Patronymikon

Patronymikon, eller patronym, tyder farsnamn. Det er namn som består av fars førenamn pluss ei ending. På norsk er endinga vanlegvis -sen, -(s)son, -(s)sønn, -(s)datter eller -(s)dotter.

Alle som har eit patronymikon, har eit personnamn i tillegg. I Noreg må dei (etter at namnelova kom i 1923) dessutan ha eit slektsnamn.

I store delar av verda har alle patronymikon som ein del av namnet sitt. I Russland presenterer folk seg alltid med både personnamn og patronymikon. Heiter ein person til dømes Raisa Nikolajevna Koshkina, veit du at personnamnet til faren hennar er Nikolaj.

Frå midten av 1800-talet var det somme i Noreg som valde å føra patronymikonet sitt vidare som etternamn, både til søner og døtrer. Desse fekk dermed farfaren sitt personnamn pluss -sen som slektsnamn. (I dag er Hansen det vanlegaste etternamnet i Noreg.)

Døme

Arabisk

bin eller ibn. Til dømes Ibn Sina («son av Sina»), osb.

Armensk

-yan, -ian. Til dømes Petrosyan («son av Petros»), osb.

Berbisk

U (ofte også skrive ou). Til dømes Usadden («son av Sadden»), Uâli («son av Âli»), osb.
Ayt (ofte også skrive ait eller aït). Til dømes Ayt Buyafar («søner av Buyafar»), osb.
N ayt eller Nayt (ofte også skrive nait eller naït). Til dømes N ayt Ndir («son av stammen/familien Ndir»), Naït Zerrad («son av stammen/familien Zerrad»), osb.

Dansk

-sen. Til dømes «Henriksen» = «son av Henrik», osb.

Engelsk

-s. Til dømes Edwards («son av Edward»), Williams («son av William»), osb.
-son. Til dømes Jefferson («son av Jeffrey»), Wilson («son av William»), osb.

Fransk

-es. Til dømes Fernandes («son av Fernand»), osb.
-ot. Til dømes Pierrot («son av Pierre»), osb.
-dei. Til dømes Danton («son av Anton»), osb.

Hebraisk

ben eller bin før 1300 f.Kr. Til dømes Benjamin («son av den fremste hjelparen»). Det hebraiske ordet for «person» er bein Adam, som tyder «son av Adam».

Irsk

'Mac- eller Mc. Til dømes MacThomas («son av Thomas»), MacDonald («son av Donald»), MacLean («son av Lean»), osb.

Italiensk

di. Til dømes di Stefano («son av Steffen»), di Giovanni («son av Johan»), di Giuseppe («son av Josef»), osb.
de. Til dømes de Paolo («son av Pål»), de Mauro («son av Maurus»), de Giorgio («son av Georg»), osb.
d`. Til dømes d'Antonio («son av Anton»), d'Adriano («son av Adrian»), d'Agostino («son av Augustin»), osb.
-i, som kjem frå den latinske genitivsendelse. Til dømes Paoli («son av Paolo»), Richetti («son av Richetto (kortversjonen av Enrico»), osb.

Nederlandsk

-sen. Til dømes Jansen («son av Jan»), Petersen («son av Peter»), Pietersen («son av Pieter»), osb.
-zoon. Til dømes Janszoon («son av Jan»), Peterszoon («son av Peter»), Pieterszoon («son av Pieter»), osb.

Norsk

-son. Til dømes Magnusson («son av Magnus»); Sigurdsson («son av Sigurd»), Odinson («son av Odin»), osb.

Persisk

-pur/pour. Til dømes Mahdipur («son av Mahdi»), osb.
-zadeh. Til dømes Muhammadzadeh («son/dotter av Muhammad»), osb.

Polsk

-ski. Til dømes Janowski («son av Johan»), Piotrowski («son av Peter»), Michalski («son av Michael»), osb.

Portugisisk

-es. Til dømes Gonçalves («son av Gonçalo»), Henriques («son av Henrique»), Fernandes («son av Fernando»), osb.

Rumensk

a- som prefiks (bortsedd for jentenamn) & ei som suffiks. Til dømes Amariei («son av Maria»), Adomnitei («son av Domnita»), "Alenei" ("son av Elena/Leana"), osb.
-escu eller av og til aşcu, frå latin -iscus som tyder «av/tilhøyrar folket». Til dømes Petrescu («son av Petre»), Popescu («son av Popa»; Popa tyder «prest»), Constantinescu («son av Constantin»), osb.

Russisk

-ski eller sky, som tyder «av». Til dømes Stanislavski («son av Stanislav»), osb.
-ov, -ovitsj, eller -ovski. Til dømes Ivanov («son av Ivan»), Davidovich («son av David»), Petrovski («son av Peter»), osb.
-ev //, -evich //, eller -evski //. Til dømes Dmitriev («son av Dmitri»), Danilevich («son av Daniel»), Vorobyevski («son av ein sporv»), osb.

Spansk

-ez. Til dømes González («son av Gonzalo»), Henríquez («son av Henrique»), Fernández («son av Fernando»), Gómez («son av Gome»), Sánchez («son av Sancho»), osb.

Tyrkisk

-oğlu. Til dømes Elbeyioğlu («son av ein framand Bey»), Ağaoğlu («son av Ağa»), Yusufoğlu («son av Yusuf»), osb.
-zade. Til dømes Beyzade (son av ein Bey), Aşıkpaşazade («son av Ashik Paşa»), Mehmedzade («son av Mehmet»), osb.

Ukrainsk

-enko eller -ko, som tyder «son av». Til dømes Kovalenko («son av Koval»), osb.

Ungarsk

-fi eller -ffy. Til dømes Petőfi («son av Pető»), Sándorfi («son av Sándor»), Péterffy («son av Péter») (arkaisk stavemåte, indikerer aristokratisk opphav), osb.

Walisisk

ap eller ab. Til dømes ap Rhys («son av Rhys», anglifisert til «Price»), ab Owain («son av Owen», anglisert til Bowen), osb.

Sjå òg