Inflacion

L'inflacion es un fenomèn economic que se caracteriza per una pujada generalizada dels prèses. Se sòl associar a una emission excessiva de moneda per lo qu'es de l'ofèrta de bens e servicis. Mas aquela interpretacion respond solament a una part dels procèsses inflacionaris, se plan aqueles son justament los mai extrèms e persistents. Aquela pujada relativa dels prèses per lo qu'es de la moneda es sinonim d'una pèrda de la siá valor.

Tausses d'inflacion dins lo monde en 2019, segon las donadas de la CIA Factbook

Lo procès contrari a l'inflacion (es a dire, quand aquela ven negativa) es la deflacion.

Causas

La formula generala del nivèl dels prèses, elaborada per Irving Fisher, es:

$P={\frac {MV+M'V'}{T}}$

ont $P$ es l'indèx de prètz, $M$ la quantitat de moneda en circulacion, $V$ la siá velocitat de circulacion, $M'$ lo volum dels depauses bancaris e $V'$ lo ritme segon lo qual se gastan. $T$ es lo volum de transaccions o, aperaquí, lo nivèl de comèrci.

Cal notar que l'Indèx dels Prèses de Consomacion (IPC) se calcula pas en utilizant aquela formula (per facha impossible tecniciana), mas mejançant un panièr de la crompa que compren una sèria de produches, que se'n mesura lo prètz nominal mejan.