Apatyt

Apatyt
	Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny	Ca5[(F,Cl,OH)(PO4)3]: 3Ca3(PO4)2•Ca(OH)2 – hydroksyapatyt; 3Ca3(PO4)2•Ca(F,Cl)2 – fluoroapatyt; 3Ca3(PO4)2•CaCO3 – węglanoapatyt;
Twardość w skali Mohsa	5
Przełam	nierówny, muszlowy
Łupliwość	wyraźna
Układ krystalograficzny	układ heksagonalny
Gęstość	3,16–3,23 g/cm³
	Właściwości optyczne
Barwa	bezbarwny, różnobarwny lub przezroczysty
Rysa	biała
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Apatyt (gr. apato = „oszukiwać, zwodzić, łudzić”, gdyż często bywa mylony z innymi minerałami) – minerał z gromady fosforanów. Należy do minerałów szeroko rozpowszechnionych występujących we wszystkich typach skał.

Charakterystyka

Właściwości

Tworzy kryształy sześcioboczne, o pokroju słupkowym, igiełkowym lub tabliczkowym. Często występuje w formie skupień zbitych, ziarnistych, nerkowatych. Jest kruchy, przezroczysty, wykazuje fluorescencję o bardzo różnych barwach. Jest izostrukturalny z mimetezytem, piromorfitem, wanadynitem.

Stosunkowo twardy, daje się zarysować szkłem, stalą zwykłą oraz stalą narzędziową.

Występowanie

Krystaliczny apatyt występuje prawie we wszystkich skałach magmowych. Duże koncentracje apatytu znajdują się w pewnych partiach rud magnetytowych. Apatyt jest częstym składnikiem pegmatytów. Najładniejsze okazy spotykane są w druzach jako szczotki krystaliczne oraz w pustkach skał wulkanicznych. Szczególnie duże okazy występują w Kanadzie (do 70 cm długości) i USA (do 25 cm). Największy oszlifowany apatyt ma masę 147 kg (pochodzi z Kenii, jest żółtozielony).

Miejsca występowania:

Na świecie: Niemcy, Szwajcaria, Meksyk, Kanada, Brazylia, Birma, Sri Lanka, Boliwia, Algieria, Kenia, Tanzania, Republika Południowej Afryki, Hiszpania, Finlandia, Portugalia, Rosja (Półwysep Kolski).

W Polsce: Góry Sowie (w hornblendytach), okolice Bielska-Białej i Żywca.

Zastosowanie

źródło otrzymywania fosforu (do produkcji nawozów sztucznych, zapałek, produkcji kwasu fosforowego)^[1]
czyste i ładnie zabarwione kryształy stosowane są w jubilerstwie (nadaje się im szlif fasetkowy i kaboszonowy)
główny nieorganiczny składnik tkanek zębowych (szkliwa, zębiny i cementu) oraz kości.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Podręczny słownik chemiczny, RomualdR. Hassa (red.), JanuszJ. Mrzigod (red.), JanuszJ. Nowakowski (red.), Katowice: Videograf II, 2004, s. 39, ISBN 83-7183-240-0 .

Bibliografia

Michał Sachanbiński: Vademecum zbieracza kamieni szlachetnych i ozdobnych. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1984. ISBN 83-220-0199-1.

Linki zewnętrzne

[psc-1] Podręczny słownik chemiczny, RomualdR. Hassa (red.), JanuszJ. Mrzigod (red.), JanuszJ. Nowakowski (red.), Katowice: Videograf II, 2004, s. 39, ISBN 83-7183-240-0 .

[1]