Lijst van invasieve soorten

Deze lijst bevat exoten die zich ergens op de wereld hebben ontwikkeld tot een invasieve soort.

Dieren

Zoogdieren

Het bekendste voorbeeld is de introductie van konijnen in 1859 in Australië - hoewel het niet bewezen is dat de konijnen een slechte invloed hebben op de Australische flora en fauna, zijn ze wel schadelijk voor de schapenhouderijen.
Bepaalde soorten knaagdieren zoals de zwarte rat (R. rattus) en de Polynesische rat (R. exulans), maar ook de huismuis (Mus musculus) brengen schade toe aan onder meer broedende zeevogels op Oceanische eilanden en eilanden in de Atlantische Oceaan.
In 1905 is de muskusrat uit Noord-Amerika ingevoerd - deze woelmuis veroorzaakt schade aan zowel dijken en oevers als de ecosystemen daarbij.
Ook verwilderde katten veroorzaken ecologische schade in onder meer in Australië en brengt ook schade toe aan broedende zeevogels op Oceanische eilanden en eilanden in de Atlantische Oceaan.
De Pallas' eekhoorn verdringt op plaatsen de lokale rode eekhoorn, en wordt daarom sinds 2011 in de omgeving van Weert weggevangen.
Op Sint-Maarten veroorzaken Vervetapen schade aan natuur en tuinen van mensen. De dieren zijn ooit ingevoerd als huisdier, en hebben op het eiland geen natuurlijke vijand. De populatie is daarom excessief toegenomen.^[1]

Vogels

De treurmaina (Acridotheres tristis) een soort spreeuw die graag voorkomt in gebieden waar mensen wonen. Op kleine eilanden concurreert deze vogel met endemische broedvogels om holen om in te broeden, maar predeert ook op de eieren en jongen van bijvoorbeeld de inheemse soorten papegaaiachtigen.
De halsbandparkieten koloniseren stadcentra, onder meer Brussel en de Randstad.
De nijlgans werd op 2 augustus 2017 door de Europese Unie op de lijst van invasieve soorten gezet.

Vissen

Het uitzetten van de nijlbaars in het Victoriameer, die andere vissoorten wegconcurreerde.
In de Kempen eten uitgezette meerval, zonnebaars en blauwbandgrondel de eitjes van inheemse vissen op.

Reptielen

De bruine nachtboomslang (Boiga irregularis) heeft in Guam vele van de oorspronkelijke dieren uitgeroeid.^[2]
De groene leguaan verdringt de Antilliaanse leguaan op de bovenwindse eilanden.
De boa constrictor kan in de Arubaanse natuur grote schade aanbrengen. De populatie van de Oostelijke katoenstaart, en van vogels zoals de shoco en de prikichi is sterk gedaald door het steeds stijgende aantal boa’s, die geen natuurlijke antagonist hebben.

Amfibieën

De reuzenpad is in 1935 in Australië uitgezet om schadelijke insecten te vangen. In het begin van de 21e eeuw heeft deze pad zijn leefgebied drastisch uitgebreid en is een bedreiging voor mensen en dieren, aangezien de pad giftig is.
De brulkikker.

Insecten en spinachtigen

De bruine tuinmier of plaagmier (Lasius neglectus) sinds 2009 in Nederland.
De hazewindmier (Anoplolepis gracilipes) veroorzaakt door cascade van effecten de totale begroeiing op Christmaseiland.
De coloradokever veroorzaakt schade aan aardappelen.
De loofhoutboktor.
Het Aziatisch lieveheersbeestje (Harmonia axyridis) werd als biologische bestrijding van bladluizen ingevoerd, maar blijkt zich nu tegoed te doen aan lieveheersbeestjes en andere kevers.
Opilio canestrinii is uit de Apennijnen naar het noorden van Europa komen opzetten en verdringt inmiddels inheemse hooiwagens zoals de muurhooiwagen.
De plakker veroorzaakte veel schade na toevallige introductie in de Verenigde Staten.
De Middellandse-zeevlieg (Ceratitis capitata) is afkomstig uit het Middellandse Zeegebied en heeft zich verspreid in Australazië, Noord- en Zuid-Amerika. De larven zijn schadelijk bij landbouwgewassen.
De parasitaire vlieg Philornis downsi veroorzaakt sterfte onder endemische vogelsoorten op de Galapagoseilanden.
In 1998 werd de aardhommel ingevoerd in Chili als bestuiver in broeikassen. Vanuit de broeikassen verspreidde de hommel zich over Chili en Argentinië. Waar hij voorkomt, verdwijnt de inheemse soort Bombus dahlbomii.^[3]
De buxusmot is vermoedelijk in verpakkingsmateriaal vanuit het Verre Oosten Europa binnengekomen in 2006, en heeft het continent in tien jaar veroverd. Vooral de buxusstruiken lijden zwaar onder de rupsen van de mot.

Nematoden

De aardappelcystenaaltjes, afkomstig uit Zuid-Amerika, zijn inmiddels wijdverspreid over de hele wereld.

