Rotterdams busnet
Het busnet in en rondom Rotterdam telt in het dienstregelingsjaar 2024 64 lijnen, exclusief de nachtlijnen. Het busnetwerk wordt geëxploiteerd door de Rotterdamse Elektrische Tram (RET). De bussen van RET rijden in de gemeente Rotterdam en daarnaast ook in Albrandswaard, Barendrecht, Capelle aan den IJssel, Delft, Dordrecht, Krimpen aan den IJssel, Lansingerland, Maassluis, Midden-Delfland, Pijnacker, Ridderkerk, Schiedam, Vlaardingen en Zoetermeer.
Geschiedenis
bewerkenDe eerste bus in Rotterdam reed in 1906. Dit was de particuliere onderneming M.A.V. die een poging ondernam een eerste motoromnibusdienst op te zetten, dit mislukte echter. Tussen 1920 en 1928 exploiteerde niet minder dan 118 particuliere ondernemers korte of langere tijd een busdienst. Door de gemeente Rotterdam werd in 1921 één lijn geëxploiteerd waarvoor van een particulier een aantal bussen werd gehuurd. Daarnaast waren er ook particulieren busdiensten naar omliggende gemeenten.
De eerste RET bussen verschenen op 26 mei 1928 op lijn A, B en C. In 1929 waren er 5 lijnen onder meer lijn D naar Overschie als opvolger van de motortram, die als lijn 33 nog steeds bestaat. In 1930 waren er 8 buslijnen. Eind 1939 waren er 11 lijnen, namelijk A-F, H, K ,L , M en T. Op 14 mei 1940 tijdens het bombardement werd een groot aantal bussen onherstelbaar beschadigd. Met veel moeite kon men naderhand weer een aantal bussen in dienst stellen maar in de loop van de oorlog werd het steeds moeilijker de dienst gaande te houden vooral door gebrek aan brandstof en men zich al met alternatieve brandstof moest behelpen. Uiteindelijk werd al het busverkeer gestaakt. Het door de Maastunnel lopende proeftraject voor een trolleybus is nooit in gebruik genomen.
Na de oorlog bleken er nog maar 50 bussen aanwezig (de rest was naar het oosten verdwenen) waarvan een groot aantal onbruikbaar. Later werd toch een groot deel weer teruggevonden. Met veel moeite lukte het toch de busdienst weer op te starten op een beperkt aantal lijnen. In 1946 konden er weer 10 lijnen worden geëxploiteerd. Ook kwam er nieuw materieel in dienst en werd het wagenpark gestaag uitgebreid.
In de jaren 1950 werd het busnet sterk uitgebreid voornamelijk naar de nieuwe wijken. Ook werden in 1953 de letterlijnen vernummerd in cijferlijnen en bestonden toen de lijnen 30-50. De RTM-tramlijn, later buslijn naar Hoogvliet, werd vervangen door de RET-lijnen 62 en 63. Naar Schiebroek verscheen lijn 45 en naar de Alexanderpolder lijn A, later lijn 36.
Tot de opening van de metro in 1968 werd het busnet nog verder uitgebreid en bereikte het z'n grootste omvang. De tramlijnen 1 en 15 werden gedeeltelijk vervangen door buslijn 38. Na de opening van de metro verdween al het rivierkruisend verkeer bij tram en bus. Op Zuid werd behalve één tramlijn (2/12) al het aanvullende vervoer door de bus verzorgd. Wel verschenen de nieuwe lijnen 46 door de Maastunnel, 49 over de Willemsbrug en 48 over de Van Brienenoordbrug. Ook kwam er een nieuw nummerschema waarbij de 30- en lage 40-lijnen op de Rechter Maasoever reden, de hoge 40-lijnen rivierkruisende lijnen waren, de 50-lijnen in Schiedam en Vlaardingen reden en de 60- en 70-lijnen op de Linker Maasoever reden. Vrijwel alle buslijnen kregen hierdoor een ander lijnnummer.
In 1969 werd de zware buslijn 45 vervangen door een verlenging van tramlijn 5. Naar Ommoord verscheen lijn 37. In 1972 kwam voor deze lijn de Ommoordse busbaan in gebruik op het toekomstige tracé van de metro. Ook ontstonden in samenwerking met de RTM, later ZWN, de rivierkruisende buslijnen 50 en 51 (later 80 en 82) door de Beneluxtunnel. Ook kwam er stadsvervoer op de meeste streeklijnen.
In oktober 1974 na de verlenging van de metro naar Hoogvliet vervielen de lijnen 62 en 63. Ook werd op proef een nachtnet (Borrelbus) ingevoerd. In 1982 en 1983 bij de opening van de oost-west metrolijn werd het busnet verder ingekrompen en verdwenen de lijnen 36 en 37. Ook werd buslijn 34 ingekort en de lijnen 39 en 46 gecombineerd tot één lijn 39.
