Sètge de Constantinòble (1453)
|
Sètge de Constantinòble (1453)
| |
|---|---|
 | |
| Informacions generalas | |
| Data | 6 d'abriu - 29 de mai de 1453 |
| Luòc | Constantinòble |
| Eissida | Victòria otomana |
| Belligerants | |
| Empèri Bizantin | Empèri Otoman |
| Fòrças en preséncia | |
| 7 000 òmes | 80 000-100 000 òmes |
Lo sètge de Constantinòble de 1453 es un sètge que durèt dau 6 d'abriu au 29 de mai de 1453. Eveniment istoric resclantissent que marca la fin de l'Edat Mejana, s'acabèt per la conquista de la vila per lei fòrças dau sultan otoman Mehmet II (1451-1481) e per la disparicion de l'Empèri Bizantin.
Lo combat opausèt una importanta armada otomana (au mens 80 000 òmes) dirigida per lo sultan eu meteis a la garnison de Constantinòble (7 000 òmes) menada per l'emperaire Constantin XI (1448-1453). Sostenguda per una artilhariá e una flòta importanta, leis asalhidors capitèron de blocar lo pòrt bizantin avans de durbir de brècas dins lei muralhas que defendián la capitala imperiala. Puei, aprofichant sa superioritat numerica, leis Otomans rompèron lei linhas bizantinas entraïnant la capitulacion e lo pilhatge de la vila. Constantin XI e plusors dignitaris bizantins foguèron tuats durant aquelei combats.
Constantinòble foguèt pasmens pas destrucha e lo pilhatge regardèt pas totei lei quartiers. D'efiech, Mehmet II decidèt rapidament de la tornar poblar e de la restaurar per i transferir sa capitala. Aquò donèt un prestigi fòrça important a l'Empèri Otoman que venguèt una poissança europèa majora fins a sa disparicion après la Premiera Guèrra Mondiala.
Situacion generala
modificarDempuei la fin dau sègle XIV, de tensions grèvas opausavan l'Empèri Bizantin, reduch a Constantinòble e a quauquei territòris isolats en Grècia, e lo Sultanat Otoman qu'èra vengut la premiera poissança d'Orient Mejan après la conquista de la màger part d'Anatolia. Ansin, la capitala bizantina èra ja estada assetjada en 1391-1392, en 1394-1402 e en 1422. Cada còp, lei defensors avián resistit gràcias ai muralhas de la vila que representavan totjorn, au sègle XV, un obstacle major. Leis asalhidors èran tanben estats penalizats per la feblessa de sa flòta e per la necessitat de mobilizar d'armadas importantas còntra lei crestians dei Balcans ò còntra lei Mongòls que menaçavan Anatolia. Foguèron tanben trebolats per de conflictes de succession, en partida atisats per la diplomacia bizantina.
Pasmens, l'Empèri Bizantin èra d'ara endavant tròp afeblit per se redreiçar en aprofichant lei dificultats turcas. Durant la premiera mitat dau sègle XV, capitèt ansin solament de tornar conquistar quauqueis illas, de fortificar lo sud de Grècia e d'assaiar de protegir Tessalonica (finalament perduda après un lòng sètge en 1430)[1]. Après la desfacha de la Crosada de Varna en 1444 e un còp l'estabilitat dau Sultanat Otoman restablida après l'accession au tròne de Mehmet II (1451-1481, Constantinòble foguèt donc tornarmai menaçada.
D'efiech, tre lo començament de son rèine, lo sultan novèu inicièt de manòbras preparatòrias permetent d'isolar Constantinòble. En particular, entre abriu e julhet de 1452, sei tropas bastiguèron una importanta fortalesa a Rumeli Hisari, sus la riba europèa de Bosfòr. Gràcias a son artilhariá, aquela posicion podiá menaçar l'accès maritim a Constantinòble. En parallèl, lei Turcs menèron divèrseis incursions còntra leis autrei possessions bizantinas afin d'i empachar la formacion de renfòrç a destinacion de la capitala. Enfin, reüniguèron una armada per atacar dirèctament la vila.
Debanament
modificarFòrças en preséncia
modificar
Gràcias a sei ressorsas importantas, Mehmet II foguèt capable de mobilizar una armada fòrça importanta que seis efectius son estimats entre 80 000 e 100 000 òmes per leis autors modèrnes[2]. Au contrari de 1422, èran sostenguts per una flòta importanta (probablament entre 120 e 150 naviris de combat) e per una artilhariá modèrna[3]. De mai, en causa de l'isolament de la capitala bizantina, l'avitalhament deis asalhidors èra ben assegurat.
