Fiddler on the Roof

Anatevka
	Fiddler on the Roof
	Aaron Zebede als Tevje (Panama, 2012)
Muziek	Jerry Bock
Teksten	Sheldon Harnick
Boek	Tevye en zijn dochters
Première	1964
Standplaats	Broadway
	IBDB-profiel
Portaal	Musical

Anatevka (originele Engelstalige titel Fiddler on the Roof) is een musical die voor het eerst werd uitgevoerd op Broadway op 22 september 1964. Het verhaal werd geschreven door de Amerikaanse toneelschrijver Joseph Stein, die zich baseerde op de Jiddische roman Tevye en zijn dochters (of Tevje de Melkboer en andere verhalen) uit 1894 van de Russisch-Joodse schrijver Sjolem Alejchem. De muziek werd geschreven door Jerry Bock op tekst van Sheldon Harnick.

Bekende liedjes uit de musical zijn: If I were a rich man^[1] (Als ik toch eens rijk was), Sunrise, sunset en Matchmaker, matchmaker, make me a match.

Verhaal

Leeswaarschuwing: Onderstaande tekst bevat details over de inhoud of de afloop van het verhaal.

Het verhaal speelt zich af in 1905. Tevje is een Joodse melkboer in Anatevka, een kleine Russische sjtetl. Hij wil, zoals alle andere Joden in het dorp, vasthouden aan de traditie, want dat geeft zekerheid. Er komen echter nieuwe tijden. De Joden worden in tsaristisch Rusland veelvuldig door de autoriteiten geïntimideerd.

Tevje besluit zijn dochter Tzeitel uit te huwelijken aan de veel oudere slager Leiser Wolf, maar geheel in strijd met de traditie blijkt ze zelf al een partner gevonden te hebben: de kleermaker Mottel. Mottel heeft, in tegenstelling tot de slager, geen geld, maar Tevje geeft uiteindelijk toch zijn zegen aan het huwelijk. Zijn tweede dochter, Hodol, krijgt een relatie met een Joodse revolutionair die verbannen wordt naar Siberië. Hodol volgt hem, en met moeite kan Tevje de gedachte verdragen dat hij zijn dochter waarschijnlijk nooit meer zal zien. Zijn derde dochter Chava trouwt met de christen Fjedka. Dat laatste wordt Tevje te veel: hij besluit zijn dochter dood te verklaren en hij negeert ze als Chava en Fjedka hem liefdevol proberen aan te spreken. Als alle Joden uit het dorp op bevel van de tsaar wegtrekken, ook tot verontwaardiging van Fjedka, wenst hij haar in stilte Gods zegen.

De violist

Bij een musical of opera is het gebruikelijk dat het orkest vrijwel onzichtbaar is voor het publiek. Bij Fiddler on the roof staat een van de musici echter op een hoge plek op het toneel. Hij is de violist op het dak waarnaar de titel verwijst. In de eerste scène legt Tevje uit dat die muzikant probeert er het beste van te maken zonder zijn evenwicht te verliezen. En zo is het leven in Anatevka. Dankzij hun tradities blijven de bewoners in evenwicht.

Nederlandstalige productie

In Nederland werd de musical voor het eerst opgevoerd in september 1966 in de Stadsschouwburg Eindhoven, onder de titel Anatevka, een productie van Paul Kijzer en Hans Boskamp in samenwerking met Lawrence White. Lex Goudsmit speelde de rol van Tevye. Andere rollen kwamen voor rekening van Enny Mols-de Leeuwe, Jenny Arean, Diny de Neef, Diana Marlet, Celia Nufaar, Louise Rettich, Erik Plooyer, Hans Kemna, Tabe Bas, Gerard Heystee, Harry Boda, Carry Tefsen, Fred Wiegman, Jan Anne Drenth, Ronny Bierman, Jaap Stobbe en Johan Boskamp. De eerste Nederlandse vertaling kwam van Emile Lopes Dias en de muzikale leiding lag in handen van Hugo de Groot. De musical werd 586 maal opgevoerd.

