziej wpływowi Władcy Systemów zostają unicestwieni, a Jaffa uwalnia się spod jarzma Goa’uld.

Saga Ori

Po sezonie 8. pierwotna drużyna SG-1 rozpada się: Teal′c wraca na Dakarę, Daniel Jackson oczekuje na Dedala i lot do Atlantydy, natomiast Samantha Carter dostaje przydział w Strefie 51. Nowym dowódcą SG-1 zostaje pułkownik Cameron Mitchell, pilot zasłużony w bitwie nad Antarktydą. W międzyczasie SGC nieumyślnie ściąga uwagę starożytnej rasy zwanej Ori na naszą galaktykę. Gdy Ori wysyłają swoich ulepszonych ludzi – Przeorów – do naszej Drogi Mlecznej, aby szerzyli religię, która ma na celu zwiększenie ich mocy, Ba’al wraz z kilkoma pomniejszymi Goa’uldami przenika na Ziemię jako „Trust” (koalicja fałszywych agentów NID), aby odbudować własną potęgę. Pod koniec sezonu 9. Ori rozpoczynają krucjatę swoimi statkami wojennymi i z łatwością pokonują zrzeszone siły Ziemi i ich sojuszników. Przywódca Ori, Adria, zostaje przedstawiona dopiero w premierowym odcinku 10. sezonu. SG-1 udaje się na poszukiwania Sangreala – starożytnej broni, która może pomóc pokonać wojowniczą rasę. Szuka jej także Ba’al, wraz ze swoimi klonami, lecz na potrzeby własne. Z pomocą potężnego Merlina, SG-1 znajduje plany budowy Sangreala i wysyła działającą wersję maszyny do galaktyki Ori. Krótko po tym Adria osiąga wyższy poziom istnienia. Cała saga Ori kończy się w powiązanym z serią filmie „Gwiezdne wrota: Arka prawdy”.

Obsada

Postać	Aktor	Sezony										Filmy
		1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	Gwiezdne wrota: Arka Prawdy	Gwiezdne wrota: Continuum
Jack O’Neill	Richard Dean Anderson	Główna								Gościnnie			Główna
Daniel Jackson	Michael Shanks	Główna					Gościnnie	Główna
Samantha Carter	Amanda Tapping	Główna
Teal’c	Christopher Judge	Główna
George Hammond	Don S. Davis	Główna							Gościnnie				Gościnnie
Jonas Quinn	Corin Nemec					Gościnnie	Główna	Gościnnie
Cameron Mitchell	Ben Browder									Główna
Hank Landry	Beau Bridges									Główna			Gościnnie
Vala Mal Doran	Claudia Black								Gościnnie		Główna

