Alphabetum Armenium

Alphabetum Armenium est systema litterarum, anno E.V. 405 aut 406 a monacho erudito Mesrobe Mastosio creatum, duabus litteris novis (Օ et Ֆ) saeculo XII auctum, quo usque hodie lingua Armenia scribitur. Plus mille annis alphabetum Armenium modo leviter mutatum est.

Հայոց այբուբեն (Hayoc’ aybuben) 'alphabetum Armenium'.

Alphabetum

Littera	Nomen litterae					Pronuntiatio (API)			Translitteratio		Significatio numeralis
	Orthographia traditionalis	Orthographia reformata	Pronuntiatio			Armenia classica	Armenia orientalis	Armenia occidentalis	Classica	ISO 9985
			Armenia classica	Armenia orientalis	Armenia occidentalis
Աա	այբ		[aɪb]		[aɪpʰ]	[ɑ]			a		1
Բբ	բեն		[bɛn]		[pʰɛn]	[b]		[pʰ]	b		2
Գգ	գիմ		[gim]		[kʰim]	[g]		[kʰ]	g		3
Դ դ	դա		[dɑ]		[tʰɑ]	[d]		[tʰ]	d		4
Եե	եչ		[jɛtʃʰ]			[ɛ], initio verbi [jɛ]1			e		5
Զզ	զա		[zɑ]			[z]			z		6
Էէ	է		[ɛː]	[ɛ]		[ɛː]	[ɛ]		ē	ê	7
Ըը	ըթ		[ətʰ]			[ə]			ə	ë	8
Թթ	թօ	թո	[tʰo]			[tʰ]			t‘		9
Ժժ	ժէ	ժե	[ʒɛː]	[ʒɛ]		[ʒ]			ž		10
Իի	ինի		[ini]			[i]			i		20
Լլ	լիւն	լյուն	[lʏn]²			[l]			l		30
Խխ	խէ	խե	[χɛː]	[χɛ]		[χ]			x		40
Ծծ	ծա		[tsɑ]	[tsʼɑ]	[dzɑ]	[ts]	[tsʼ]	[dz]	c	ç	50
Կկ	կեն		[kɛn]	[kʼɛn]	[gɛn]	[k]	[kʼ]	[g]	k		60
Հհ	հօ	հո	[ho]			[h]			h		70
Ձձ	ձա		[dzɑ]		[tsʰɑ]	[dz]		[tsʰ]	j		80
Ղղ	ղատ		[ɫɑt]	[ʁɑtʼ]	[ʁɑd]	[l], or [ɫ]	[ʁ]		ł	ġ	90
Ճճ	ճէ	ճե	[tʃɛː]	[tʃʼɛ]	[ʤɛ]	[tʃ]	[tʃʼ]	[ʤ]	č	č̣	100
Մմ	մեն		[mɛn]			[m]			m		200
Յյ	յի	հի	[ji]	[hi]		[j]	[h]³, [j]		y		300
Նն	նու		[nu]			[n]			n		400
Շշ	շա		[ʃɑ]			[ʃ]			š		500
Ոո	ո		[o]	[vo]		[o], initio verbi [vo]4			o		600
Չչ	չա		[tʃʰɑ]			[tʃʰ]			č‘	č	700
Պպ	պէ	պե	[pɛː]	[pʼɛ]	[bɛ]	[p]	[pʼ]	[b]	p		800
Ջջ	ջէ	ջե	[ʤɛː]	[ʤɛ]	[tʃʰɛ]	[ʤ]		[tʃʰ]	ǰ		900
Ռռ	ռա		[rɑ]		[ɾɑ]	[r]		[ɾ]	r̄	ṙ	1000
Սս	սէ	սե	[sɛː]	[sɛ]		[s]			s		2000
Վվ	վեւ	վեվ	[vɛv]			[v]			v		3000
Տտ	տիւն	տյուն	[tʏn]	[tʼʏn]5	[dʏn]	[t]	[tʼ]	[d]	t		4000
Րր	րէ	րե	[ɹɛː]	[ɾɛ]6	[ɾɛ]	[ɹ]	[ɾ]		r		5000
Ցց	ցօ	ցո	[tsʰo]			[tsʰ]			c‘		6000
Ււ	հիւն	վյուն	[hʏn]			[w]	[v]8		u		7000
Փփ	փիւր	փյուր	[pʰʏɹ]9		[pʰʏɾ]	[pʰ]			p‘		8000
Քք	քէ	քե	[kʰɛː]	[kʰɛ]		[kʰ]			k‘		9000
Օօ	օ		[o]			[o]			ô	ò	-
Ֆֆ	ֆէ	ֆե	[fɛː]	[fɛ]		[f]			f		-
Littera	Orthographia traditionalis	Orthographia reformata	Armenia classica	Armenia orientalis	Armenia occidentalis	Armenia classica	Armenia orientalis	Armenia occidentalis	Classica	ISO 9985	Significatio numeralis
			Pronuntiatio
	Nomen litterae					Pronuntiatio (API)			Translitteratio

Palaeographia Armenia

Si plus cognoscere vis, vide paginam de palaeographia Armenia.

Antiquissima scripta Armenia in fragmentis manu scriptis saeculi V conservantur. Quattuor principales litterarum formae sunt erkat’agir, bolorgir, notrgir, ac šġagir.

Bibliographia

• P. Iacobus Villotte, "Introductio ad linguam Armeniam: De alphabeto Armeniorum". In Dictionario Novo Latino-Armenio. Romae: 1714.