Lodewijk X van Frankrijk
Lodewijk X (Parijs, 4 oktober 1289 – Vincennes, 4 juni 1316), bijgenaamd de Woelzieke of de Twister (in het Frans Louis le Hutin) was koning van Frankrijk van 1314 tot aan zijn dood.
| Lodewijk X | ||
|---|---|---|
| 1289-1316 | ||
| ||
| Koning van Navarra | ||
| Periode | 1305-1316 | |
| Voorganger | Johanna I | |
| Opvolger | Jan I | |
| Koning van Frankrijk | ||
| Periode | 1314-1316 | |
| Voorganger | Filips IV | |
| Opvolger | Jan I | |
| Vader | Filips IV van Frankrijk | |
| Moeder | Johanna I van Navarra | |
Hij was de oudste zoon van Filips IV de Schone en van Johanna I van Navarra, van wie hij ook de titels koning van Navarra en graaf van Champagne erfde. Lodewijk probeerde de centralisatiepolitiek van zijn vader voort te zetten, maar botste daarbij op felle reactie bij de adel, die onder diens bewind veel van zijn privileges was verloren.
Huwelijken en kinderen
bewerkenLodewijk X was tweemaal gehuwd:
- In 1305 met Margaretha van Bourgondië (1290-1315), dochter van hertog Robert II van Bourgondië
- In 1315 met Clementia van Hongarije, die nog in verwachting was van zijn kind, toen hij na een korte regering van 18 maanden overleed aan een longontsteking.
Zijn vroege, plotselinge dood was de aanleiding voor speculaties dat er vergif in het spel zou zijn. Zeker nadat zijn postuum geboren zoon Jan na enkele dagen overleed, werden er nog meer vragen gesteld, maar er is nooit enig bewijs gevonden.
Omdat Lodewijk X bij zijn overlijden enkel een dochter had (Johanna II van Navarra), nam zijn broer Filips het regentschap waar, in afwachting dat de koningin zou bevallen van een zoon, wat inderdaad gebeurde. Het kind, Jan I van Frankrijk, zou slechts enkele dagen leven, en Filips werd koning als Filips V van Frankrijk.
Het eerste huwelijk van Lodewijk is nogal spectaculair geëindigd. In 1314 werd ontdekt dat Margaretha overspel had gepleegd in het schandaal van de Tour de Nesle met de tweeling-gebroeders d'Aulnay. Ze pleegde dit overspel samen met haar schoonzus Blanca (echtgenote van de latere Karel IV) en met medeweten van haar andere schoonzus Johanna (echtgenote van de latere Filips V van Frankrijk). De beide overspelige prinsessen werden opgesloten in kasteel Gaillard, waar Margaretha later onder verdachte omstandigheden overleed.
Dit schandaal heeft een enorme invloed gehad op de regering van Lodewijk en wierp een lange tijd een schaduw over de geschiedenis van Frankrijk. De genoemde dochter Johanna werd geboren nadat de affaire was begonnen en er is nooit zekerheid gekomen wie de vader was. Margaretha heeft dit altijd geheimgehouden. Daar de koninklijke familie en de hoge adel van het land niet een mogelijke bastaard op de troon wilden hebben, is de reeds bestaande praktijk dat vrouwen in Frankrijk geen opvolgingsrecht hadden, in wet omgezet.
Johanna heeft toen wel Navarra gekregen, omdat daar wel opvolging via de vrouwelijke lijn mogelijk was en het ten slotte niet bewezen was dat ze een bastaard was. Door de formele uitsluiting van vrouwen op de Franse troon ontstond echter spoedig een opvolgingscrisis die later zou bijdragen aan het uitbreken van de Honderdjarige Oorlog. Op 4 juni 1316 overleed Lodewijk de Woelzieke op 27-jarige leeftijd. Zijn zoon die op 15 november 1316 werd geboren, Jan I, overleed vijf dagen later op 0-jarige leeftijd.
Zijn broer, Filips de Lange, werd koning en overleed in 1322 in Longchamp, Parijs op 31-jarige leeftijd.
Kwartierstaat (voorouders)
bewerken Lodewijk IX van Frankrijk (1214-1270) |  Margaretha van Provence (1221-1295) |  Jacobus I van Aragón (1208-1276) |  Jolanda van Hongarije (1215-1251) |  Theobald I van Navarra (1201-1253) |  Margaretha van Bourbon-Dampierre (1211-1256) |  Robert I van Artesië (1216-1250) |  Machteld van Brabant (1224-1288) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Filips III van Frankrijk (1245-1285) | Isabella van Aragón (1247-1271) | Hendrik I van Navarra (ca. 1244-1274) | Blanca van Artesië (1248-1302) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Filips IV van Frankrijk (1268-1314) |  Johanna I van Navarra (1273-1305) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Margaretha van Frankrijk (1287-1294) | Lodewijk X van Frankrijk (1289-1316) | Blanca van Frankrijk (1291-1294) |  Isabella van Frankrijk (ca. 1295-1358) | Filips V van Frankrijk (1293-1322) | Karel IV van Frankrijk (1294-1328) | Robert van Frankrijk (1297-1307) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