In de jaren 70 en 80 werd Anatevka meermaals met groot succes opgevoerd in de Koninklijke Vlaamse Opera en de Opera voor Vlaanderen te Antwerpen. In het seizoen 1975-1976 werd de rol van Tevje vertolkt door Jan Garritsen en de rol van Golde door Maria Verhaert. In het seizoen 1976-1977 werd Tevje vertolkt door Bert Olsson. In de jaren 80 werd Golde vertolkt door Christiane Lemaitre. Regisseur was telkens Gabriel van Landeghem, die ook de vertaling schreef. Dirigent in de jaren 70 was François Cuypers.

In 1991 bracht het Koninklijk Ballet van Vlaanderen Anatevka op het toneel met Nolle Versyp in de rol van Tevye.

Van september 1998 tot juni 1999 werd Anatevka wederom opgevoerd. Ditmaal was de productie in handen van Joop van den Endes Stage Entertainment. De muzikale leiding lag in handen van Harry van Hoof en René op den Kamp was dirigent.

In het seizoen 2008-2009 was deze musical, opnieuw met als titel Anatevka, weer in de Nederlandse theaters te zien. De musical ging op 23 december 2008 in première in de Goudse Schouwburg te Gouda. De musical was tot eind mei 2009 in verschillende theaters in Nederland te zien. Deze Anatevka was een productie van Mark Vijn Theater Producties onder regie van Frank Van Laecke. In 2011-2012 werd deze musical ook in Vlaanderen opgevoerd door Musical van Vlaanderen.

In 2017 ging een nieuwe productie van Stage Entertainment de Nederlandse theaters in; ditmaal met Thomas Acda als hoofdrolspeler en onder de oorspronkelijke titel Fiddler on the roof.

