1590
rok kalendarzowy w XVI wieku, zwykły (nieprzestępny)
Rządzący państwami w 1590
Wydarzenia w Polsce
edytuj- 8 marca–21 kwietnia w Warszawie obradował sejm zwyczajny[1].
- 31 marca – pożar zniszczył doszczętnie zabudowania Skwierzyny.
- 14 maja – Cieszanów otrzymał prawa miejskie.
- 2 grudnia w Warszawie rozpoczął obrady sejm zwyczajny[2].
- Wprowadzony został rejestr kozacki (1000 kozaków wzięto na żołd Rzeczypospolitej).
- Nastąpiło rozdzielenie Skarbu Królewskiego i publicznego.
Wydarzenia na świecie
edytuj- 14 marca – Wojny religijne hugenockie: hugenoci pokonali w bitwie pod Ivry wojska francuskiej Ligi Katolickiej.
- 21 marca – w Stambule podpisano traktat pokojowy kończący II wojnę persko-turecką.
- 17 maja – Anna Duńska została koronowana na królową Szkocji.
- 15 września
- Urban VII został papieżem.
- trzęsienie ziemi o sile 6,0° w skali Richtera w Wiedniu i Dolnej Austrii.
- 27 września – 13 dni po wyborze zmarł na malarię papież Urban VII, kończąc w ten sposób najkrótszy pontyfikat w historii papiestwa.
- 16 października – książę Venosy, kompozytor i lutnik Carlo Gesualdo zamordował w swym pałacu w Neapolu przyłapanych in flagranti żonę z kochankiem.
- 5 grudnia – Grzegorz XIV został wybrany papieżem.
- W Chinach wydano Podróż na zachód.
- Patriarcha Konstantynopola Jeremiasz II Tranos powrócił z podróży do Moskwy.
Urodzili się
edytuj- 6 stycznia – Kasper Drużbicki SJ, prekursor kultu Serca Jezusowego (zm. 1662)
- 9 stycznia – Simon Vouet, francuski malarz okresu baroku (zm. 1649)
- 13 stycznia – Artur Bell, kapłan, męczennik chrześcijański, błogosławiony Kościoła rzymskokatolickiego (zm. 1643)
- 18 kwietnia – Ahmed I, sułtan Imperium Osmańskiego (zm. 1617)
- 5 maja – Jakub Sobieski, polski magnat, poseł, pamiętnikarz, działacz polityczny, dowódca wojskowy, ojciec Jana III Sobieskiego (zm. 1646)
- 12 maja – Cosimo II de’ Medici – Wielki Książę Toskanii (zm. 1621)
- 12 lipca – Nicolas Tournier, francuski malarz okres baroku (zm. 1638)
- 13 lipca – Klemens X, papież (zm. 1676)
- 26 lipca – Jan Crell, teolog i pisarz braci polskich (zm. 1633)
- 7 sierpnia – Karol Habsburg, książę nyski i cieszyński, biskup wrocławski, wielki mistrz zakonu krzyżackiego (zm. 1624)
- 2 września – Agostino Mascardi, – włoski profesor retoryki, pisarz (zm. 1640)
- 25 września – Théophile de Viau, – francuski poeta i dramaturg (zm. 1626)
- 3 października – Anna pomorska (1590–1660), księżniczka pomorska, księżna Croy, córka Bogusława XIII, księcia pomorskiego i Klary. Ostatnia przedstawicielka dynastii Gryfitów (zm. 1660)
- 3 grudnia – Daniel Seghers, flamandzki malarz barokowy specjalizujący się w przedstawieniach kwiatów (zm. 1661)
- data dzienna nieznana:
- Arthur Aston, brytyjski dowódca wojskowy, najemnik (zm. 1649)
- Bartolommeo Bianco, włoski architekt działający w Genui, tworzący w nurcie wczesnego baroku (zm. 1657)
- Teofila Chmielecka, wojewodzina kijowska, żona Stefana Chmieleckiego (zm. 1650)
- Wilhelm Courtet, francuski dominikanin, misjonarz na Dalekim Wschodzie, męczennik, święty katolicki (zm. 1637)
- Martin de Redin, 58. wielki mistrz zakonu joannitów od 17 sierpnia 1657 do śmierci (zm. 1657)
- Théophile de Viau, francuski poeta i dramaturg (zm. 1626)
- Abraham de Vries, malował portrety pod wpływem Rembrandta (zm. 1650)
- Jan Działyński (1590–1648), wojewoda chełmiński, starosta pokrzywnicki, pucki i kowalewski (zm. 1648)
- Maciej Głoskowski, polski matematyk, kartograf i poeta (zm. 1658)
- Tomasz Hioji Rokusayemon Nishi, japoński dominikanin, męczennik, święty katolicki (zm. 1634)
- Jan Krieg, polski malarz (zm. 1643)
- Stanisław Lanckoroński, hetman polny koronny, od roku 1650 wojewoda bracławski (zm. 1657)
- Franciszek Bernard Mniszech, starosta sanocki, szczyrzycki, kasztelan sądecki, brat Maryny Mniszchównej – carowej Rosji (zm. 1661)
- Boris Morozow, szef rządu we wczesnym okresie panowania cara Aleksego I, którego zresztą wychowywał i był jego szwagrem (zm. 1661)
- Samuel Stanisław Nadolski, starosta tczewski, kasztelan rozpierski, a później rawski, rotmistrz, kapitan piechoty (zm. 1655)
- Samuel Pac, rotmistrz husarski, chorąży wielki litewski, jeden z najdzielniejszych rycerzy swojej epoki (zm. 1627)
- François Perrier (malarz), francuski malarz i miedziorytnik (zm. 1650)
