Don Budge

Don Budge
Państwo	Stany Zjednoczone
Data i miejsce urodzenia	13 czerwca 1915 ; Oakland
Data i miejsce śmierci	26 stycznia 2000 ; Scranton
Wzrost	185 cm
Gra	praworęczna, jednoręczny backhand
	Gra pojedyncza
Australian Open	W (1938)
Roland Garros	W (1938)
Wimbledon	W (1937, 1938)
US Open	W (1937, 1938)
	Gra podwójna
Australian Open	SF (1938)
Roland Garros	F (1938)
Wimbledon	W (1937, 1938)
US Open	W (1936, 1938)
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

John Donald Budge, Don Budge (ur. 13 czerwca 1915 w Oakland, zm. 26 stycznia 2000 w Scranton) – amerykański tenisista, pierwszy zwycięzca klasycznego Wielkiego Szlema w grze pojedynczej.

Był synem szkockiego emigranta, byłego piłkarza. Uprawiał kilka dyscyplin sportu, m.in. baseball i koszykówkę. Studiował na University of California w Berkeley, jednak przerwał naukę dla tenisa.

W 1942 roku służył w szeregach armii amerykańskiej.

Budge zmarł w styczniu 2000 roku w wyniku obrażeń odniesionych w wypadku samochodowym miesiąc wcześniej.

Kariera tenisowa

Był graczem praworęcznym, wyróżniał się na korcie wysokim wzrostem, słynął z topspinowego bekhendu, uważanego za jeden z najlepszych bekhendów w historii tenisa. Eksperci sportowi umieszczają go w gronie najważniejszych postaci tenisa XX wieku. Znalazł się m.in. w gronie 20 najlepszych graczy według pisma „Tennis Magazine”. Szczególnie wysoko cenił Budge'a William Tilden, który napisał o nim:

„Budge u szczytu swojej kariery był najlepszy ze wszystkich... Grałem w ciągu ostatnich dwudziestu pięciu lat przeciwko wszystkim największym zawodnikom i mogę powiedzieć, że w okresie pełnych sześciu lat, kiedy był na wierzchołku, tak jako amator i później jako zawodowiec, Budge grał najrówniej. Nikt tak dobrze jak on nie grał przez 365 dni w ciągu roku”.

W 1934 roku Budge był już klasyfikowany w najlepszej dziesiątce tenisistów amerykańskich, a rok później w czołowej dziesiątce świata. Spotykał się kilkakrotnie z ówczesnym liderem amatorskiego tenisa, Fredem Perrym, przegrywając z nim m.in. na Wimbledonie i mistrzostwach USA (obecnie US Open) w 1936 roku. Zdołał pokonać utytułowanego rywala w nieco mniej prestiżowym turnieju, Pacific Southwest.

W 1937 roku Amerykanin wygrał w Wimbledon i mistrzostwa USA, a także poprowadził zespół narodowy do pierwszego po kilkunastu latach triumfu w Pucharze Davisa. Budge w zespole narodowym w 29 meczach poniósł 4 porażki. Jako lider rankingu światowego zdobywał punkty w grze pojedynczej, a także tworzył skuteczną parę deblową z Gene’em Mako. W meczu finałowym z Wielką Brytanią Budge zadecydował o sukcesie swojej drużyny, zdobywając punkty zarówno w grze pojedynczej (przeciwko Charliemu Hare i Bunny'emu Austinowi), jak i w deblu wspólnie z Mako.

Sukcesy w turnieju wimbledońskim (oprócz singla wygrał także debel z Mako i mikst z Alice Marble) oraz w Pucharze Davisa zadecydowały o przyznaniu Budge'owi kilku prestiżowych nagród – Nagrody Jamesa Sullivana dla najlepszego amatorskiego sportowca amerykańskiego oraz tytułu Sportowca Roku Associated Press. Otrzymał on także propozycję przejścia do grona tenisistów zawodowych, ale nie przyjął jej i kontynuował występy w turniejach amatorskich.

W 1938 roku Budge jako pierwszy zawodnik w historii wygrał cztery najważniejsze turnieje, kompletując Wielkiego Szlema. W finale Australian Championships (obecnie Australian Open) pokonał Johna Bromwicha, w French Championships (obecnie French Open) okazał się lepszy od Rodericha Menzela. Powtórzył sukces na Wimbledonie, triumfując we wszystkich trzech kategoriach. W finale gry pojedynczej pokonał Bunny’ego Austina. W mistrzostwach USA zwyciężył w finale z Gene’em Mako. Tegoż samego roku Budge przyczynił się do skutecznej obrony Pucharu Davisa przez zespół amerykański. W całym sezonie poniósł dwie porażki, poza turniejami wielkoszlemowymi wygrywając 2 kolejne imprezy.

W latach 1937–1938 Amerykanin zaliczył serię 92 pojedynków bez porażki, co przełożyło się na 14 wygranych turniejów. Zdecydował się ostatecznie na przejście na zawodowstwo; występy w gronie amatorów zakończył porażką z Australijczykiem Bromwichem na turnieju Pacific Coast w Berkeley.

