[go: up one dir, main page]
Wikipedia

Lede

gemeente in Oost-Vlaanderen, België
(Doorverwezen vanaf Lede (hoofdbetekenis))
Zie Lede (doorverwijspagina) voor andere betekenissen van Lede.

Lede is een plaats en gemeente in de Belgische provincie Oost-Vlaanderen. De gemeente telt meer dan 19.000 inwoners, die Ledenaars[1] worden genoemd. De spotnaam voor Ledenaars is de hovaardige boeren.[2]

Lede
Lee
Gemeente in België Vlag van België
Lede (België)
Lede
Geografie
Gewest Vlag Vlaanderen Vlaanderen
Provincie Vlag Oost-Vlaanderen Oost-Vlaanderen
Arrondissement Aalst
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere 		29,89 km² (2022)
70,51%
18,26%
11,23%
Coördinaten 50° 58' NB, 3° 59' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkings­dichtheid 		19.310 (01/01/2024)
49,29%
50,71%
645,98 inw./km²
Leeftijdsopbouw
– 0-17 jaar
– 18-64 jaar
– 65 jaar en ouder 		(01/01/2024)
18,49%
58,98%
22,52%
Buitenlanders 3,99% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester Geertrui Van de Velde (CD&V)
Bestuur CD&V, Groen, de coöperatie
Zetels
CD&V
N-VA
OPEN LEDE
Groen
de coöperatie
LEDE VLAAMS & ZINVOL 		25
10
4
4
3
2
2
Economie
Gemiddeld inkomen 22.896 euro/inw. (2021)
Werkloosheidsgraad 4,37% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
9340
9340
9340
9340
9340 		Deelgemeente
Lede
Impe
Oordegem
Smetlede
Wanzele
Zonenummer 053 - 09
NIS-code 41034
Politiezone Erpe-Mere / Lede
Hulpverleningszone Zuid-Oost
Website www.lede.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Aalst
in de provincie Oost-Vlaanderen
Portaal  Portaalicoon   België
Nieuw logo Lede
Nieuw Logo Lede sinds oktober 2019

Geschiedenis

bewerken

In de middeleeuwen bestond het grondgebied uit een groot aantal heerlijkheden: Ronkenburg, Merem, Ginderop, Ter Borch, Kerrebroek, Nieuwenmeers en Lede. De heerlijkheid Lede was de belangrijkste en werd voor twee derden in leen gehouden van het grafelijk leenhof ten Steen van Aalst en voor een derde van het leenhof van Oordegem. Van deze heerlijkheid was de familie de Bette de belangrijkste vertegenwoordiger. Via het huwelijk met Isabella de Grutere kwam het goed in handen van Jaak Beths. In 1633 werd de baronie verheven tot markizaat, dat bleef bestaan tot in 1792 markies Emmanuel Bette kinderloos stierf. Ondanks de aanleg van de spoorlijn Brussel-Gent in 1856, bleef de industriële ontwikkeling gering: een paar landelijke brouwerijen, enkele weverijen, confectie- en schoenbedrijven werden door plaatselijke families opgericht maar verdwenen allemaal in de periode 1960-1980.

Geografie

bewerken

De landelijke gemeente in de Denderstreek is centraal gelegen tussen de centrumsteden Gent, Aalst en Dendermonde. De Wellebeek die er stroomt behoort tot het stroomgebied van de Molenbeek.

