Arizonazaur
Arizonazaur (Arizonasaurus) – rodzaj rauizucha z rodziny Ctenosauriscidae żyjącego w środkowym triasie na terenie dzisiejszej Ameryki Północnej. Jego nazwa, oznaczająca „jaszczur z Arizony”, pochodzi od miejsca odkrycia szkieletu (formacja Moenkopi w północnej Arizonie). Został opisany przez Samuela Paula Wellesa w 1947 roku w oparciu o niekompletną lewą kość szczękową (UCMP 36232)[1]. W 2003 roku Sterling Nesbitt opisał nowe skamieniałości arizonazaura odkryte w formacji Moenkopi (MSM P4590). Obejmują one około połowę szkieletu, w tym lewą kość szczękową, niemal identyczną z tą holotypu. Kość szczękowa była wydłużona i smukła – szczątki MSM P4590 sugerują, że mogła mieścić do dziesięciu zębodołów. Znany jest jeden ząb Arizonasaurus – dowodzi on, że zęby były ząbkowane na obu krawędziach, lekko zakrzywione i bocznie spłaszczone. Arizonazaur miał prawdopodobnie bardzo smukłą czaszkę[2].
| Arizonasaurus | |||
| Welles, 1947 | |||
| Okres istnienia: anizyk, 240 mln lat temu | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| (bez rangi) | Crurotarsi | ||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
arizonazaur | ||
| Gatunki | |||
| |||
Łuki naczyniowe kręgów szyjnych są trzykrotnie wyższe od centrów i lekko zakrzywione ku tyłowi, podczas gdy łuki naczyniowe kręgów grzbietowych były od centrów wyższe od pięciu do dziesięciu razy[2]. Wysokie wyrostki kolczyste kręgów kręgosłupa wykazują podobieństwo do tych występujących u bazalnych archozaurów o bliżej nieokreślonym pokrewieństwie, takich jak Ctenosauriscus, Bromsgroveia, lotozaur i Hypselorhachis. Podobieństwa w budowie kręgów oraz kości obręczy kończyn dolnych wskazują, że rodzaje te są ze sobą blisko spokrewnione i tworzą rodzinę Ctenosauriscidae. Zbliżone struktury występują także u popozaura i szuwozaura (syn. Chatterjeea), co wskazuje na ich bliskie pokrewieństwo z przedstawicielami Ctenosauriscidae[3]. Kości kulszowe były złączone na całej swojej długości, co jest jedną z cech typowych dla Ctenosauriscidae i blisko z nimi spokrewnionych Poposauridae[2]. Badania puszki mózgowej arizonazaura wykazały, że nie był on blisko spokrewniony z innymi rauizuchami, których anatomia puszek mózgowych jest znana (Batrachotomus, zaurozuch, postozuch, tikizuch). Analizy te wsparły także tezę o parafiletyzmie Rauisuchia, jak również wykazały, że Poposaurus i jego najbliżsi krewni są spokrewnieni z krokodylami odleglej niż inne rauizuchy[4].
Przypisy
edytuj- ↑ Samuel P. Welles. Vertebrates from the Upper Moenkopi Formation of the Northern Arizona. „Univ. California Publ. Geol. Sci.”. 27, s. 241–294, 1947. (ang.).
- ↑ a b c Sterling J. Nesbitt. Arizonasaurus and its implications for archosaur divergence. „Proceedings of the Royal Society of London B”. 270, s. S234–S237, 2003. DOI: 10.1098/rsbl.2003.0066. (ang.).
- ↑ Sterling J. Nesbitt. Osteology of the Middle Triassic pseudosuchian archosaur Arizonasaurus babbitti. „Historical Biology”. 17, s. 19–47, 2005. DOI: 10.1080/08912960500476499. (ang.).
- ↑ David J. Gower, Sterling J. Nesbitt. The Braincase of Arizonasaurus babbitti—Further Evidence for the Non-Monophyly of 'Rauisuchian' Archosaurs. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 26 (1), s. 79–87, 2006. (ang.).