En fàcia, lei Bizantins avián pas capitat de crear una coalicion susceptibla de menaçar leis Otomans dins lei Balcans[4]. D'efiech, confrontadas a la desfacha imminenta de la ciutat, lei republicas marchandas italianas refusèron de s'engatjar oficialament e preferiguèron mantenir lei tractats de patz signats amb Mehmet II. Venècia e Gènoa acceptèron donc unicament una participacion individuala de sei ciutadans a la defensa de Constantinòble mai seis autoritats demorèron oficialament neutras durant lo sètge[5]. Ansin, lei 5 000 defensors grècs de la vila recebèron unicament lo sostèn de 2 000 mercenaris recrutats per l'emperaire Constantin XI (1448-1458) en Grècia ò per de capitanis italians[6][7]. Èran ajudats per una flòta de 26 naviris, qualitativament superiors ai galèras turcas, e per lei fortificacions qu'èran estadas reparadas dempuei lo sètge de 1422.
Lei defensors chausiguèron de posicionar sei tropas lòng dei muralhas exterioras e de desgarnir lei defensas maritimas. Pasmens, en fàcia de la superioritat numerica dei Turcs, lo perimètre de tenir èra fòrça important. Au nivèu maritim, l'enjòc principau per lei defensors foguèt de protegir l'intrada de la Còrna d'Aur, lo pòrt pus important de Constantinòble. I concentrèron donc un desenau de naviris e ne'n bloquèron l'accès amb una cadena tenduda entre la capitala e la fortalesa genovesa de Pera.
Lei premiereis assauts e la resisténcia bizantina
modificar
Lei combats comencèron lo 2 d'abriu e lo còrs principau de l'armada turca arribèt a l'entorn de Constantinòble lo 5. Lei Turcs deguèron luchar fins au 11 per agantar sei posicions de sètge onte Mehmet II ordonèt l'installacion de pèças d'artilhariá. Comencèt ansin un lòng bombardament dei muralhas qu'entraïnèt pauc a cha pauc l'aparicion de brècas. Pasmens, lei defensors capitèron de rebutar leis assauts còntra lei partidas afeblidas dei fortificacions. De mai, lo 20 d'abriu, un pichon convòi de naviris genovès rompèt lo blocus otoman e intrèt dins lo pòrt de Constantinòble amb un cargament de blat, çò que permetèt de mantenir lo morau deis assetjats.
Lo blocatge de la Còrna d'Aur
modificarLa batalha navala dau 20 d'abriu illustrèt l'importància de la Còrna d'Aur per la defensa de la capitala bizantina. D'efiech, ben protegit de totei lei menaças navalas gràcias a la cadena tenduda entre Pera e Constantinòble, lo pòrt permetiá ais assetjats d'esperar l'arribada de renfòrç e d'avitalhament. Son blocatge èra donc necessari per rompre la resisténcia de la vila. Per aquò, tre lo 21, Mehmet II decidèt de contornejar sei defensas gràcias a un camin de tira terrèstre bastit a la lèsta.
L'operacion aguèt luòc lo 22 e foguèt un succès complèt per lei Turcs que transportèron 72 naviris dins la Còrna d'Aur. Lo 28, una còntra-ofensiva navala nuechenca, destinada a cremar la flòta otomana, mau capitèt permetent definitivament ai Turcs de prendre lo contraròtle d'una partida de la Còrna d'Aur. Per faciar la menaça d'un desbarcament, lei Bizantins deguèron desplaçar una partida dei tropas gardant lei muralhas exterioras dins aqueu sector.
La perseguida de la resisténcia bizantina
modificarLa revirada de la sortida navala dau 28 d'abriu entraïnèt de tensions grèvas entre mercenaris venecians e genovès. Dins aquò, lei defensors capitèron de rebutar leis assauts menats còntra lo sector de Mesoteichion (7 de mai), còntra aqueu dei Blanquernas (13 de mai), còntra la Còrna d'Aur (16-17 de mai) e, tornarmai, còntra lo sector de Mesoteichion (18-19 de mai). En parallèl, lei Turcs construguèron tanben de sapas còntra lei muralhas mai una replica activa deis assetjats permetèt de destrurre lei tunèus. Lo 23, la captura d'un engenhaire otoman per lei Genovès entraïnèt l'arrèst d'aquelei temptativas.
L'assaut decisiu e la presa de la vila
modificar
Lei succès defensius de la garnison causèron un certan trèbol entre leis asalhidors. Mehmet II decidèt alora d'organizar un assaut ben planificat que comencèt lei 25 e 26 de mai amb una lònga preparacion d'artilhariá. Permetèt de dubrir tres brècas dins lei fortificacions. L'assaut dirècte comencèt dins la nuech dau 28 au 29 amb una ataca dei tropas leugieras turcas. Lei defensors capitèron de rebutar doas atacas. Pasmens, la tresena, menada per lei janissaris, permetèt ai Turcs de prendre pè sus lo barri.
La bleçadura dau generau Giovanni Giustiniani, que menava lei tropas genovesas (que formavan l'elèit dei defensors), foguèt probablament l'eveniment decisiu dau combat. Mortalament tocat, foguèt menat vèrs son naviri, çò que suscitèt la panica au sen de sa tropa que se dispersèt. Aprofichant aqueu caòs, lei janissaris netejèron lei muralhas en despiech de còntra-ofensivas dirigits per Constantin XI e sei pròches. Es probablament durant aquelei combats que moriguèt l'emperaire que son cadavre foguèt pas identificat a l'eissida de la batalha.
