op

Mofers

Veurzitsel

Lemma

op /ɒp/ (liaison: /ɒb/)

1. plaats (statisch):
   1. guuef aan det get zich ane baovekantj van get bevindj

      Ich zit oppe stool.

   2. guuef aan det get zich ane oppervlaakdje van get of ónger emes zien veut bevindj

      Veer lepen oppe straot.

      Jan ligk op 't krankenhoes.

      Ich ligk op 't bèd.

      Det steit op pagina vief.

   3. mitte wichtige kantj nao ónger

      Slieëps toe oppe rögk of oppe boek?

2. plaats (dynamisch):
   1. guuef aan det get zich door waeging ane baovekantj van get geit bevinje

      Ich veel oppe bank dao neer.

   2. guuef aan det get zich door waeging ane oppervlaakdje van get of ónger emes zien veut geit bevinje (meis es achterzitsel)

      Kóm ouch de straot op!

   3. in 'n bewaeging wodoor de wichtige kantj nao ónger kump te ligke

      Ich drej mich op 'n oear en ich kóm zoea in slaop.

   4. (op ... aan) nao, guuef 'n richting van bewaeging aan
3. tied:
   1. guuef aan det d'n aangegaeve tiedswaerd bie de verneumdje getèldj mót waere, in tied volgendj

      Veer kome kwart op drie aan in Mofert.

   2. guuef aan det get zich veurduit op e tiedspuntj óngeren doer van get

      Op 'nen aovendj kan väöl gebeure.

4. bie e treffen of e gebeurtenis dao

   Ich höb uch waal ieëren oppe kirmes getroffe.

   Veer gaon noe op reis en die anger waek kómme v'r trögk.

   Ich höb nag bie dem oppe klas gezaete.

5. door get te verbroeke

   Dae wage veurt neet op benzien, mer op diezel.

6. nao verraekening van (gebroek in verhajinge)

   Ein oppe vief kinjer is krank oppe sjoeal.

7. zoeawie gezag of gesjreven in 'n zeker spraok

   Wie zègke v'r det op 't plat?

8. inne drekke ómgaeving van

   Die stóngen hieël kort op einanger.

9. mitte aangegaeve waerd

   Drej daen thermostaat mer op twintjig graod.

10. mitte exakte waerd

    Kóns te mich d'n tied oppe menuut zègke? Ich höb d'n aoven aangezatj det t'r veurwörmp.

11. mitte aangegaeve meneer

    Ich veul mich zoea neet op mie gemaak.

Raod

Veur oearsprónk is dit e keusveurzitsel det zowaal akkuzatief es datief noom.

Aafbraeking

• op

Aafleijinge

• opaan, opein, opèns, oppernuuj, oppertied, oppervlaakdje, oppes
• opbod, opboew, opdrach, opgank, Ophaove, opkamer, oplaag, opluip, opmaak, opmaot, opnaam, opónthaad, oproop, opslaag, opstandj, opstap, opwaeg, opzat, opzich, opziej
• achterop, bergop, dao-op, daorop, doorop, d'rop, hiejerop, hieop, langsop, linksop, midded'rop, middenop, óngerop, polferop, rechsop, veurop, wiejerop, worop

Verwantje wäörd

• baove, euver

Zagswies

• d'rnaeven op: daonaeve, daolangs

  De prins zaat oppe ker enne adjedante lepe d'rnaeven op.

• get op höbbe (naodrök op op):
  1. get gans oetgaeten höbbe
  2. gènne veurraod mieë höbbe

     Veer höbben 't hout weer op door dae strange wintjer.

  3. 'ne naokómmeling verwachte (gezag van vieë)

     Dae knien haet jóngen op.

  4. (graof spraokgebroek) 'ne naokómmeling verwachte (gezag van zwanger vrouwlje)
• get op zich höbbe (naodrök op op): väöl tied verge, väöl tied vraoge

  Det haw get op zich ieër v'r mam mitkrege nao de kirk.

• (neet) op get kómme > örges (neet) op kómme (naodrök op op):
  1. get (neet) inne gedachte kriege
  2. zich get (neet) herinjere
• langs ... op: meis bie bewaeging

  Veer höbbe langs de baek op gewanjeldj.

  Langs de straot op laag nieks es aafval van det vuurwerk.

• mit emes get/nieks op höbbe: waal/neet ómgank mit emes höbbe, 't good/slech mit emes kónne vinje
• naeve ... op: wuuert gebroek es spraok is van 'n bewaeging, wie loupe, vare, rennen enzowiejer

  Dooch dich stevelen aan es se naeve de baek op geis loupe.