Kernen

bewerken

De huidige gemeente Lede is sinds 1977 samengesteld uit de vroegere gemeenten Lede, Impe (inclusief het dorp Papegem), Oordegem, Smetlede en Wanzele:

Deelgemeenten

bewerken
# Naam Opp.
(km²)		 Inwoners
(2020)		 Inwoners
per km²		 NIS code
1 Lede 12,20 11.828 970 41034A
2 Wanzele 1,45 1.136 784 41034B
3 Impe 3,37 1.651 490 41034C
4 Smetlede 4,03 1.239 307 41034D
5 Oordegem 8,85 3.011 340 41034E

 

Bezienswaardigheden

bewerken
  Zie Lijst van onroerend erfgoed in Lede voor het geïnventariseerd erfgoed in Lede
 
Het huidige "Kasteel van Lede"
  • Centraal gelegen in de gemeente staat de Sint-Martinuskerk. Deze kerk is sinds 1960 beschermd. De geschiedenis van de kerk is onlosmakelijk verbonden met die van de miraculeuze 15e-eeuwse piëta. Dit 75 cm hoge gepolychromeerd beeld is afkomstig uit het Rijnland en wordt sinds 1414 vereerd. Het rijke interieur van deze kerk is te danken aan deze verering.
  • Het neogotische gemeentehuis, getekend door architect Edward Bouwens, werd opgericht in 1895.
  • De Ommegang
  • De Rabelmolen
  • In Huize Moens, in de 19e en eerste helft 20e eeuw bewoond door de familie Moens, is nu de thuisbasis van de kunstacademie gevestigd. De parketzaal doet tevens dienst als ruimte voor vergaderingen, tentoonstellingen, concerten enz. In de kelderverdieping bevindt zich het lokaal van de heemkundige kring "Heemschut".
  • La Lédoise, een voormalige fabriek van duivenklokken
  • Het Huize Ronkenburg
  • Het Kasteel ten Bosch
  • Het Kasteel van Lede, thans een geconsolideerde ruïne, bevindt zich op de plaats waar een van de vier cirkelvormige versterkingen, gebouwd door de vorsten tijdens de negende en de tiende eeuw ter bescherming tegen de Noormannen, werd gesitueerd. In het begin van de 20ste eeuw werden door de Zusters Kanunnikessen van de Heilige Augustinus van Jupille bijkomende (school)gebouwen met kapel opgericht volgens de plannen van architect Théophile Présiaux. In de periode dat het Koninklijk Gesticht van Mesen eigenaar was (1919-1999) ontstond voor het ganse gebouwencomplex onder de plaatselijke bevolking de benaming "Kasteel van Mesen". De gemeente Lede kon het domein, met de intussen erg vervallen gebouwen, pas kopen in 1999. In 2010 werd, na een jarenlange en vergeefse strijd van allerhande monumentenorganisaties en architectuurliefhebbers, noodgedwongen overgegaan tot de sloop van de gebouwen, met uitzondering van de kelders van de zuidvleugel, de kelder van het Hollands Paviljoen, de boerderij en het voormalige Markizaatgebouw, thans "Kasteel van Lede", dat als ruïne werd geconsolideerd in 2017-2018.

Natuur en landschap

bewerken

Lede ligt in Zandlemig Vlaanderen met als hoogste punt 40 meter. Ten westen van Lede bevindt zich de vallei van de Molenbeek.

De Serskampse en Oud-Smetleedse bossen liggen deels op Leeds grondgebied, net zoals natuurgebied Geelstervallei. Ook het tot het natuurgebied Honegem behorende Solegembos bevindt zich in Lede.

Demografie

bewerken

Demografische evolutie voor de fusie

bewerken
  • Bronnen:NIS, www.meetjesland.be en gemeente Kaprijke - Opm:1831 t/m 1970=volkstellingen; 1976=inwoneraantal op 31 december

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente

bewerken

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari
1992 tot heden
jaar Aantal[3] Evolutie: 1992=index 100
1992 16.983 100,0
1993 16.929 99,7
1994 16.902 99,5
1995 16.914 99,6
1996 16.963 99,9
1997 16.927 99,7
1998 16.916 99,6
1999 16.941 99,8
2000 16.949 99,8
2001 16.943 99,8
2002 16.876 99,4
2003 16.857 99,3
2004 16.863 99,3
2005 16.967 99,9
2006 17.068 100,5
2007 17.195 101,2
2008 17.474 102,9
2009 17.564 103,4
2010 17.629 103,8
2011 17.889 105,3
2012 18.030 106,2
2013 18.074 106,4
2014 18.093 106,5
2015 18.237 107,4
2016 18.399 108,3
2017 18.449 108,6
2018 18.628 109,7
2019 18.701 110,1
2020 18.866 111,1
2021 18.980 111,8
2022 19.054 112,2
2023 19.160 112,8
2024 19.310 113,7