La rompedura de la defensa permetèt ai Turcs d'intrar dins la vila e de'n començar lo pilhatge, promés per Mehmet II per motivar sei soudats après lei reviradas dau mes de mai. Plusors marins abandonèron tanben sei naviris per i participar. Aquò permetèt a mai d'un naviri italian de s'enfugir avans la presa definitiva dau pòrt. Lo rèsta dei defensors foguèt tuat ò capturat. Lei 50 000 abitants foguèron reduchs en esclavatge.
Consequéncias
modificar
La presa de Constantinòble entraïnèt la fin de l'Empèri Bizantin que son declin èra vengut definitiu dempuei lo rèine catastrofic d'Andronic II Paleòleg (1282-1328). Après la pèrda de la vila, subrevisquèron quauqueis estats dirigits per de princes bizantins en Peloponés (Despotat de Morèa) e en Anatolia Orientala (Empèri de Trabzon). Pasmens, per empedir tota resurgéncia de la poissança bizantina, Mehmet II ne'n realizèt la conquista en 1460-1461[8].
Per leis Otomans, la victòria foguèt una fònt considerabla de prestigi. Installèron sa capitala dins la vila e foguèron d'ara endavant considerats coma una poisssança majora d'Euròpa e d'Orient Mejan. De mai, militarament, la disparicion de l'Empèri Bizantin permetèt d'eliminar una menaça importanta per lei linhas d'avitalhament turcas. Ansin, l'armada otomana poguèt desenant se concentrar sus lo frònt balcanic.
Annèxas
modificarLiames intèrnes
modificarBibliografia
modificar- (fr) Franz Babinger, Mahomet II le Conquérant et son temps : 1432-1481 ; La grande peur du monde au tournant de l'Histoire, París, Payot, coll. « Bibliothèque historique », 1954.
- (fr) Georges Castellan, Histoire des Balkans : XIVème - XXème siècles, París, Fayard, 1999.
- (fr) André Clot, Mehmed II, le Conquérant de Byzance (1432-1481), París, Perrin, 1990.
- (fr) Alain Ducellier e Michel Kaplan, Byzance IVe siècle-XVe siècle, París, Hachette Supérieur, coll. « Les Fondamentaux / Histoire », 2003.
- (fr) Robert Mantran (dir.), Histoire de l'Empire ottoman, París, Fayard, 2010.
- (fr) Georges Ostrogorsky, Histoire de l'État byzantin, París, Payot, 1996.
- (fr) Steven Runciman (trad. Hugues Defrance), La Chute de Constantinople 1453, Lonrai, Tallandier, coll. « Texto », 2007.
- (fr) Gustave Schlumberger, 1453. Le siège, la prise et le sac de Constantinople par les Turcs, Sofia, Éditions Laville, coll. « Les batailles essentielles - Mémoires des peuples », 2010.
Nòtas e referéncias
modificar- ↑ (fr) A. Bakalopulos, « Les limites de l'Empire byzantin depuis la fin du XIVe siècle jusqu'à sa chute (1453) », Byzantinische Zeitschrift, vol. 55, 1962.
- ↑ Leis autors contemporanèus parlèron de 150 000 e 400 000, çò que sembla tròp important per lei capacitats logisticas dau periòde.
- ↑ En despiech de lor modernitat, lei canons de l'armada de Mehmet II èran d'armas pauc precisas qu'avián una cadéncia de tir lenta. De mai, son usatge èra perilhós e plusors canons explosèron durant lo sètge.
- ↑ (fr) Rodolphe Guilland, « Les appels de Constantin XI Paléologue à Rome et à Venise pour sauver Constantinople », Byzantinoslavica, vol. XIV, 1953, pp. 226-244.
- ↑ En particular, la colonia genova de Pera, situada sus la riba nòrd de la Còrna d'Aur demorèt neutra. Aquò permetèt ai Bizantins de tendre una cadena entre la colonia e Constantinòble per protegir l'intrada de l'estuari mai autorizèt tanben l'armada de Mehmet II d'establir son camin de tira davant lei fortificacions genovesas.
- ↑ Lo pus conegut es probable lo Genovés Giovanni Giustiniani que menèt 700 òmes e 2 naviris per participar a la defensa de la vila. Pasmens, se pòu tanben citar lo baile venecian Girolamo Minotto que menèt de trabalhs de restauracion importants dins lo sector dei Blanquernas. Lo premier foguèt mortalament bleçat durant l'assaut finau e lo segond, enceuclat e capturat dins lo quartier dei Blanquernas, foguèt executat a l'eissida dau sètge.
- ↑ Quauquei centenaus de Catalans, dirigits per son cònsol, e de Turcs, comandants per lo pretendent Orkhan, jonhèron egalament lei defensors.
- ↑ D'eiretiers de la dinastia dei Paleolègs s'installèron en Euròpa Occidentala ò en Russia. Pasmens, foguèron incapables de tornar formar l'Empèri.