In 2002 bij de ingebruikname van de Beneluxlijn van de metro werd het busnet ingrijpend gewijzigd en verdween een groot aantal lijnen en kwamen er nieuwe lijnen voor terug. Er verschenen op verschillende relaties weer rechtstreekse buslijnen in plaats van aantak op metro of tram. In 2004 werd dit door de bezuinigingen alweer grotendeels ongedaan gemaakt. In december 2012 nam de RET de streeklijnen van Qbuzz over.
Het busnet is tegenwoordig ondergeschikt aan de metro en tram en vooral aanvullend. Alleen de meeste Frequentlijnen naar wijken die geen tram of metro hebben behoren nog tot het hoofdnet.
Huidig busnet
bewerkenHet busnet is de laatste jaren flink veranderd door bezuinigingen en is meerdere malen aangepast. Doordat de RET de concessie gegund is, moesten er een aantal veranderingen plaatsvinden, waarbij een aantal nieuwe lijnen is ingesteld. Wat ook nieuw is, is het lijntype, zo is er een Frequent-bus die de hele dag vaak rijdt, doordeweeks tussen 7:00 en 19:00 uur zelfs om de tien minuten of vaker. Het betreft nu een twintigtal lijnen. Vanaf 9 december 2012 heet de frequentbus de 6-4-2 bus, in de spits 6 keer per uur, in de daluren 4 keer per uur en in de stille uren 2 keer per uur. Er zijn ook zogenoemde Gemaksbussen. De lijnen die zo genoemd zijn, rijden minder vaak, en soms niet de hele dag of dagsoort. Ook is er een snelbusnetwerk, deze stoppen niet op alle haltes op de route en zijn afgestemd op school- en werktijden. Tot slot zijn er belbussen met de naam STOPenGO, ook rijden er buurtbussen.
Er zijn alles bij elkaar de lijnen 30, 31, 32, 33, 35, 36, 38, 40, 42, 44, 51, 52, 53, 54, 56, 61, 62, 63, 65, 66, 67, 68, 69, 70, 71, 72, 75, 76, 77, 79, 82, 83, 84, 96, 97, 98, 126, 140, 142, 143, 144, 145, 146, 156, 170, 173, 174, 183, 187, 283, 290, 300, 547, 567, 602, 603, 605, 606, 607, 608, 609, 610, 612 en 668.[1]
Bij de Frequent-bussen gaat het om de lijnen 32, 33, 38, 44, 56, 66, 68, 70, 76, 77, 82, 84, 97, 98, 144, 146, 156, 170 en 173. Deze lijnen zijn gebonden aan de kleur rood, wat betekent dat op de haltepalen en op de lijnennetplattegrond deze lijnen in de kleur rood zijn aangegeven. Zo zijn er ook de kleuren blauw voor de Gemaksbussen en groen voor de snelbussen. Sinds 15 december 2019 horen de lijnen 170 en 173 bij het R-net.
Daarnaast exploiteert RET een nachtbusnet. Hierbij wordt ook naar een aantal plaatsen in de omgeving gereden die door het dagnet niet worden aangedaan. Sinds maart 2020 wordt het nachtnet tot nader order in verband met achtereenvolgens de coronamaatregelen en het personeelstekort niet gereden.
Zie Rotterdams nachtbusnet voor het hoofdartikel over dit onderwerp.De RET heeft voor de exploitatie van het stadsbusnet de beschikking over ongeveer 185 dienstvaardige bussen. In 1982 waren dit er nog ongeveer 330 bussen (43,5% minder). Deze vermindering komt voor het grootste deel door de uitbreiding van de metro maar ook van de tram. Ook zijn op de meeste lijnen de wagenaantallen en frequenties lager dan in 1982. Op 9 december 2012 kwam uitbreiding met 89 van Qbuzz overgenomen streekbussen maar deze zijn niet voor het stadsnet bestemd. In de praktijk rijden deze streekbussen echter wel stadsdiensten (met name in Rotterdam Oost).
Zie Rotterdams busmaterieel voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Busnet per 8 april 2024
bewerken
Sinds de uitbraak van het Coronavirus is vooral 's nachts het aantal reizigers drastisch verminderd en was het niet meer rendabel om de nachtbussen nog te laten rijden. Hierdoor heeft de RET haar nachtbusnet tot nader order afgeschaft per maart 2020.
Literatuur
bewerken- Wallast, Martin (1981). 75 jaar Autobussen in Rotterdam. Het Groene hart.
- Wallast, Martin (1981). Rotterdamse autobussen 1928-1968. DeBoektant. ISBN 9071802655.
Externe links
bewerken
