1689

1689

Eeuwen:	16e eeuw · 17e eeuw · 18e eeuw
Decennia:	1670-1679 · 1680-1689 · 1690-1699
Jaren:	<< · < · 1688 · 1689 · 1690 · > · >>
Jaartelling in verschillende culturen

Ab urbe condita:		2442 MMCDXLII
Armeense jaartelling:		1138 – 1139 ԹՎ ՌՃԼԸ – ՌՃԼԹ
Chinese jaartelling:		4385 – 4386 乙辰 – 丙巳
Christelijke jaartelling:		1689 MDCLXXXIX
Ethiopische jaartelling:		1681 – 1682
Hebreeuwse jaartelling:		5449 – 5450
Hindoekalenders:
- Vikram Samvat		1744 – 1745
- Shaka Samvat		1611 – 1612
- Kali yuga		4790 – 4791
Iraanse jaartelling:		1067 – 1068 ۱۰۶۷ – ۱۰۶۸
Islamitische jaartelling:		1100 – 1101 ١١٠١ – ١١٠٠
Maçonnieke jaartelling:		5688 – 5689
Juliaanse kalender van 1689
Gregoriaanse kalender van 1689

Het jaar 1689 is het 89e jaar in de 17e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Johannes van Keulen
Paskaart van Oost Indië 1689

Gebeurtenissen

januari

28 - Het Engelse parlement verklaart Jacobus II vervallen van de troon.

februari

13 - William & Mary aanvaarden de Bill of Rights en laten hiermee officieel hun koningschap beginnen. Zij geven daarmee aan als constitutionele vorsten te zullen regeren.

maart

11 - Marathaleider Sambhaji wordt na wekenlange marteling ter dood gebracht in opdracht van Mogolkeizer Aurangzeb.
maart tot augustus - De Grote Alliantie drijft de troepen van koning Lodewijk XIV van Frankrijk uit de Palts. Op zijn aftocht laat hij een twintigtal grote steden in de Palts zoals Heidelberg, Mannheim, Spiers en

Worms volledig verwoesten

april

11 - Het parlement van Schotland zet koning Jacobus II van Engeland af wegens "schending van de wet". William and Mary worden uitgeroepen tot koningen van Schotland.

juli

15 - Walraad van Nassau-Usingen wordt bevorderd tot tweede veldmaarschalk van het Staatse leger.
29 - De Schotse edelman John Graham, 1st Viscount Dundee, verslaat met een door hemzelf opgericht legertje van Schotse hooglanders bij Killiecrankie de troepen van koning Willem III. Zelf sneuvelt hij echter.

augustus

27 - Het Verdrag van Nertsjinsk stelt de grens vast tussen keizerrijk Rusland en China, en maakt een einde aan het gewapend conflict. Het scheepvaartverkeer over de Amoer komt toe aan China, maar Rusland krijgt een handelsrelatie met de Chinezen.
Franse kapers verwoesten plantages en gebouwen van de Zeeuwse kolonie Pomeroon.

zonder datum

De Toleration Act regelt de godsdienstige verhoudingen in Engeland na de Glorious Revolution. De non-conformisten krijgen vrijheid van godsdienstoefening. De rooms-katholieken niet, maar hun priesters worden niet meer vervolgd.
De Hannoverse minister vrijheer Otto Grote (1636-1693) verwerft de rijksheerlijkheid Schauen. Hierdoor ontstaat er aan het eind van de zeventiende eeuw nog een nieuwe miniatuurstaat in Duitsland.

Muziek

Arcangelo Corelli componeert 12 sonatas da chiesa, Opus 3
Heinrich Ignaz Franz Biber componeert de opera Alessandro in Pietra

Beeldende kunst

Het fregat ‘Brielle’ op de Maas voor Rotterdam (1689) Ludolf Bakhuizen Rijksmuseum
Het laantje van Middelharnis (1689) Meindert Hobbema, National Gallery

Bouwkunst

Tervola kerk, Finland (1689)

Geboren

januari

18 - Charles Montesquieu, Frans filosoof (overleden 1755)
29 - Hubert Kornelisz. Poot, Nederlands dichter

april

15 - Adriaan Loosjes, Nederlands predikant en schrijver (overleden 1767)

mei

26 - Mary Wortley Montagu, Engels schrijfster

juli

24 - Willem, hertog van Gloucester, zoon van prinses Anne en mogelijk troonopvolger (overleden 1700)

augustus

19 - Samuel Richardson, Brits drukker en schrijver van zedenromans (overleden 1761)

december

23 - Joseph Bodin de Boismortier, Frans barokke componist (overleden 1755)

datum onbekend

Jan Josef Ignác Brentner, Boheems componist (overleden 1742)

Overleden

januari

24 - Maria van Cortlandt (43), waarnemend patroon van de kolonie Rensselaerswijck

februari

12 - Marie Louise van Orléans (26), koningin van Spanje
22 - Willem Ogier, Vlaams toneelschrijver.

april

16 - Aphra Behn (48), Britse schrijfster
19 - Christina I van Zweden (62), koningin van Zweden

augustus

12 - Paus Innocentius XI (78), paus van 1676 tot 1689

oktober

17 - Albert Magnus (47), Nederlands boekbinder en uitgever

Zie de categorie 1689 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.