Evenementen

bewerken

#M (Mariale Processie)

bewerken

De Mariadevotie in Lede gaat terug tot het jaar 1414. In de loop der eeuwen werden aan het beeld talrijke mirakelen toegeschreven. Aanloop tot de processie vormde de jaarlijkse ommegang die startte met de kaarskensprocessie op vrijdagavond. De negen daarop volgende dagen zullen honderden bedevaarders het centrum van Lede doorkruisen en halt houden aan de zeven kapelletjes ter ere van Onze-Lieve-Vrouw. De noveen werd afgesloten met de Mariale processie die doorging op de tweede zondag na Pinksteren. Sinds 2006 ging deze Mariale processie om de 2 jaar door. In 2014 vierde Lede zomaar eventjes 600 jaar mariaverering. Bij deze editie ging een speciale jubelprocessie uit.[4] Omdat het steeds moeilijker bleek om figuranten te vinden en omdat de interesse in het spektakel afnam, werd in 2018 besloten het geweer van schouder te veranderen waarbij de grote processie plaats ruimt voor een meer eigentijdse aanpak onder de titel #M, inspelend op Maria, het Marktplein van Lede als decor, Multimediaal en Massa.[5] De eerste editie van #M op 3, 4 en 5 mei 2019 was een groot succes.

Carnaval

bewerken

Carnaval wordt gevierd in Lede-centrum het weekend nà Aswoensdag. Het Leedse carnaval en de bijhorende cavalkade is dan wel kleinschaliger dan in Aalst, maar de inzet en de humoristische invalshoek van de carnavalisten zorgen telkenjare voor een amusante optocht. In tegenstelling tot Aalst, duurt het carnavalsweekend in Lede slechts twee dagen. De eerste dag, kan het grote publiek genieten van het spektakel, terwijl de tweede dag de carnavalsgroepen hun stamkroegen opzoeken en nog een dagje verder feesten. Het is op deze dag dat de winnaars van de stoet bekendgemaakt worden.

Kermissen

bewerken

In de deelgemeentes van Lede worden verschillende kermissen gehouden, die vooral geconcentreerd zijn in de tijd van augustus tot september. Ook worden kermissen gehouden naar aanleiding van carnaval, de jaarmarkt, Hemelvaart ...

Open monumentendag

bewerken

Elke tweede zondag van de maand september organiseert de cultuurraad in samenwerking met de cultuurdienst de Open Monumentendag. Fundamentele doelstelling van dit initiatief is sensibiliseren voor het erfgoed, door middel van het gratis toegang verschaffen tot plaatsen die gewoonlijk niet of slechts gedeeltelijk toegankelijk zijn. Gezien de rijke geschiedenis van Lede en de talrijke overgebleven monumenten en gebouwen, kent dit initiatief elk jaar opnieuw veel bijval.

Fiscaliteit

bewerken

De aanvullende personenbelasting (APB) bedraagt in Lede in 2020 7,9%. Dit ligt duidelijk hoger dan het Vlaamse gemiddelde van 7,2% dat licht daalde. In 2014 werd het tarief verhoogd van 7,5% naar 7,9%.

De opcentiemen op de roerende voorheffing (OOV) bedraagt in Lede in 2020 945%, tegenover gemiddeld 897% in Vlaanderen. In 2017 bedroeg de OVV nog 1.500% te Lede.

Lede is dus gemiddeld een 'dure' gemeente op het vlak van fiscaliteit en duurder dan alle nabijgelegen gemeenten.