• Richard Dean Anderson jako Jonathan „Jack” O’Neill – pułkownik i weteran operacji specjalnych United States Air Force, który poprowadził pierwszą misję przez wrota w filmie Stargate (grany był wtedy przez Kurta Russella). Został przywrócony do służby w pilotażowym odcinku do służby jako dowódca SG-1 w pierwszych siedmiu sezonach. Przejął dowództwo nad SGC po awansie na generała brygady na początku sezonu 8. Został przeniesiony do Waszyngtonu przed sezonem 9., gdzie otrzymał awans na generała. Pojawia się w sezonach 9 i 10 SG-1, a także w Stargate: Continuum oraz w sezonach 1 i 3 Stargate: Atlantis, również jako generał – pułkownik w wielu epizodach Stargate: Universe, gdzie dowodzi Department of Homeworld Security.
• Michael Shanks jako dr Daniel Jackson – egiptolog, którego naciągane teorie o piramidach doprowadziły do udziału w pierwotnej misji Stargate w filmie (gdzie Daniela grał James Spader). Dołączył do drużyny SG-1 w poszukiwaniu porwanej żony w odcinku pilotażowym, ale jego naiwność i ciekawość regularnie stwarzają przeszkody dla zespołu. Postać stopniowo ewoluuje: od bycia archeologiem i tłumaczem w rolę sumienia zespołu. Jest częścią SG-1 do momentu przejścia na wyższy poziom egzystencji (ascenduje w chwili śmierci) pod koniec 5 sezonu. Po przeciwstawieniu się zasadom nieingerencji powraca do naturalnego ciała na początku sezonu 7 i pozostaje w tym stanie do końca serialu. W ostatnich trzech sezonach pokazuje swoje obiekcje w stosunku do Valą Mal Doran. Daniel pojawia się również w obu filmach DVD oraz w okresach 1 i 5 Stargate: Atlantis. Pojawił się również w odcinku pilotażowym i dwóch kolejnych odcinkach Stargate: Universe.
• Amanda Tapping jako dr Samantha Carter – genialna astrofizyk i kapitan (w sezonie 3. awansowana na major) Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych, który dołączył do SG-1 pod dowództwem płk O’Neilla w pilotażowym odcinku. Na początku sezonu 8, po awansie na podpułkownika, przejełą dowództwo nad SG-1. Seria wielokrotnie zaznacza romantyczne relacje między O’Neillem i Carter, ale ich związek nigdy nie został skonsumowany, gdyż oboje są wojskowymi w podległości służbowej, wyłączając wydarzenia z alternatywnej rzeczywistości. Carter pomaga ppłk. Cameronowi Mitchellowi w sezonie 9. i 10. Po jej uczestnictwie w Stargate: The Ark of Truth została mianowana na pułkowniczkę i stała się nową dowódczynią wyprawy Atlantis w sezonie 4. Stargate: Atlantis. Ponownie wstąpiła do SG-1 w Stargate: Continuum. Została obarczona tymczasowym dowództwem SGC podczas ataku przez statek Wraith w finale serii Stargate: Atlantis. Później otrzymała dowództwo George’a Hammonda (krążownika klasy Daedalus) i pojawia się w pierwszym odcinku Stargate: Universe. Carter występuje epizodycznie we wszystkich sezonach Stargate Atlantis (poza 4., gdzie jest jedną z głównych postaci) i pojawia się też w pierwszym Atlantis filmie DVD i w trzecim filmie o SG-1.
• Christopher Judge jako Teal’c – cichy i mocny Jaffa – kosmita, który był pierwszym przybocznym osobistej straży Goa’ulda Apofisa. Dołączył do SG-1 w trzecim odcinku w nadziei, że doprowadzi jego naród (Jaffa) do wolności. Pomimo sukcesu w realizacji tego celu na koniec sezonu 8., pozostał członkiem SG-1 do końca serialu. Pojawia się również w obu filmach DVD oraz w 4. sezonie Stargate Atlantis.
• Don S. Davis jako George Hammond – Generał major US Air Force (później Generał broni), który dowodził SGC w ciągu pierwszych siedmiu sezonów. Oprócz pojedynczych występów w okresach od 8 do 10 w Stargate SG-1 pojawia się w sezonie 1. Stargate Atlantis. Davis zmarł na atak serca w czerwcu 2008 roku, przez co jego ostatnią rolą w uniwersum Gwiezdnych Wrót była rola w Stargate: Continuum.
• Corin Nemec jako Jonas Quinn – pochodzący z innej planety naukowiec z kraju Kelowna na planecie Langara. Daniel poświęca swoje życie (co prowadzi do jego oświecenia i ascendencji) na koniec 5. sezonu w próbie uratowania Kelowna od kataklizmu, ale jego reakcja nie jest pozytywnie przyjęta przez przywódców co powoduje, że Jonas pomaga Ziemianom. Jest on człowiekiem szybko uczącym się i wypełnia puste miejsce Daniela w SG-1 w sezonie 6. Po powrocie Daniela wraca na swoją planetę i tam pozostaje, występuje jeszcze w sezonie 7.
• Ben Browder jako Cameron „Cam” Mitchell – podpułkownik United States Air Force, którego wyznaczono na nowego dowódcę SG-1 na początku sezonu 9. Stara się doprowadzić do połączenia jej byłych członków (Sam, Daniela i Teal’ca) pod jego dowództwem w ramach SG-1. Został mianowany na pułkownika między jego występami w Stargate: The Ark of Truth a Stargate: Continuum.
• Beau Bridges jako Henry „Hank” Landry – Generał United States Air Force i dowódca SGC w sezonie 9. i 10. Zastąpił Hammonda, który odszedł na emeryturę. Jest ojcem medycznego oficera SGC Carolyn Lam i pojawia się zarówno w filmach, jak i sezonach 2 i 3 Stargate Atlantis.
• Claudia Black jako Vala Mal Doran – oszustka z nienazwanej planety oraz była ludzka nosicielka Goa’ulda Qetesh. Jej pierwszy występ w sezonie 8. – „Bez ograniczeń” był początkiem zarówno jej flirtu jak i wrogich stosunków z Danielem. W sezonie 9. wraz z nim nieumyślnie odkryła nowe zagrożenie - Ori. Przyłącza się do SG-1 po urodzeniu nowego lidera Ori na początku sezonu 10. i pojawia się w filmach DVD. W październiku 2009 roku, była jedyną byłą członkinią obsady, która nie dostała propozycji uczestniczenia w trzecim filmie.

Glif symbol planety Ziemia w świecie serialu

Sezony i odcinki

Gwiezdne wrota liczą 7 sezonów po 22 odcinki i 3 sezony po 20 odcinków, łącznie 214 odcinków w 10 sezonach. 14 marca 2007 roku na amerykańskim kanale Sci Fi Channel został wyemitowany ostatni odcinek pt. Unending. Do serii zalicza się również dwa filmy pełnometrażowe Gwiezdne Wrota: Arka Prawdy oraz Gwiezdne wrota: Continuum.

Emisja w Polsce

Polską premierową emisję pierwszych dwóch sezonów zaprezentowała stacja TVN, kolejnych 8 – HBO. Począwszy od 3 grudnia 2007 kanał AXN SciFi wyemitował wszystkie dziesięć sezonów serialu (emisja ostatniego odcinka nastąpiła 15 kwietnia 2009). Ponadto kanały AXN SciFi i AXN emitują cykle powtórek różnych sezonów. W 2013 roku AXN rozpoczęło emisję serii Stargate: Wszechświat. Od 26 lutego 2014 roku serial emituje TV PULS od poniedziałku do piątku o 9:55 lub 10:00 oraz 17:00. Serial nadaje kanał SciFi Universal o 16:10 i 17:10.

Linki zewnętrzne

• Gwiezdne wrota w bazie IMDb (ang.)
• Gwiezdne wrota w bazie Filmweb
• Serwis o serialu na stronie kanału Sci Fi. scifi.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-10)].
• Anglojęzyczny portal o świecie Gwiezdnych Wrót wraz z encyklopedią postaci, planet i ras
• Polski portal o serialach Stargate SG-1 i Stargate Atlantis
• Anglojęzyczny portal z między innymi: opisami odcinków, fanfiction itp.
• Fanfiction
• strona archiwalna