Osmose: Skilnad mellom versjonar

Sletta innhald Nytt innhald

På line

Siste versjonen frå 25. mars 2016 kl. 03:48

Osmose er diffusjonen av ei væske gjennom ein halvgjennomtrengeleg membran frå eit område med ei løysing av høg konsentrasjon til eit område med ei løysing av låg konsentrasjon.

Væske som kan trenge gjennom membranen vil gå frå den sida som har låg konsentrasjon av stoff som ikkje kan trenge gjennom membranen til den sida som har høg konsentrasjon. Dette vil halde fram til det er lik konsentrasjon av ugjennomtrengeleg stoff på begge sider. Flyten av væske kan stoppast med mottrykk på den sida som har høg konsentrasjon av ugjennomtrengeleg stoff. Trykket som trengst for å halde tilbake flyten av væske til området med høg konsentrasjon kallast osmotisk trykk.

Celleveggar er døme på halvgjennomtrengelege membranar der det skjer osmose.

Dersom ein har eit trykk som er større enn det osmotiske trykket på den sida av membranen med høg konsentrasjon, vil flyten gå mot sida med låg konsentrasjon av ugjennomtrengeleg stoff, og kallast omvendt eller revers osmose. Dette er viktig i industrien, som brukar det til å desalinere vatn (lage ferskvatn av saltvatn), i reinseanlegg og for å lage alkoholfrie variantar av øl og vin.

Statkraft utviklar kraftverk som er basert på osmose, dei kallar saltkraft som utnyttar det osmotiske trykket mellom ferskvatn og saltvatn. Dersom ein lèt ferskvatn gå gjennom ein membran, vil det oppstå trykk på saltvassida av membranen som kan brukast til å drive ein turbin.

Sjå òg

Bakgrunnsstoff

Osmose i Nynorskordboka
Denne kjemiartikkelen er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.

