terminus

Latine

Terminus inter Poloniam et Tzechoslovaciam

Appellatio pronuntiatusque

API: /ˈter.mi.nus/

(classice)

Syllabificatio phonetica: ter·mi·nus — morphologica: termin-us

Formae aliae

• termo (-onis)
• termen (-inis, neut.)

Notatio

← Latine: termen

A lingua prisca Indeuropaea *ter-men-.

Nomen substantivum

termĭn|us, -ī masc.

1. √ Finis, limes.
2. Lapis ad finem agri, qui agri finem designat.
3. (Latinitas sera): dies constitutus.
4. (Latinitas nova): Terminus technicus vocabulum quod solum vel in primis in quadam scientia in usu est.

termĭn|i, -orum masc. plur.

1. Finis regionis, limes

Declinatio

m.	sing.	plur.
nom.	terminus	terminī	I
gen.	terminī	terminōrum	II
dat.	terminō	terminīs	III
acc.	terminum	terminōs	IV
abl.	terminō	terminīs	VI
voc.	termine	terminī	V

Translationes

√ Finis, limes	dilatare ▼

√ Finis, limes	collabi ▲

Anglice: border (en), boundary (en) Germanice: Grenze (de) f

Lapis ad finem agri, qui agri finem designat	dilatare ▼

Lapis ad finem agri, qui agri finem designat	collabi ▲

Anglice: boundary stone (en), landmark (en) Germanice: Grenzstein (de) m

Dies constitutus	dilatare ▼

Dies constitutus	collabi ▲

Anglice: date (en), appointment (en) Germanice: Termin (de) m

Dictiones collatae

• Terminus Deus Romanus terminorum.

Synonyma

• termō, termōnis

Dictiones derivatae

• terminālis
• terminō, termināre
• terminus technicus

Discretiva

terminus dictio est in variis linguis:

• Anglice: terminus
• Dacoromane: terminus
• Francogallice: terminus

Loci

M. Tullius Cicero -106…-43

Quintus Curtius Rufus fl. 50

C. Plinius Secundus 23–79

Marcellinus

Nicolaus Cusanus

Demetrius Cantemir 1674-1723

antiq.

class.

I

I

II

III

IV

V

VI

VII

VIII

IX

X

XI

XII

XIII

XIV

XV

XVI

XVII

XVIII

XIX

XX

XXI

Latinitas Romana

class.  (44 a.C.n. / 710 a.u.)

• Senectutis autem nullus est certus terminus, recteque in ea vivitur, quoad munus offici exsequi et tueri possit mortemque contemnere, ex quo fit ut animosior etiam senectus sit quam adulescentia et fortior. —De senectute Ciceronis

saec. I.

• Et quidem suas, ‹quas› quisque opes divisis imperii partibus tuebantur, ipsi fundaverant, si umquam adversus immodicas cupiditates terminus staret. Quippe paulo ante regis ministri specie imperii alieni procurandi singuli ingentia invaserant regna sublatis certaminum causis, cum et omnes eiusdem gentis essent et a ceteris sui quisque imperii regione discreti. —Historiae Alexandri Magni Curtii Rufi

saec. I.  (ca. 78 p.C.n.)

• hanc urbem sub ipso Caucaso esse positam; ab ea ad flumen Copheta et oppidum Indorum Peucolatim CCXXXVII, unde ad flumen Indum et oppidum Taxilla LX, ad Hydaspen fluvium clarum CXX, ad Hypasim non ignobiliorem [|XXV| IIII] CCCLXXXX, qui fuit Alexandri itinerum terminus, exuperato tamen amne arisque in adversa ripa dicatis. epistulae quoque regis ipsius consentiunt his. —Naturalis historia Plinii

Latinitas postclassica

saec. IV.

• intra terminos Daciae se continere (Ammianus Marcellinus)

Latinitas humanistica

saec. XV.

• ... adiicientes, quod ... illi [sacerdotes] dicantur publici, quorum concubinatus per facti evidentiam aut sententiam in iure notorius est et qui suspectam mulierem et imfamatam tenent in domo post lapsum mensis, quem cuilibet pro peremptorio termino assignamus. (Nicolaus Cusanus)
• ...die praefixo et termino elapso... (Nicolaus Cusanus)
• Dedit ... terminum unius diei ad comparendum coram eo... (Nicolaus Cusanus)
• quo termino veniente... (Nicolaus Cusanus)

Latinitas nova

saec. XVIII.  (1714 p.C.n.)

• Verum enim vero huius dominatio fatalis periodus Moldaviae, summusque eiusque incrementi terminus fuit, ex quo sensim decrescere coepit, donec ad eam, quae nunc est, paupertatem pervenerit. Disparuit illico sub ipsius filio Bogdano praecipuus gloriae Moldavicae radius, absoluta Principis potestas, eique annexa belli pacisque iura, posteaquam Turcis fidem suam princeps obstrinxisset, et in feudi cognitionem quatuor aureorum millia Sultano quotannis solvere promisisset. —Descriptio Moldaviae Demetrii Cantemir

Fontes