- Stanisław Pstrokoński, biskup chełmski, jezuita, proboszcz płocki (zm. 1657)
- Krzysztof Sapieha, podczaszy wielki litewski, krajczy wielki litewski, stolnik wielki litewski, podstoli wielki litewski (zm. 1637)
- Krzysztof Stefan Sapieha, pisarz wielki litewski, starosta lidzki, mścisławski i wilkijski (zm. 1627)
- Jan Stoiński, ariański działacz reformacyjny w Polsce, duchowny, teolog, pisarz i poeta (zm. 1654)
- Janusz Tyszkiewicz Łohojski, magnat, wojskowy, polityk Rzeczypospolitej Obojga Narodów (zm. 1649)
- Grigore Ureche, mołdawski kronikarz, zarządca Dolnej Mołdawii (zm. 1647)
- Piotr od św. Katarzyny Vazquez, hiszpański dominikanin, misjonarz, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1624)
- Georg Weissel, niemiecki duchowny luterański i poeta (zm. 1635)
- Arakel z Tebryzu, ormiański mnich i kronikarz (zm. 1670)
Zmarli
edytuj- 7 stycznia – Jakob Andreä – niemiecki teolog luterański (ur. 1528)
- 20 stycznia – Giambattista Benedetti, włoski fizyk i matematyk (ur. 1530)
- 2 lutego
- Katarzyna del Ricci, święta Kościoła katolickiego, mistyczka, wizjonerka, stygmatyczka (ur. 1522)
- Martin Medek, czeski duchowny katolicki, arcybiskup metropolita praski (ur. 1538)
- 3 lutego – Germain Pilon, francuski rzeźbiarz manierystyczny (ur. ok. 1537)
- 4 lutego – Gioseffo Zarlino, włoski kompozytor i teoretyk z epoki renesansu (ur. 1517)
- 12 lutego – François Hotman, francuski prawnik i pisarz (ur. 1524)
- 14 marca – Gryzelda Batory, córka Krzysztofa Batorego i Elżbiety Bocskai, bratanica króla Polski Stefana Batorego (ur. 1569)
- marzec – Piotr II Kolczyk, hospodar Wołoszczyzny w latach 1583–1585 z dynastii Basarabów (ur. ?)
- 6 kwietnia – Francis Walsingham – polityk angielski (ur. 1532)
- 10 lipca – Karol Styryjski, arcyksiążę austriacki (ur. 1540)
- 16 lipca – Bartłomiej Fernandes od Męczenników, portugalski dominikanin, biskup i arcybiskup Bragi (ur. 1514)
- 28 lipca – Martin von Schaumberg, biskup Eichstätt (ur. 1523)
- 27 sierpnia – Sykstus V, papież (ur. 1521)
- 28 sierpnia
- Guillaume du Bartas, francuski poeta (ur. 1544)
- Piotr Dunin Wolski, biskup płocki i przemyski (ur. 1531)
- 20 września – Robert Garnier, francuski poeta (ur. 1544)
- 23 września – Mikołaj Bobadilla, jeden z pierwszych członków zakonu Jezuitów (ur. 1511)
- 27 września – Urban VII, papież (ur. 1521)
- 17 października – Anna Austriacka, arcyksiężniczka austriacka, księżna Bawarii (ur. 1528)
- 23 października – Bernardino de Sahagún, hiszpański zakonnik, misjonarz franciszkański (ur. 1499)
- 29 października – Dirck Volckertszoon Coornhert, holenderski grawer, pisarz, poeta, filozof, tłumacz, polityk i teolog (ur. 1522)
- 19 listopada – Hieronim Zanchiusz, zakonnik, następnie teolog kalwiński, duchowny i pisarz (ur. 1516)
- 29 listopada – Philipp Nicodemus Frischlin, niemiecki filolog późnohumanistyczny, nowołaciński dramaturg i liryk (ur. 1547)
- 20 grudnia – Ambroise Paré – francuski chirurg (ur. ok. 1510)
- data dzienna nieznana:
- Balthasar Batthyány – węgierski generał, uczestnik wojen z Turcją (ur. ok. 1543)
- Jacob Grimmer – flamandzki malarz, pejzażysta (ur. ok. 1525)
- Kasper Karliński – starosta olsztyński (ur. ?)
- Leone Leoni – włoski rzeźbiarz, medalier i złotnik (ur. ok. 1509)
- Dionizy Szyjka – bernardyn, kantor, gwardian (ur. ok. 1530)
- Marcin Ujazdowski – polski duchowny i filozof, profesor Akademii Krakowskiej (ur. ?)
Zdarzenia astronomiczne
edytuj- 3 października – zakrycie Marsa przez Wenus[3]
Święta ruchome
edytuj- Tłusty czwartek: 1 marca
- Ostatki: 6 marca
- Popielec: 7 marca
- Niedziela Palmowa: 15 kwietnia
- Wielki Czwartek: 19 kwietnia
- Wielki Piątek: 20 kwietnia
- Wielka Sobota: 21 kwietnia
- Wielkanoc: 22 kwietnia
- Poniedziałek Wielkanocny: 23 kwietnia
- Wniebowstąpienie Pańskie: 31 maja
- Zesłanie Ducha Świętego: 10 czerwca
- Boże Ciało: 21 czerwca
Przypisy
edytuj- ↑ Posłowie ziemscy koronni 1493–1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013, s. 325.
- ↑ Posłowie ziemscy koronni 1493–1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013, s. 331.
- ↑ Stanisław Robert Brzostkiewicz: Wenus-siostra Ziemi. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia”, 1989, s. 124. ISBN 83-10-09257-1.