Rol	1966 (Paul Kijzer en Hans Boskamp)	1991 (Koninklijk Ballet van Vlaanderen)	1998 (Joop van den Ende Theaterproducties)	2008 (Mark Vijn Theaterproducties)	2011 (Musical van Vlaanderen)	2017 (Stage Entertainment in opdracht van Theater Alliantie)
Tevje, de melkboer	Lex Goudsmit	Nolle Versyp	Henk Poort	Henk Poort	Lucas Van den Eynde	Thomas Acda
Understudy	Fred Wiegman		Steph Breukel	Paul Vaes
Golde, de vrouw van Tevje	Enny Mols-de Leeuwe	Gerda Marchand	Bea Meulman, Heddy Lester	Doris Baaten	Karin Jacobs	Judith Linssen
Understudy			Marianne Koopman	Laura Burgmans
Yente, de koppelaarster	Diny de Neef	Nicky Langley	Carry Tefsen	Bea Meulman	Liliane Dorekens	Doris Baaten, Marisa van Eyle
Understudy			Marika Lansen	Laura Burgmans
Leiser Wolf/Lazer Wolf, de slager	Tabe Bas	Ward de Ravet	Jules Croiset	Bert Simhoffer	Eddy Vereycken	Tjebbo Gerritsma
Understudy			Steph Breukel	Marcel Jonker
Tzeitel, een dochter van Tevje	Diana Marlet (Diana Dobbelman)	Lulu Aertgeerts	Anne-Mieke Ruyten	Babette Holtmann	Deborah De Ridder	Eva van Gessel
Understudy			Ineke van Klinken	Kristel Klaassen
Mottel Kemzoil, de kleermaker, de man van Tzeitel	Huib Rooymans, Erik Plooyer	Aimé Anthoni	Dick Cohen	Marc-Peter van der Maas	David Verbeeck	Tomer Pawlicki
Understudy			Michel Sorbach	Dennis ten Vergert
Hodol, een dochter van Tevje	Jenny Arean, Celia Nufaer	Janke Dekker	Maaike Widdershoven	Sophie Veldhuizen	Anne Van Opstal	Hanna van Vliet
Understudy			Ineke van Klinken	Kristel Klaassen
Perchik, student, de man van Hodol	Manfred de Graaf, Hans Kemna	Victor van Swaay	Bart Oomen	Addo Kruizinga	Jelle Cleymans	Jacob de Groot
Understudy			Stan Lambrechts	Dennis ten Vergert
Chava, een dochter van Tevje	Louise Rettich	Hilde Vanhulle	Smadar Monsinos	Madelon van der Poel	Clara Cleymans	Sarah Janneh
Understudy			Karen Levin	Marit Slinger
Fjedka, de man van Chava		David Verbeeck	Jochem Feste Roozemond	Roel Vankerckhoven	Bert Verbeke	Calvin Kromheer
Understudy			Stephan Hendrikse	Dennis ten Vergert
Shprintze, een dochter van Tevje		Anick van Dam	Rosa Schogt, Gaby Sijes, Sara van Gelder	Sandra Kwint	Florence Van Laecke	Judith Schrijver
Understudy				Marit Slinger
Bielke, een dochter van Tevje		Hilde Gijsbrechts	diverse acteurs	Charlotte Campion	Lauren De Ruyck	Laura Schoots
Understudy				Marit Slinger
Fromme Sarah	Carry Tefsen	Léonce Wapelhorst, Hilde Weber	Marianne Koopman	Babette Holtmann	Deborah De Ridder	Doris Baaten
Fridel			Simone van Gog	Marit Slinger
Mordcha, de kroegbaas	Gerard Heystee		Steph Breukel	Marcel Jonker	Ernst Van Looy	Rutger de Bekker
Rabbijn	Harry Boda	Neel van Ishoven	Martin Kafig	Harry Slinger	Steve De Schepper	Ad van Kempen
Mendel	Jan Anne Drenth	Chris Corens	Michel Sorbach	Dennis ten Vergert	Steven Colombeen	Danny Houtkooper
De dorpsagent	Fred Wiegman	Norbert Kaart	Joska Spruyt	Paul Vaes	Marc Coessens	Ad van Kempen
Herschell			Karen Levin	Laura Burgmans
Violist	Juda Bar-Noor		Istvan Lichter, Pedja Milosavljevic (alternate)	Jasper van Rosmalen	Laszlo Olah
Avram, de boekhandelaar	Johan Boskamp		Stan Lambrechts			Sven Blom
Grootmoeder Tzeitel	Ronny Bierman	Lia Lee				Rutger de Bekker
Ensemble		Roger Baum, Jerko Bozikovic, Peter de Beck, Walter de Cock, John Desmet, Miguel Espin, Stefan Hamblok			Kristel Klaasen, Rianne Hekkema, Michele Tesoro, Laura Burgmans, Marcel Postma, Thomasj Vets, Yannick Baetens	Jason Winter, Gino Taytelbaum, Rutger de Bekker

Album

De liedjes zijn in 1966 uitgebracht door RCA als Anatevka - Fiddler on the roof - LSP 10110

Lp kant 1
Nr.	Titel	Duur
1.	Traditie (Prologue / tradition)
2.	Yente, o Yentele (Matchmaker)
3.	Als ik toch eens rijk was (If I were a rich man)
4.	Sabbath-Gebed (Sabbath prayer)
5.	Op al wat leeft, L'Chaim (To life)
6.	Wonder, o wonder (Miracle of miracles)

Lp kant 2
Nr.	Titel	Duur
1.	Tevye's Droom (Tevye's dream)
2.	Dagen, nachten (Sunrise, sunset)
3.	Bruiloftsdans (Wedding celebration / The bottle dance)
4.	Ja, nu ik alles heb / Now I have everything
5.	Hou jij van mij? / Do you love me?
6.	Ver van mijn eigen huis (Far from the home)
7.	Anatevka (Anatevka)

Verfilming

In 1971 werd de musical verfilmd door Norman Jewison. Chaim Topol had de hoofdrol in deze film.

Portaal Musical

Bronnen, noten en/of referenties

↑ In 2004 scoorde Gwen Stefani een hit met Rich Girl, een eigen bewerking van If I Were A Rich Man.

[1] In 2004 scoorde Gwen Stefani een hit met Rich Girl, een eigen bewerking van If I Were A Rich Man.

[1]