Czyrak
Czyrak, dawniej furunkuł[1] (łac. furunculus) – ropne zapalenie okołomieszkowe z wytworzeniem czopa martwiczego, mające postać z początku guzka, potem guzka z krostą, spowodowane zakażeniem gronkowcowym. W przypadku licznych czyraków stosuje się termin czyraczność lub czyrak mnogi (łac. furunculosis), a jeśli znajdują się one blisko siebie i łączą w jedną zmianę, nazywa się je karbunkułem lub czyrakiem gromadnym (łac. carbunculus). Karbunkuł występuje najczęściej na karku.
| furunculus | |
| |
| Klasyfikacje | |
| ICD-10 | |
|---|---|
Etiologia
edytujCzynnikiem etiologicznym czyraka są bakterie Gram-dodatnie, najczęściej z nich gronkowiec złocisty[2]. Czyraczności sprzyjają choroby przemiany materii, przede wszystkim cukrzyca, choroby nerek, niedobory immunologiczne, a także ogólne wyniszczenie.
Objawy i przebieg
edytujEwolucja zmian jest następująca: początkowo tworzy się naciek zapalny w otoczeniu mieszka włosowego i drobny sinoczerwony guzek. Po upływie kilku dni na szczycie guzka powstaje krosta, pod którą wytwarza się martwica. Następnych kilka dni przynosi samoistne pęknięcie krosty i ewakuację mas martwiczych. Po wygojeniu się ranki powstałej wskutek oddzielenia się mas martwiczych często pozostaje niewielka blizna.
Z objawów podmiotowych występuje duża bolesność w okresie tworzenia się czyraka.
Powikłania
edytujCzyraki w okolicy przedsionka nosa i wargi górnej (czyli tak zwanego trójkąta śmierci) oraz oczodołu mogą być powikłane przejściem zakażenia na zatoki jamiste i opony mózgu.
Różnicowanie
edytuj- Grzybica głęboka owłosionej skóry głowy, zwłaszcza skóry brody (tinea barbae).
Leczenie
edytujStosuje się kompresy ichtiolowe i chirurgiczne nacięcie czyraka po wytworzeniu czopa martwiczego. W czyraczności wdraża się celowaną antybiotykoterapię i środki ogólnie wzmacniające.
Klasyfikacja ICD10
edytuj| kod ICD10 | nazwa choroby |
|---|---|
| ICD-10: L02 | Ropień skóry, czyrak i czyrak gromadny |
| ICD-10: L02.0 | Ropień skóry, czyrak i czyrak gromadny twarzy |
| ICD-10: L02.1 | Ropień skóry, czyrak, czyrak gromadny szyi |
| ICD-10: L02.2 | Ropień skóry, czyrak, czyrak gromadny tułowia |
| ICD-10: L02.3 | Ropień skóry, czyrak, czyrak gromadny pośladka |
| ICD-10: L02.4 | Ropień skóry, czyrak, czyrak gromadny kończyny |
| ICD-10: L02.8 | Ropień skóry, czyrak, czyrak gromadny o innej lokalizacji |
| ICD-10: L02.9 | Nieokreślony ropień skóry, czyrak, czyrak gromadny |
Przypisy
edytuj- ↑ Władysław Kopaliński: Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych. Wyd. 9. (rozszerzone). Warszawa: Wiedza Powszechna, 1975, s. 344.
- ↑ Diagnostyka bakteriologiczna, Eligia M. Szewczyk (red. nauk.), Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2019.
Bibliografia
edytuj- Stefania Jabłońska, Sławomir Majewski Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, PZWL 2005, ISBN 83-200-3367-5.
