keil

1. Een ronde en een gewone keil [1]

2. Een negental keilen op een dorpsfeest.

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  keil    (hulp, bestand)
• IPA: /kɛil/

Woordafbreking

• keil

Woordherkomst en -opbouw

• zn [1]-[3], ww: van Duits Keil
• zn [4], bn: via Bargoens en Jiddisch כּלי (keile) van  כְּלִי zn  (kli) (ondermeer) "fles", "glas"

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	keil	keilen
verkleinwoord	keiltje	keiltjes

Zelfstandig naamwoord

de keil m

1. (techniek) stevig voorwerp met een rand waar twee vlakken elkaar onder een scherpe hoek raken; kan worden gebruikt om iets vast te klemmen, het wegrollen van een wiel te verhinderen of materiaal op een breuklijn verder te splijten

   • Als je de smalle kant van de keil in de spleet duwt, kun je met een harde slag op de stompe kant het hout splijten. 

   ▸ Een wig wordt ook wel een keg genoemd of keil en kan van verschillende materialen worden gemaakt.

2. (sport), (verouderd) oude benaming voor de kegel van de kegel- en bowlingbaan
3. plat (kiezel-) steentje

   • De keil moet laag over het water scheren, hij zal dan enkele keren uit het water springen. 

4. (Jiddisch-Hebreeuws) (verouderd) portie alcoholische drank

   ▸ Toch vond ik jenever niet lekker, een kop koffie lustte ik net zoo lief. Maar je kon er niet afblijven; soms dacht je: kom ik eet wat! maar inplaats van een stuk kaas nam je toch een keiltje.

Synoniemen

• [1] keg, spie, wig
• [2] kegel
• [4] borrel, drankje

Afgeleide begrippen

• [1] keilbout
• [2] keilbaan, keilen
• [3] keilen

Verwante begrippen

• [1] deurstopper, klem, klimhaak
• [2] bowling
• [3] ricochetschot

Vertalingen

    1. keil (wig)   

Duits: Keil (de) m Engels: wedge (en)

Frans: coin (fr) m

    2. keil (kegel)   

Duits: Kegel (de) m Engels: skittle (en), skittle pin (en)

Frans: quille (fr) v

    3. plat steentje   

Werkwoord

vervoeging van
keilen

keil

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van keilen
   

   • Ik keil. 

2. gebiedende wijs van keilen
   

   • Keil! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van keilen
   

   • Keil je? 

Bijvoeglijk naamwoord

keil

1. (Jiddisch-Hebreeuws) dronken

Gangbaarheid

• Het woord keil staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.