raden

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  raden    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈradə(n) / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• ra·den

Woordherkomst en -opbouw

• van Oudnederlands rādan, in de betekenis van ‘gissen, adviseren’ voor het eerst aangetroffen in 1100 .

Indo-Europees: *reh1dh-, *roh1dh-, wat mogelijk weer is afgeleid van *reh1- ("overwegen")

Verwant in Germaans Duits: raten Engels: read (lezen)

Verwant in andere Indo-Europese taalgroepen Iers: rádid (zeggen)

Vaste voorzetsels

• raden naar

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
raden /'ra.də(n)/	raadde ried /'ra.də/, /rit/	geraden ɣə'ra.də(n)
klasse 7 gemengd	volledig

Werkwoord

raden

1. overgankelijk een gissing maken naar iets

   • Het antwoord kun je vast wel raden. 
   • Mag ik raden wat er is gebeurd? 

2. een advies geven

   • Ik heb hem dat een aantal malen gezegd, maar hij was niet te raden. 

Hyponiemen

• [1] beraden, misraden, verraden
• [2] aanraden, afraden, ontraden

Afgeleide begrippen

   

Raad van de Europese Unie onraadzaam raadgevend raadgever raadhuis raadkamer raadpensionaris raadplegen raadscollege raadscommissie raadsel raadsfractie raadsheer raadskelder raadslag raadslid raadsman raadspel raadspensionaris raadsteken raadsvergadering raadsvrouw raadsvrouwe raadszetel raadzaal raadzaam raadzalig radeloos radencommunisme radendemocratie radenrepubliek

Uitdrukkingen en gezegden

[1] "een gissing maken naar iets"

• Dat laat zich raden

Dat is eenvoudig vast te stellen, ook zonder rechtstreeks bewijs

[2] "een advies geven"

• Dat is je geraden!

Doe dat maar, anders krijg je problemen

Anagrammen

• André, ander, arend, Arend, nader, narde, rande

Vertalingen

    1. een gissing maken naar iets   

Duits: raten (de) Engels: guess (en) Frans: deviner (fr)

Oudnoords: ráða Spaans: adivinar (es), acertar (es) Vietnamees: đoán (vi)

    2. een advies geven   

Frans: conseiller (fr)

Oudnoords: ráða

Zelfstandig naamwoord

de raden mv

1. meervoud van het zelfstandig naamwoord raad

Gangbaarheid

• Het woord raden staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "raden" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Middelnederlands

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd		voltooid deelwoord
	enkelvoud	meervoud
raden	riet	rieden	gheraden
dumsterk7	volledig

Werkwoord

raden

1. raden, raad geven