Aconogonon
Aconogonon – rodzaj roślin z rodziny rdestowatych. Pod względem taksonomicznym jest bardzo kłopotliwy, o zmieniającej się klasyfikacji na przestrzeni lat. Należące tu gatunki w zaliczane były początkowo do rodzaju rdest (Polygonum sensu lato) w jego pierwotnym, szerokim ujęciu ustalonym przez Karola Linneusza[2]. Ponieważ w ujęciu tym rodzaj Polygonum okazał się mieć charakter parafiletyczny, gatunki tu należące wyodrębniane są jako rodzaj Aconogonon (ale też jako sekcja Polygonum sect. Aconogonon)[4][5]. Rodzaj bywa też włączany do Koenigia[6]. Rośliny te występują na rozległych obszarach Azji, w południowej Europie i w Ameryce Północnej[3][5]. Wyróżnia się ok. 25 gatunków w obrębie rodzaju.
 Aconogonon molle | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Aconogonon | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Aconogonon (Meisn.) Rchb. Handbuch des Naturlichen Pflanzensystems 236. 1837[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
Aconogonon campanulatum jest uprawiany jako roślina ozdobna[5].
Morfologia
edytuj
- Pokrój
- Krzewy, półkrzewy, rzadko rośliny jednoroczne. Pędy podnoszące się do prosto wzniesionych, nagie, miękko lub szorstko owłosione[5][3].
- Liście
- Głównie łodygowe, skrętoległe, siedzące lub ogonkowe. Gatka papierzasta, lejkowata, bez szczecinek na brzegu. Blaszka liściowa całobrzega, często okazała, szeroka, rzadko wąskolancetowata[5][3].
- Kwiaty
- Zebrane w wiechokształtne kwiatostany wyrastające szczytowo lub także z kątów liści. Kwiaty obupłciowe. Pojedynczo lub po kilka na szypułkach. Okwiat jest 5-listkowy, biały, żółtawobiały, białozielonkawy lub różowy. Listki okwiatu są mniej lub bardziej dimorficzne – dwa zewnętrzne są mniejsze, trzy wewnętrzne większe. Pręciki w liczbie 8, na okazałych nitkach, z pylnikami żółtymi do czerwonych. Słupki 3, wzniesione lub rozpostarte, zakończone główkowatymi znamionami[5][3].
- Owoce
- Trójgraniaste, nagie orzeszki barwy żółtej do ciemnobrązowej[5][3]. Rzadko dojrzewają wewnątrz mięśniejącego, trwałego okwiatu[5][3].
Systematyka
edytuj- Pozycja systematyczna
Rodzaj z plemienia Persicarieae w obrębie podrodziny Polygonoideae z rodziny rdestowatych (Polygonaceae)[2].
Pod względem taksonomicznym jest bardzo kłopotliwy, o zmieniającej się klasyfikacji na przestrzeni lat. Należące tu gatunki w zaliczane były początkowo do rodzaju rdest (Polygonum sensu lato) w jego pierwotnym, szerokim ujęciu ustalonym przez Karola Linneusza[2]. Ponieważ w ujęciu tym rodzaj Polygonum okazał się mieć charakter parafiletyczny, gatunki tu należące wyodrębniane są jako rodzaj Aconogonon (ale też jako sekcja Polygonum sect. Aconogonon)[4][5]. Rodzaj Aconogonon zaliczany jest do plemienia Persicarieae. W jego obrębie przedstawiany był jako siostrzany względem rodzaju Koenigia[4]. Analizy molekularne wykazały jednak, że różne linie rozwojowe tych rodzajów są wzajemnie wymieszane[7], stąd rodzaje te bywają łączone pod nazwą Koenigia[6].
- Pozycja rodzaju na tle kladogramu podrodziny Polygonoideae[2][7]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Aconogonon alaskanum (Small) Soják
- Aconogonon alpinum (All.) Schur
- Aconogonon campanulatum (Hooker f.) H. Hara
- Aconogonon coriarium (Grig.) Soják
- Aconogonon davisiae (W. H. Brewer ex A. Gray) Soják
- Aconogonon molle (D. Don) H. Hara
- Aconogonon phytolaccifolium (Meisner ex Small) Small
- Aconogonon rumicifolium (Royle ex Bab.) H. Hara
- Aconogonon tortuosum (D. Don) H. Hara
Przypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b c d e Peter F. Stevens, Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-01-09] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Aconogonon (Meisn.) Rchb.. [w:] Flora of Pakistan [on-line]. tropicos.org. [dostęp 2016-01-09].
- ↑ a b c Sang-Tae Kim, Michael J. Donoghue, Molecular phylogeny of Persicaria (Persicarieae, Polygonaceae), „Systematic Botany”, 33 (1), 2008, s. 77–86, DOI: 10.1600/036364408783887302 [dostęp 2023-10-05] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j Harold R. Hinds, Craig C. Freeman: Aconogonon. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2016-01-09].
- ↑ a b Aconogonon (Meisn.) Rchb.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-07-30].
- ↑ a b Tanja M. Schuster, James L. Reveal, Michael J. Bayly, Kathleen A. Kron. An updated molecular phylogeny of Polygonoideae (Polygonaceae): Relationships of Oxygonum, Pteroxygonum, and Rumex, and a new circumscription of Koenigia. „Taxon”. 64, 6, s. 1188-1208, 2015. DOI: 10.12705/646.5.