• op emes rope/kwake/sjrieëve/fluite/tute/winke: door te rope/kwake/sjrieëve/fluite/tute/winke d'n aandach van emes trèkke
• op en aaf: haer en trögk (veur euverzèttinge, kiek bie: aaf)
• op en aaf gaon:
  1. bergop en bergaaf gaon (gezag van e landjsjap)
  2. wèsselvallig zeen (gezag van persuuenlike stumminge, krenkdjes of prestaasjes)
• op 't krankenhoes ligke (Nederlandjs: in het ziekenhuis liggen)
• oppe ieëste(/twieëdje enzowiejer) plaats: es ieëste, baovenal, veural (Nederlandjs: in de eerste plaats)
• (wied) oppen hóndj zeen: kepót of verslete zeen, nimmieë in staot zeen toet doorgaon (gezag van dinger)

Verbuging

		predikatief		inkelvaad mannelik		inkelvaad vrouwelik	inkelvaad ónziejig		mieëvaad
		radikaal	liaison	radikaal	liaison		radikaal	liaison
nom.	sjrif	op		oppe	oppen	oppe	op 't		oppe
	IPA	/ɒp/	/ɒb/	/ɒpə/	/ɒpən/	/ɒpə/	/ɒpət/	/ɒpəd/	/ɒpə/
dat.	sjrif	op		†opgene	†opgenen	†opgen	†opge	†opgen	†opgen †opge
	IPA	/ɒp/	/ɒb/	/ɒbɣənə/	/ɒbɣənən/	/ɒbɣən/	/ɒbɣə/	/ɒbɣən/	/ɒbɣən/ /ɒbɣə/

In anger spraoke

[1.1]

Bölgaars: на(bg:) Daens: på(da:) Frans: sur Hindi: पर(hi:) Ieslandjs: á(is:) Ingels: on, upon(en:)

Macedonisch: на(mk:) Nederlandjs: op Pruus: auf(de:) Sjinees: 上(zh:) Zweeds: på(sv:)

[1.2]

• Ieslandjs: á^(is:)
• Ingels: at
• Nederlandjs: in
• Pruus: auf^(de:)
• Zweeds: på^(sv:)

[2.2]

• Ingels: up^(en:)

[3.1]

• Ingels: past^(en:)
• Nederlandjs: over, na
• Pruus: nach
• Zweeds: över

[3.2]

• Ingels: on, at
• Nederlandjs: op
• Servisch: у^(sr:)

Bieveugelik naamwaord

Lemma

op /ɒp/ (liaison: /ɒb/)

1. (predikatief) oet 't bèd, opgestange
2. (predikatief) ram oetgelaef, kepotmeug
3. (predikatief) laeg (gezag van drinkes)
4. (predikatief) (ajerwèts) in peziesie zeendje

Raod

De beteikenis "laeg" is nuuj en wuuert noeatj gebroek veur aeteswaar; det is "oet": Doe its daen tejjer oet! Ieërehaer zag me det ouch allein veur drinkes: Drink die glaas beer oet!

Aafbraeking

• op

Zagswies

• e glaas beer op höbbe: al (te väöl) beer gedrónken höbbe

  Dae haw al e glaas beer op veurdet t'r de kaffee inkoom.

• d'n hóndj op zeen: kepót of verslete zeen, nimmieë in staot zeen toet doorgaon
• jóngen op höbbe (naodrök op jóngen en op): in peziesie zeen van jónge (zowaal gezag van zuigbieëster es van luuj wo de spraeker gei respek veur haet)
• op zeen:
  1. oet 't bèd zeen, wakker zeen
  2. ram oetgelaef zeen (gezag van luuj)
• ram op zeen: hónjsmeug zeen (Nederlandjs: uitgeput zijn)

Voogwaord

Lemma

op /ɒp/

1. (naevesjikkendj) guuef aan det de bei gegaeves neet van toepassing zeen

   Kevent op gènne kevent; ich mót 'n kevouw höbbe.

Aafbraeking

• op

Variaasje

• of

Achterzitsel

Lemma

op /ɒp/ (liaison: /ɒb/)

1. gepospositioneerde vorm van op: de lejjer op

Aafbraeking

• op

Biewaord

Lemma

op /ɒp/ (liaison: /ɒb/)

1. oppe kop (wie van 'ne hood)
2. neet-wirkwäördelike res van e wirkwaord beginnendj mit op-

Aafbraeking

• op