@@ Line 1: / Line 1: @@
 [[Fil:Semipermeable membrane.png|mini|Illustrasjon av osmose]]
-'''Osmose''' er [[diffusjon]]en av ei [[væske]] gjennom ein halvgjennomtrengeleg  [[membran]] frå eit område med ei løysing av høg [[konsentrasjon]] til eit område med ei løysing av  låg konsentrasjon.
+'''Osmose''' er [[diffusjon]]en av ei [[væske]] gjennom ein halvgjennomtrengeleg [[membran]] frå eit område med ei løysing av høg [[konsentrasjon]] til eit område med ei løysing av låg konsentrasjon.
-Væske som kan trenge gjennom membranen vil gå frå den sida som har låg konsentrasjon av stoff som ikkje kan trenge gjenom membranen
+Væske som kan trenge gjennom membranen vil gå frå den sida som har låg konsentrasjon av stoff som ikkje kan trenge gjennom membranen
-til den sida som har høg konsentrajon. Dette vil halde fram til det er lik konsentrajon av ugjenomtrengeleg stoff på begge sider.
+til den sida som har høg konsentrasjon. Dette vil halde fram til det er lik konsentrasjon av ugjennomtrengeleg stoff på begge sider.
-Flyten av væske kan stoppast med mottrykk på den sida som har høg konsentrasjon av ugjenomtrengeleg stoff. Trykket
+Flyten av væske kan stoppast med mottrykk på den sida som har høg konsentrasjon av ugjennomtrengeleg stoff. Trykket
-som trengs for å halde tilbake flyten av væske til området med høg konsentrajon kallast osmotisk trykk.
+som trengst for å halde tilbake flyten av væske til området med høg konsentrasjon kallast osmotisk trykk.
-[[Cellevegg]]ar er døme på halvgjennomtrengelege membranar der det føregår osmose.
+[[Cellevegg]]ar er døme på halvgjennomtrengelege membranar der det skjer osmose.
 Dersom ein har eit trykk som er større enn det osmotiske trykket på den sida av membranen med høg konsentrasjon, vil flyten
-gå mot sida med låg konsentrajon av ugjenomtrengeleg stoff, og kallast omvendt eller revers osmose. Dette er viktig i industrien, som brukar det til å desalinere vatn (lage ferskvatn av saltvatn), i renseanlegg og for å lage alkoholfrie variantar av øl og vin.
+gå mot sida med låg konsentrasjon av ugjennomtrengeleg stoff, og kallast omvendt eller revers osmose. Dette er viktig i industrien, som brukar det til å desalinere vatn (lage ferskvatn av saltvatn), i reinseanlegg og for å lage alkoholfrie variantar av øl og vin.
-[[Statkraft]] utviklar kraftverk som er basert på osmose, dei kallar [[saltkraft]] som utnyttar det osmotiske trykket mellom [[ferskvatn]] og [[saltvatn]]. Dersom ein lar ferskvatn gå gjenom ein membran, vil det oppstå trykk på saltvassida av membranen som kan brukast til å drive ein turbin.
+[[Statkraft]] utviklar kraftverk som er basert på osmose, dei kallar [[saltkraft]] som utnyttar det osmotiske trykket mellom [[ferskvatn]] og [[saltvatn]]. Dersom ein lèt ferskvatn gå gjennom ein membran, vil det oppstå trykk på saltvassida av membranen som kan brukast til å drive ein turbin.
 == Sjå òg ==
-*[[Isoton løysing]]
+* [[Isoton løysing]]
-*[[Brownske rørsler]]
+* [[Brownske rørsler]]
-*[[Diffusjon]]
+* [[Diffusjon]]
-==Bakgrunnsstoff==
+== Bakgrunnsstoff ==
-*[http://www.dokpro.uio.no/perl/ordboksoek/ordbok.cgi?alfabet=n&renset=j&OPP=osmose Osmose i Nynorskordboka]
+* [http://www.dokpro.uio.no/perl/ordboksoek/ordbok.cgi?alfabet=n&renset=j&OPP=osmose Osmose i Nynorskordboka]
 {{kjemispire}}
+{{Autoritetsdata}}
 [[Kategori:Biologiske prosessar]]
 [[Kategori:Diffusjon]]
 [[Kategori:Osmose| ]]
+[[Kategori:Vassteknologi]]
+[[Kategori:Membranteknologi]]
-<!--interwiki (no,sv,da first; then other languages alphabetically by name)-->
-{{Link AA|de}}
-[[no:Osmose]]
-[[sv:Osmos]]
-[[da:Osmose]]
-[[ar:تناضح]]
-[[bg:Осмоза]]
-[[bs:Osmoza]]
-[[de:Osmose]]
-[[et:Osmoos]]
-[[el:Ώσμωση]]
-[[en:Osmosis]]
-[[es:Ósmosis]]
-[[eo:Osmozo]]
-[[eu:Osmosi]]
-[[fa:اسمز]]
-[[fr:Osmose]]
-[[ga:Osmóis]]
-[[gl:Osmose]]
-[[hr:Osmoza]]
-[[io:Osmoso]]
-[[id:Osmosis]]
-[[it:Osmosi]]
-[[he:אוסמוזה]]
-[[ka:ოსმოსი]]
-[[lv:Osmoze]]
-[[lt:Osmosas]]
-[[hu:Ozmózis]]
-[[mk:Осмоза]]
-[[ms:Osmosis]]
-[[nl:Osmose]]
-[[ja:浸透]]
-[[pl:Osmoza]]
-[[pt:Osmose]]
-[[ro:Osmoză]]
-[[ru:Осмос]]
-[[simple:Osmosis]]
-[[sl:Osmoza]]
-[[so:Osmose]]
-[[sr:Осмоза]]
-[[su:Osmosis]]
-[[fi:Osmoosi]]
-[[ta:சவ்வூடு பரவல்]]
-[[te:ద్రవాభిసరణం]]
-[[th:การออสโมสิส]]
-[[tr:Osmoz]]
-[[uk:Осмос]]
-[[zh:渗透]]