lijn

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  lijn    (hulp, bestand)
• IPA: / lɛin / (1 lettergreep); /lɛi̯n/

Woordafbreking

• lijn

Woordherkomst en -opbouw

• van Middelnederlands lijnde, line; in de betekenis van ‘touw’ voor het eerst aangetroffen in 1240

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	lijn	lijnen
verkleinwoord	lijntje	lijntjes

Zelfstandig naamwoord

de lijn v / m

1. een getekende streep (op o.a. papier)

   • Onder de lijn staat de som van de getallen. 

2. (wiskunde) Een denkbeeldige verbinding (zonder dikte) tussen twee punten in een 2 of 3 dimensionale ruimte

   • Tussen twee punten van een plat vlak, geeft een rechte lijn de kortste verbinding aan. 

3. (scheepvaart) touw

   • Een uit meerdere kardelen samengeslagen touw tot een omtrek kleiner dan 4 cm noemt men een lijn. 

4. een gespannen touw, zoals een waslijn, hengelsnoer of een aangelijnde hond

   • De huisvrouw hing de gewassen kleding op aan de lijn. 
   • De sportvisser had zojuist een snoek aan de lijn. 
   • In het bos moet de hond aan de lijn gehouden worden. 

5. de verbinding die mensen hebben wanneer ze via de telefoon met iemand in gesprek zijn

   • Ik heb nu mijn moeder aan de lijn. 

   ▸ Ik probeerde het nogmaals maar de lijn was wederom heel slecht en de helft van mijn woorden viel weg.

6. de verbinding tussen twee plaatsen, die onderhouden wordt door een boot, bus, vliegtuig

   • De luchtvaartmaatschappij onderhoudt de lijn Amsterdam - Londen. 

7. (sport) de streep aan de rand en op het sportveld

   • De voetbal ging over de lijn. 

8. een serie aanverwante producten die door één fabrikant worden geproduceerd

   • De fabrikant produceerde een kledinglijn. 

9. de weg waarlangs een persoon of bepaald iets zich beweegt, of dient te bewegen

   • De fabriek hanteerde bij de assemblagelijn een richtlijn om de veiligheid te waarborgen. 
   • Een verhaal met een duidelijke lijn. 

10. een bepaald standpunt

    • De twee politica zaten op één lijn met hun standpunten. 

11. leiband, riem om een huisdier in toom te houden
12. een reeks van bloedverwanten die een ouder-kindrelatie met elkaar hebben

    ▸ Later in de geschiedenis veranderde de naam van het geslacht in de Chantery en de laatste in de mannelijke lijn van deze duizendjarige familie ben jij.

Synoniemen

• [1] streep
• [3] touw, snoer

Verwante begrippen

• koord, koorde, toer

Verwante begrippen

• [2] curve, grafiek, kromme, lijnrecht, lineair, lijnenspel, rechte
• [2] punt, driehoek, vierkant, cirkel, geometrie, meetkunde
• [3] landvast, reep, schoot, stag, tros, val

Hyponiemen

   

