Lepidozaury
Lepidozaury (Lepidosauria) – klad diapsydów obejmujący ponad 7000 współczesnych gatunków należących do dwóch głównych grup – sfenodontów i łuskonośnych. Są one rozprzestrzenione na całym świecie i żyją w bardzo zróżnicowanych ekosystemach[2].
| {{{nazwa łacińska}}}[1] | |
| Haeckel, 1866 | |
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| (bez rangi) | Lepidosauriformes |
| Nadrząd |
lepidozaury |
Termin Lepidosauria został ukuty w 1866 roku przez Ernsta Haeckla dla grupy odpowiadającej obecnie rozumianym łuskonośnym, jednak z jego późniejszych prac wynika, że hatterię uważał za formę blisko z nimi spokrewnioną[3]. Alfred Romer używał tej nazwy dla grupy diapsydów niebędących archozaurami – taki takson byłby jednak parafiletyczny, a wiele taksonów uznawanych za lepidozaury później uznano za bazalne archozauromorfy[2]. Według definicji filogenetycznej przedstawionej przez Jacques'a Gauthiera i współpracowników (1988) lepidozaury obejmują ostatniego wspólnego przodka hatterii i łuskonośnych oraz wszystkich jego potomków[3]. Monofiletyzm tej grupy jest mocno wspierany przez analizy morfologiczne i nowsze analizy genetyczne. Najstarsze lepidozaury są znane z karniku, jednak grupa ta powstała prawdopodobnie jeszcze w paleozoiku. W zapisie kopalnym z triasu dużo powszechniejsze są sfenodonty – jedynym znanym obecnie triasowym łuskonośnym jest Tikiguana[2].
- ↑ {{{nazwa łacińska}}}, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c Susan E. Evans, Marc E.H. Jones: The Origin, Early History and Diversification of Lepidosauromorph Reptiles. W: Saswati Bandyopadhyay (red.): New Aspects of Mesozoic Biodiversity. Springer Berlin / Heidelberg, 2010, s. 27–44. DOI: 10.1007/978-3-642-10311-7. ISBN 978-3-642-10310-0. (ang.).
- ↑ a b Jacques Gauthier, Richard Estes, Kevin de Queiroz: A phylogenetic analysis of Lepidosauromorpha. W: Richard Estes, Gregory Pregill (red.): The Phylogenetic Relationships of the Lizard Families. Palo Alto: Stanford University Press, 1988, s. 15–98. ISBN 978-0-8047-1435-8. (ang.).