Politiek

bewerken

Structuur

bewerken

De gemeente Lede ligt in het kieskanton Aalst (dewelke identiek is aan het provinciedistrict Aalst) en ligt in het kiesarrondissement Aalst-Oudenaarde en de kieskring Oost-Vlaanderen.

Lede Supranationaal Nationaal Gemeenschap Gewest Provincie Arrondissement Provinciedistrict Kanton Gemeente
Administratief Niveau   Europese Unie   België   Vlaanderen   Oost-Vlaanderen Aalst Lede
Bestuur Europese Commissie Belgische regering Vlaamse regering Deputatie Gemeentebestuur
Raad Europees Parlement Kamer van
volksvertegenwoordigers		 Vlaams Parlement Provincieraad Gemeenteraad
Kiesomschrijving Nederlands Kiescollege Kieskring Oost-Vlaanderen Aalst-Oudenaarde Aalst Aalst Lede
Verkiezing Europese Federale Vlaamse Provincieraads- Gemeenteraads-

Geschiedenis

bewerken

(Voormalige) Burgemeesters

bewerken
Tijdspanne Voorschepen
1791 - 1796 Petrus-Johannes Coppens[6]
Tijdspanne Burgemeester
1831 - 1841 Joannes Coppens[6][7]
...
1854 - 1875 Hippolyte della Faille d'Huysse
1875 - 1904 August Coppens[6]
...
1926 - 1933 Paul Coppens[6]
1933 - 1938 Gaston Matthijs
1939 - 1942 Edgard Coppens
1942 - 1944 Jozef Cool
1944 - 1953 Edgard Coppens
1953 - 1961 Benoit Delens[6] (Lijst Delens)
1961 - 1965 Gerard Gabriëls
1965 - 1975 Oscar Hippoliet Raes[6] (Lijst Raes)
1975 - 1983 Jozef Gravez[6]
1983 - 1986 Alfons Grepdon
1986 - 1987 Jules Henderickx (Volksunie[8])
1987 - 1989 Maurice Minnebo[9] (BSP)
1989 - 1992 Dominique Roelandt[10] (Leedse Demokraten)
1992 - 1997 Willy Ruyssinck[11] (CVP)
1997 - 2011 Geert Grepdon (VLD / Open Vld)
2012 - 2021 Roland Uyttendaele (CD&V)
2022 - heden Geertrui Van de Velde (CD&V)

Legislatuur 2013-2018

bewerken

Burgemeester is Roland Uyttendaele van de CD&V. Hij leidt een coalitie van CD&V en Open Vld met een meerderheid met 14 op 25 zetels.

Legislatuur 2019-2024

bewerken

Na de gemeenteraadsverkiezingen van oktober 2018 werd er een nieuwe coalitie gesloten tussen CD&V, Groen en De Coöperatie. Samen hadden ze aanvankelijk een meerderheid van 15 op 25 zetels. Kort nadat schepen Bart Heestermans eind 2021 uit zijn partij (GROEN) stapte, besliste GROEN kort daarop om uit de meerderheid te stappen zodat de huidige meerderheid sindsdien 13 zetels bezit. De burgemeester bleef aanvankelijk Roland Uyttendaele van de CD&V maar hij werd in 2022 opgevolgd door zijn partijgenote Geertrui Van de Velde.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