06-lijn A-lijn Betuwelijn Flevolijn Gooilijn Hanzelijn Schiphollijn Wallacelijn Zuiderzeelijn aandrijflijn aankomstlijn aanlijnen aansluitlijn aanvoerlijn absorptielijn achterlijn actielijn advieslijn afbakeningslijn afstammingslijn afzeiklijn agressielijn alarmlijn ankerlijn apsidenlijn aslijn assemblagelijn autobuslijn babbellijn backlijn badlijn bakenlijn baklijn ballenlijn basislijn baslijn beeldlijn beleidslijn bestandslijn beursorderlijn bevelslijn bewegingslijn bijoulijn bikinilijn binnenlijn bloedlijn bloemenlijn boblijn boelijn bottellijn brandlijn breuklijn buddylijn buienlijn buitenlijn buslijn carrièrelijn cellijn cocaïnelijn collimatielijn communicatielijn confrontatielijn contourlijn cosmeticalijn daklijn damlijn datacommunicatielijn datalijn datumlijn deellijn (2) demarcatielijn (1) denklijn dienstlijn dieptelijn doellijn drankenlijn dresseerlijn drooglijn druglijn drugslijn eerstelijns eindlijn emissielijn energielijn evennachtslijn familielijn finishlijn foutlijn fraunhoferlijn frontlijn gamanderlijn gaspijplijn gedachtelijn gedragslijn geinlijn geleidelijn gemengde streeplijn getallenlijn geurlijn gezichtslijn gidslijn glasvezellijn goederenlijn golflijn goudlijn grenslijn groeilijn grondlijn haarlijn halslijn halterlijn handlijn hartlijn heroïnelijn hijglijn hoeklijn hogesnelheidslijn hondenlijn hoofdlijn hoogspanningslijn hoogtelijn (2) hoogwaterlijn horkenlijn hst-lijn hulplijn huurlijn ijklijn infolijn informatielijn inktlijn intercitylijn internetlijn jaaglijn kaaklijn kalklijn kamlijn kanaallijn kantlijn kettinglijn kinderlijn kindertelefoonlijn klaaglijn klachtenlijn kledinglijn (8) kliklijn knopenlijn koerslijn kolomlijn kraallijn kraanlijn krachtlijn kredietlijn krijtlijn kronkellijn kustlijn laadlijn laagwaterlijn landlijn lastlijn leerlijn letterlijn levenslijn lichtenlijn lichtlijn lightraillijn loglijn loodlijn (2) looplijn luchtlijn luchtvaartlijn luisterlijn maatlijn machtlijn mannenlijn mediaanlijn medicijnlijn meerlijn meetlijn meldlijn melodielijn metrolijn middaglijn middagslijn middellijn (2) middenlijn minlijn modelijn montagelijn neuslijn nevenlijn niveaulijn noklijn nullijn oliepijplijn omtreklijn onderlijn onderraaklijn onderzoekslijn ontwikkelingslijn operatielijn overhoekslijn parfumlijn partijlijn pedaallijn pestlijn petlijn pijplijn plantlijn plotlijn pootlijn portuurlijn positielijn potloodlijn priklijn productenlijn productielijn productlijn punt-streeplijn puntlijn raailijn raaklijn radlijn rattenlijn reddingslijn regeringslijn regressielijn richtingslijn richtlijn rijglijn rijlijn rillijn ringlijn risicolijn roerlijn rooilijn rustlijn scheerlijn scheidingslijn scheidslijn scheldlijn scheurlijn schietlijn scholierenlijn schootlijn schootslijn schroeflijn schulplijn sekslijn serveerlijn servicelijn sieradenlijn sinuslijn slachtlijn slaglijn slakkenlijn slangenlijn sleeplijn smetlijn snelheidslijn snellijn sneltramlijn snijdingslijn snijlijn spanlijn spatlijn spectraallijn spectrumlijn spiraallijn spitslijn spoorlijn staartlijn stadslijn stamcellijn stamlijn startlijn steeklijn steunlijn stippellijn stooklijn stoplijn stormlijn strandlijn streeplijn strekkingslijn striklijn stroomlijn tabletlijn taillelijn telefoonlijn tijdlijn tijdslijn tiplijn toplijn tramlijn transmissielijn treinlijn treiterlijn treklijn tremblélijn trimmerslijn triplijn tweedelijns vanglijn veldlijn verbindingslijn verdedigingslijn verhaallijn verhanglijn verzinklijn vislijn vizierlijn vlaggenlijn vloedlijn voedsellijn voeglijn volwassenenlijn vouwlijn vrijeworplijn vrouwenlijn vuurlijn waslijn waterlijn waterscheidingslijn weeflijn weglooplijn wegloperslijn welflijn wereldlijn werklijn werplijn zanglijn zeeglijn zelfmoordlijn zestienmeterlijn zetlijn zichtlijn zigzaglijn zijlijn zorglijn zwaartelijn (2)

Afgeleide begrippen

   

1e-lijnszorg eerstelijnsgezondheidszorg eerstelijnshulp eerstelijnszorg grauwe lijnbladroller kromlijnig lijn van Weber lijnagent lijnbaan lijnbeplanting lijnbladroller lijnboot lijnbus lijncliché lijncodering lijndans lijndansen lijndiagram lijndienst lijndikte lijndoek lijndraaier lijnen lijnennet lijnennomogram lijnenpatroon lijnenplan lijnenspectrum lijnenspel lijnfunctie lijnfunctionaris lijngravure lijningang lijnintegraal lijnkaart lijnkeeper lijnkiezer lijnkoek lijnmanagement lijnmanager lijnmeel lijnmotor lijnolie lijnopzichter lijnorganisatie lijnpad lijnperspectief lijnpiloot lijnrecht lijnrechter lijnregel lijnrijder lijnschieter lijnschip lijnsegment lijnslager lijnsnuituil lijnspanning lijnspotter lijnstoring lijnstuk lijntaxi lijntekenen lijntekening (1) lijntoestel lijntrek lijntrekken lijnuitgang lijnvaart lijnvalkmot lijnverbinding lijnvisser lijnvliegtuig lijnvlucht lijnvoering lijnvormig lijnvriendelijk lijnwaad lijnwerker lijnwijn lijnworp lijnzaad lijnzoeker oranjegele lijnbladroller rechtlijnig roodbruine lijnbladroller roze lijnbladroller straklijnig tweepuntige lijnbladroller vosrode lijnbladroller witte lijnbladroller

Uitdrukkingen en gezegden

• De lijn trekken

niet doorwerken maar weinig doen

• Eén lijn trekken of Dezelfde lijn trekken

dezelfde mening hebben

• [2]: een lijn doortrekken

• [4]: iemand aan het lijntje houden

• [9]: aan de lijn denken

Vertalingen

    1. een streep   

Duits: Linie (de) v Engels: line (en)

Frans: droite (fr) Spaans: línea (es) v

    2.   

Duits: Gerade (de), v gerade Linie (de) v Engels: line (en)

Pools: prosta (pl) v Zweeds: rät linje (sv)

    11. een band, riem om een huisdier in te tomen   

Duits: Leine (de), Hundeleine (de) v Engels: leash (en)

Frans: laisse (fr) v Spaans: correa (es) v

Werkwoord

vervoeging van
lijnen

lijn

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van lijnen
   

   • Ik lijn. 

2. gebiedende wijs van lijnen
   

   • Lijn! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van lijnen
   

   • Lijn je? 

Gangbaarheid

• Het woord lijn staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "lijn" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.