Weekdieren

Planten

Amerikaanse vogelkers of bospest (Prunus serotina) is in Nederland en België geïntroduceerd en vanaf de jaren twintig van de twintigste eeuw als vulhout in de bossen aangeplant. De struik treedt vaak plaagvormend op in storingssituaties, zoals op kapvlaktes.
De aquariumplant Caulerpa taxifolia (een giftig zeewier) woekert op de bodem van de Middellandse Zee. Biologische bestrijding werd met slakken (Elysia subornata) geprobeerd.
Canadese guldenroede (Solidago canadensis) en late guldenroede(Solidago gigantea) zijn in Europa ingevoerd als sierplanten, maar breiden zich sterk uit en worden door sommigen gezien als bedreiging voor inheemse soorten.
Echinocystis lobata uit de komkommerfamilie is een kruidachtige liaan die, vooral in Midden-Europa, groeit langs beken, rivieren en in moerassige ruigten.
Havikskruid (Hieracium) werd ruim honderd jaar geleden door Engelse kolonisten geïntroduceerd in Nieuw-Zeeland. Alle tien Nieuw-Zeelandse soorten havikskruid zijn vermoedelijk als verstekeling meegekomen met de Europese grassen die de kolonisten meenamen ten behoeve van de landbouw.
De hottentotvijg (Carpobrotus edulis) met friet-vormige groene blaadjes en strobloempjes, oorspronkelijk uit Zuid-Afrika, verspreidt zich massaal langs de Middellandse Zee-kusten.
De Japanse duizendknoop (Fallopia japonica) werd als sierplant ingevoerd, maar woekert in veel gebieden in Europa.
Knolcyperus (Cyperus esculentus). Vanaf 1970 is de knolcyperus waarschijnlijk meegekomen met gladiolenknollen. Sinds 1984 is er in Nederland een bestrijdingsprogramma.
Kudzu (Pueraria lobata) komt van nature voor in het zuiden van Japan en het zuidoosten van China, maar vormt in de zuidoostelijke staten van de Verenigde Staten en in het noordoosten van Australië een onkruid.
Myrica faya uit de gagelfamilie, een endemische soort uit Macaronesië bedreigt de inheemse Metrosideros-bossen in Hawaï.
Het pampasgras en dan vooral Cortaderia jubata verdringt inheemse planten aan de westkust van de V.S., in Nieuw-Zeeland, Australië en Zuid-Oost-Turkije.
Passiflora tarminiana vormt een bedreiging voor de inheemse flora op Hawaï, waar ze hem "banana poka" noemen.
De vijgcactus Opuntia ficus-indica werd in de 19e eeuw in Australië geïntroduceerd, maar overwoekerde tienduizenden hectare. Hij kon succesvol bestreden worden met een andere exoot: de rups van een mottensoort uit het Zuid-Amerikaanse regenwoud.
De watercrassula (Crassula helmsii) komt oorspronkelijk uit Australië en is een voorbeeld van een verwilderde sierplant die een echte plaagsoort is geworden.
De waterhyacint (Eichhornia crassipes) verstopt waterlopen in Afrika.
De waterwaaier (Cabomba caroliniana) komt oorspronkelijk uit de gematigde en subtropische delen van Amerika. Het verstopt waterlopen.

Affiche Floron

Floron vermeldt op zijn affiche^[4] voor Nederland behalve de al genoemde Amerikaanse vogelkers en Japanse duizendknoop nog grote waternavel (Hydrocotyle ranunculoides), hemelboom (Ailanthus altissima), parelvederkruid (Myriophyllum aquaticum)^[5], reuzenbalsemien (Impatiens glandulifera), reuzenberenklauw (Heracleum mantegazzianum), rimpelroos (Rosa rugosa), blauwe bes (Vaccinium corymbosum) en watercrassula (Crassula helmsii).

Schimmels

Het essenvlieskelkje (Chalara fraxinea) komt oorspronkelijk uit Oost-Azië en tast de es aan.
Iepenziekte Ophiostoma ulmi

Waterschimmels

Phytophthora infestans. Het fysio HERB-1 (type A1) werd rond 1840 uit Noord-Amerika ingevoerd in Europa. De typen A2 en A3 werden na 1980 ingevoerd.

Bacteriën

Bacterievuur is een plantenziekte, veroorzaakt door de bacterie Erwinia amylovora. In 1957 werd de bacterie in Europa ingevoerd.

Zie ook

Externe link

(en) 100 of the World's Worst Invasive Alien Species, Global Invasive Species Database (GISD) van de Invasive Species Specialist Group (ISSG)

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Curaçao.nu op 11 dec. 2020
↑ (en) The Brown Treesnake on Guam, USGS, Fort Collins Science Center
↑ Peaceful bumblebee becomes invasive. Phys.org (9 december 2013). Geraadpleegd op 9 december 2013.
↑ Floron.nl Invasieve exoten - Tuin er niet in! (Affiche te downloaden, geraadpleegd op 5 juli 2019). Gearchiveerd op 18 januari 2024.
↑ Verspreidingsatlas.nl Floron Verspreidingsatlas Vaatplanten. Geraadpleegd op 5 juli 2019. Gearchiveerd op 17 oktober 2022.

[1] Curaçao.nu op 11 dec. 2020

[2] (en) The Brown Treesnake on Guam, USGS, Fort Collins Science Center

[3] Peaceful bumblebee becomes invasive. Phys.org (9 december 2013). Geraadpleegd op 9 december 2013.

[4] Floron.nl Invasieve exoten - Tuin er niet in! (Affiche te downloaden, geraadpleegd op 5 juli 2019). Gearchiveerd op 18 januari 2024.

[5] Verspreidingsatlas.nl Floron Verspreidingsatlas Vaatplanten. Geraadpleegd op 5 juli 2019. Gearchiveerd op 17 oktober 2022.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]