Kalaallit Nunaat

Kalaallit Nunaat

Erfalat Inuiaqatigiinni ilisarnaqut
Oqaatsit najoqqutarisat:
Inuiaqatigiinni erinaq: Nunarput utoqqarsuanngoravit Nuna asiilasooq
Illoqarfiit pingaarnersaat	Nuuk
Illoqarfik inuttunersaq	Nuuk
Pisortatigut oqaatsit	Kalaallisut, Qallunaatut
Naalakkersueriaaseq Kunngi Naalakkersuisut siulittaasuat	Parlamentarisk demokrati, konstitutionelt monarki Frederik X Múte Bourup Egede
Namminersorneq	21. juuni 2009
Angissuseq  • Tamakkiisumik  • Imeq (%)	2.166.086 km² (nr. ) 83,1
Nunap inuttussusii  • [[]]-imi missingersuut  • 2021-mi kisitsisit  • Inuit eqimanneri	(nr. ) 56.421 0,027/km² (nr. 241)
BNP  • Tamakkiisumik  • Inuit ataasiakkaarlugit	2001 missingiussaq 1,1 mia. US-dollar (nr. ) 20.000 US-dollar (nr. )
Valuta (Aningaasat)	Qallunaat aningaasaataat DKK
Nal.imm.  • Aasakkut (Aasaanerani)	(UTC-3) (UTC-2)
Nunap topdomænea	.gl
Telefon kode	+299

Kalaallit Nunaat (qallunaatut: Grønland, "qorsuk nuna") nunarsuarmi qeqertat annersaraat. Nunavittakkaani Amerika Avannarlermut ilaavoq, kisianni Europamut politikkikkut attaveqarnerulluni.

Kalaallit Nunaat Savalimmiut assigalugit Danmarki kunngeqarfiannut atavoq naalagaaffeqatigiinnerup iluaniilluni.

5. juni 1953 tikillugu Kal. Nun. Dk-mit nunasiaatigineqarpoq. Ulloq tassanngaanniit Kal. Nun. Dk inuttaalu assigalugit naligiimmik innuttaatinneqalerput, taamaalilluni Danmark-ip tunngaviusumik inatsisaa aamma allanngortinneqarluni. 1978-imi kalaallit namminersornerulernissamut taasitinneqarput, kinguneralugu 1. maj 1979, namminersornerulerneq eqqunneqarluni. Assinganik 2008-mi qinersisoqaqqippoq, namminersornermut kalaallit angerlutik, 21. juni 2009 aallarnerfigalugu. Namminersorneq aallaavigivaa, akisussaaffiit arlallit Danmark-imeersut Kal. Nun. tiguartuaarnissaat taamaalilluni oqartussaaffiit kalaallinit tiguneqartuaartussaallutik. Aningaasalersorneqarnera 3 mia. sinnilaarlugit ukiumut Danmark-imiit tunniunneqartarnissaat aamma siunniunneqarpoq.

Namminersornerulernermut allaffik Nuummiippoq.

Statistikki

Angissusaa:

• 2 166 086 km²
• Inuit: 56.421

Ukiunik agguaqatigiisillugit:

• 0-14 : 24,5% (Nukappiaqqat 7 072/Niviarsiaqqat 6 740)
• 15-64 : 68,9% (Angutit 20 904/Arnat 17 919)
• 65 +: 6,6% (Angutit 1 768/Arnat 1 958)

Utoqqaassusaat agguaqatigiisillugit:

• Tamarmik: 34
• Angutit: 35,3
• Arnat: 32,3

Qanoq sivisutigisumik agguaqatigiisillugu inuunissaq:

• Tamarmik: 69,94
• Angutit: 66,36
• Arnat: 73,6
• (Juuli 2006)

Kommunit

Allaffissornikkut Kalaallit Nunaat sisamanik kommunenik immikkoortortaqarpoq. 1. jan. 2009 aallarnerfigalugu kommunit 18-it illoqarfikkaartut atorunnaarlugit kattullutik imaalerput:

Kommunit

Kommune	Inuttussuseq (31. dec. 2008)	Kommunit kattuttut	Nunaqarfii
Avannaata Kommunia	10.726	Ilulissat Kangaatsiaq Qaanaaq Uummannaq Upernavik	Aappilattoq, Ikerasak, Illorsuit, Ilulissat, Innaarsuit, Kangersuatsiaq, Kullorsuaq, Moriusaq, Naajaat, Niaqornat, Nutaarmiut, Nuugaatsiaq, Nuussuaq, Oqaatsut, Qaanaaq, Qaarsut, Qeqertaq, Qeqertat, Saattut, Saqqaq, Savissivik, Siorapaluk, Tasiusaq, Ukkusissat, Uummannaq, Upernavik, Upernavik Kujalleq
Kommune Qeqertalik	6.340	Aasiaat Qasigiannguit Qeqertarsuaq	Aasiaat, Akunnaaq, Attu, Iginniarfik, Ikamiut, Ikerasaarsuk, Ilimanaq, Kangerluk, Kitsissuarsuit, Niaqornaarsuk, Qasigiannguit, Qeqertarsuaq
Kommune Kujalleq	7.632	Nanortalik Qaqortoq Narsaq	Nanortalik, Alluitsup-Paa, Tasiusaq, Narsaq-Kujalleq, Ammassivik, Aappilattoq Qaqortoq, Qassimiut, Eqalugaarsuit, Saarloq Narsaq, Igaliku, Narsarsuaq, Qassiarsuk
Kommuneqarfik Sermersooq	20.954	Ivittuut Paamiut Nuuk Ammassalik Ittoqqortoormiit	Kangilinnguit Paamiut, Arsuk Nuuk, Qeqertarsuatsiaat, Kapisillit Tasiilaq, Kulusuk, Tiniteqilaaq, Sermiligaaq, Kuummiut, Isortoq Ittoqqortoormiit, Itterajivit
Qeqqata Kommunia	9.686	Maniitsoq Sisimiut	Maniitsoq, Atammik, Napasoq, Kangaamiut Sisimiut, Itilleq, Kangerlussuaq, Sarfannguaq

Aamma takuuk

Wikimedia Commons assinik nipinilluunniit peqarpoq, uunga tunngasunik: Kalaallit Nunaat

Una allaaserisaq aallarniutaannaavoq. Wikipedia ikiorsinnaavat nangikkukku.