Det
Los dets (var. dits) (del grèc ancian δάκτυλος, que venguèt pel latin en "digitus") son las extremitats articuladas de las mans e dels pès de l'Òme e de qualques animals. La preséncia de dets caracteriza lo clade dels tetrapòds.
Dets umans
[modificar | Modificar lo còdi]Los cinc dets del pè son nomenats artelhs. Los cinc dets de la man son:
- lo poce, essencial per la prension;
- l'indèx, que mòstra;
- lo det long;
- l'anular, que dins d'unas culturas pòrta l'anèl de maridatge;
- lo det pichon (var. pichòt, pichin, i petit) o menèl, coïc, o menor.
Son numerotats de I a V en chifras romanas en partent del poce.
Un det es compausat de tres falanjas, levat lo poce e l'artelh gròs, que n'an que doas. S'agís, en partent de la palma, de la falanja, la falangina e de la falangèta.
Es sus aquela darrièra que creis l'ongla. Aqula falanja es fòrça nerviada, çò que dona una granda sensibilitat al det, subretot al nivèl de la polpa — l'extremitat carnuda del det — que compren un grand nombre de receptors tactils. Las rufetas que son a l'origina de nòstra emprenta digitala jògan un ròtle important d'amplificacion de las sensacions de gran e de textura dins l'exploracion dels objècts que tocam. Quand la pèl del cap del det alisa une superfícia, las rufètas provòcan de microvibracions detectadas pel sistèma nerviós e interpretadas pel cervèl[1].
Biologia
[modificar | Modificar lo còdi]L'òrdre de creacion dels dets, pendent lo desvolopament du fètus es lo seguent: anular, det pichon, det grand, indèx e finalament poce.
Los dets ne contenon pas de muscle. Son ligats per de tendons a des muscles extensor e muscles plegadisses situats dins l'avantbraç.
Los dets venon amochonats banhats dins l'aiga: l’agençament de las rufas en un malhum de canals divergents, non connectats permet a l’aiga de colar mai eficaçament quand se fa una pression dels dets sus un supòrt, ofrent atal una melhora aderéncia[2].
Nòtas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ (en)Scheibert et al. The Role of Fingerprints in the Coding of Tactile Information Probed with a Biomimetic Sensor ; Science, doi:10.1126/science.1166467, 2009
- ↑ (en)Are Wet-Induced Wrinkled Fingers Primate Rain Treads ?; Mark Changizi, Romann Weber, Ritesh Kotecha, Joseph Palazzo; in Journal Brain Behavior Evolution; 2011; vol 77; n°4
Vejatz tanben
[modificar | Modificar lo còdi]Ligams extèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]
- (fr) Esquèma detalhat del det
- (fr) Entòrsa e luxacion dels dets longs, Le Généraliste, n° 2167,