Jako zawodowiec debiutował w 1939 roku w Madison Square Garden w Nowym Jorku, pokonując dawnego mistrza Wimbledonu Ellswortha Vinesa. W serii pojedynków z tym rywalem w ciągu roku odniósł 21 zwycięstw i poniósł 18 porażek. Skuteczniej grał przeciwko Fredowi Perry'emu odnotowując 18 wygranych i 11 porażek. W 1941 roku Budge okazał się lepszy od Williama Tildena, wygrywając 51 pojedynków z 58, jednak Tilden liczył sobie w tamtym okresie 47 lat. W 1940 i 1942 roku Budge zdobywał mistrzostwo USA zawodowców, pokonując w finałach Ferda Perry’ego i Bobby’ego Riggsa. W latach 1946, 1947 i 1949 Budge przegrywał z Riggsem finały mistrzostw USA zawodowców, a w 1953 roku uległ w finale Ricardo Gonzálezowi. Wkrótce zakończył występy zawodowe, poświęcając się pracy trenerskiej z młodzieżą.

Powrócił na korty w erze open tenisa, uczestnicząc w deblowej rywalizacji weteranów na Wimbledonie. Wygrał ten turniej w 1973 roku w parze z Frankiem Sedgmanem.

W 1964 roku Budge został uhonorowany miejscem w Międzynarodowej Tenisowej Galerii Sławy.

Finały w turniejach wielkoszlemowych

Gra pojedyncza (6–1)

Końcowy wynik	Nr	Data	Turniej	Nawierzchnia	Przeciwnik	Wynik finału
Finalista	1.	1936	U.S. National Championships, Nowy Jork	Trawiasta	Fred Perry	6:2, 2:6, 6:8, 6:1, 8:10
Zwycięzca	1.	1937	Wimbledon, Londyn	Trawiasta	Gottfried von Cramm	6:3, 6:4, 6:2
Zwycięzca	2.	1937	U.S. National Championships, Nowy Jork	Trawiasta	Gottfried von Cramm	6:1, 7:9, 6:1, 3:6, 6:1
Zwycięzca	3.	1938	Australian Championships, Adelaide	Trawiasta	John Bromwich	6:4, 6:2, 6:1
Zwycięzca	4.	1938	French Championships, Paryż	Ceglana	Roderich Menzel	6:3, 6:2, 6:4
Zwycięzca	5.	1938	Wimbledon, Londyn	Trawiasta	Bunny Austin	6:1, 6:0, 6:3
Zwycięzca	6.	1938	U.S. National Championships, Nowy Jork	Trawiasta	Gene Mako	6:3, 6:8, 6:2, 6:1

Gra podwójna (4–3)

Końcowy wynik	Nr	Data	Turniej	Nawierzchnia	Partner	Przeciwnicy	Wynik finału
Finalista	1.	1935	U.S. National Championships, Nowy Jork	Trawiasta	Gene Mako	Wilmer Allison John Van Ryn	2:6, 3:6, 6:2, 6:3, 1:6
Zwycięzca	1.	1936	U.S. National Championships, Nowy Jork	Trawiasta	Gene Mako	Wilmer Allison John Van Ryn	6:4, 6:2, 6:4
Zwycięzca	2.	1937	Wimbledon, Londyn	Trawiasta	Gene Mako	Pat Hughes Raymond Tuckey	6:0, 6:4, 6:8, 6:1
Finalista	2.	1937	U.S. National Championships, Nowy Jork	Trawiasta	Gene Mako	Gottfried von Cramm Henner Henkel	4:6, 5:7, 4:6
Finalista	3.	1938	French Championships, Paryż	Ceglana	Gene Mako	Bernard Destremau Yvon Petra	6:3, 3:6, 7:9, 1:6
Zwycięzca	3.	1938	Wimbledon, Londyn	Trawiasta	Gene Mako	Henner Henkel Georg von Metaxa	6:4, 3:6, 6:3, 8:6
Zwycięzca	4.	1938	U.S. National Championships, Nowy Jork	Trawiasta	Gene Mako	John Bromwich Adrian Quist	6:3, 6:2, 6:1

Gra mieszana (4–2)

Końcowy wynik	Nr	Data	Turniej	Nawierzchnia	Partnerka	Przeciwnicy	Wynik finału
Finalista	1.	1936	Wimbledon, Londyn	Trawiasta	Sarah Palfrey Cooke	Dorothy Round Little Fred Perry	8:7, 5:7, 4:6
Finalista	2.	1936	U.S. National Championships, Nowy Jork	Trawiasta	Sarah Palfrey Cooke	Alice Marble Gene Mako	3:6, 2:6
Zwycięzca	1.	1937	Wimbledon, Londyn	Trawiasta	Alice Marble	Simone Mathieu Yvon Petra	6:4, 6:1
Zwycięzca	2.	1937	U.S. National Championships, Nowy Jork	Trawiasta	Sarah Palfrey Cooke	Sylvie Jung Henrotin Yvon Petra	6:2, 8:10, 6:0
Zwycięzca	3.	1938	Wimbledon, Londyn	Trawiasta	Alice Marble	Sarah Palfrey Cooke Henner Henkel	6:1, 6:4
Zwycięzca	4.	1938	U.S. National Championships, Nowy Jork	Trawiasta	Alice Marble	Thelma Coyne Long John Bromwich	6:1, 6:2

Bibliografia

Profil na stronie ATP [online], Association of Tennis Professionals [dostęp 2013-08-20] (ang.).
Profil na stronie ITF [online], International Tennis Federation [dostęp 2013-08-20] (ang.).
Profil na stronie Pucharu Davisa [online], Davis Cup [dostęp 2013-08-20] (ang.).
Zbigniew Dutkowski, T - jak tenis, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1979
Profil na stronie International Tennis Hall of Fame