bewerken
Partij of kartel 10-10-1976[12] 10-10-1982 9-10-1988 9-10-1994 8-10-2000 8-10-2006[13] 14-10-2012[14] 14-10-2018 13-10-2024
Stemmen / Zetels % 25 % 25 % 25 % 25 % 25 % 25 % 25 % 25 % 25
De CoöperatieC - - - - - - - 9,3C 2 11,9C 3
SP1/ sp.a-Spirit-Groen!A/ sp.a2/ De CoöperatieC 14,981 3 D 18,151 4 16,141 4 11,451 2 16,97A 4 9,152 2
AGALEV1/ VU-AGAB/ sp.a-Spirit-Groen!A/ Groen2 - - - 5,111 0 8,28B 1 7,862 1 11,22 3 6,42 1
VU1/ VU-PRD2/ VU-AGAB/ N-VA3 - 16,841 4 7,321 1 7,992 1 3,113 0 24,223 7 16,73 4 16,03 4
CVP1/ CD&V2 50,341 13 40,031 10 33,271 10 31,191 9 31,011 9 31,332 8 29,552 8 31,02 10 39,92 12
Lede771/ Leedse DemocratenD/ PVV2/ VLD3/ Open Vld4/ Open LEDE5 34,681 9 43,13D 11 27,552 8 34,893 11 37,753 11 32,853 9 22,824 6 16,25 4 11,05 2
Vlaams Blok1/ Vlaams Belang2/ Lede Vlaams & Zinvol3 - - - 4,691 0 8,811 2 15,752 4 6,412 1 9,83 2 14,72 3
GL2000 - - 10,65 2 - - - - - -
Anderen(*) - - 3,06 - 2,69 0 - - 5,8 0 -
Totaal stemmen 11609 12385 12612 12598 12845 13219 13410 13819 9475
Opkomst % 96,37 95,33 93,94 95,59 92,98 93,5 62,1
Blanco en ongeldig % 1,66 3,49 3,75 4,12 3,75 3,14 3,28 4,0 1,2

De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
(*) 1988: DNW, JONG / 2000: D.A.E.N.S. / 2018: Voorwaarts Lede (4,0%), PVC (1,8%)

Bekende Ledenaars

bewerken

Verkeer en vervoer

bewerken

In de gemeente bevindt zich het station Lede, op spoorlijn 50 (Brussel-Gent).

Sport en tijdsbesteding

bewerken

Sport

bewerken

In Lede spelen de voetbalclubs KVC Jong Lede en FC Smetlede. In het volleybal is de club Dynaco Lede actief.

Sinds het voorjaar van 2015 hebben enkele vrienden de handen in elkaar geslagen en de basketclub BC Vikings Lede opgericht. Thuiswedstrijden worden gespeeld in de arena De Ommegang in Lede. Zo zijn ze een rivaal van BC lede, die in dezelfde arena spelen. Ook zijn er de dino's, een vereniging van veteranen die vriendschappelijk onderling basketbal spelen.

Tijdsbesteding

bewerken

In Lede zijn er vijf jeugdbewegingen:

  • Scouts Lede.
  • KSA Sint Gerolf Lede, jeugdbeweging voor jongens.
  • Chiro Nele Lede, jeugdbeweging voor meisjes.
  • Chiro Sint-Lutgardis, jeugdbeweging voor jongens en meisjes.
  • Jeugd Rode Kruis-Lede, jeugdbeweging voor jongens en meisjes.

Zustergemeente

bewerken

Sinds 4 mei 2019 is Lede verzusterd met Mesen, de kleinste stad van België.

Media

bewerken

Radio Lede, een lokaal radiostation, zendt uit op het internet en Facebook en één keer per week ook op de FM-band.

Wat Phra Dhammakaya

bewerken

Sinds oktober 2010 is het Thaise boeddhistisch klooster wat Phra Dhammakaya gevestigd op het domein Ronkenburg.[15] De tempel binnen dit voormalig klooster van de Zwartzusters en het bijhorende kasteeldomein in de Leedse Ronkenburgstraat werd in 2012 ingewijd als ubosot en wordt sindsdien ook jaarlijks gebruikt om boeddhistische monniken in te wijden.[16][17] Er wordt ook onderricht gegeven in de Dhammakaya-meditatie techniek.

Trivia

bewerken
  • De bijnaam van de inwoners is hovaardige boeren.[18]

Nabijgelegen kernen

bewerken

Wanzele, Impe, Erondegem, Erpe, Aalst, Hofstade, Wichelen

bewerken
Zie de categorie Lede van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lede&oldid=68290381"