Kurmaca Nedir? 13
Poiesis13
Mimesis 20
Kurmaca ve Gerçeklik İlişkisi 31
Dramanın Öğeleri 40
Mytho... more Kurmaca Nedir? 13 Poiesis13 Mimesis 20 Kurmaca ve Gerçeklik İlişkisi 31 Dramanın Öğeleri 40 Mythos: Olay Örgüsü40 Öykü (Story)– Olay Örgüsü (Plot) Ayrımı 50 Oidipus Tyrannos Oyununda Olay Örgüsü ve Öykü Kullanımı57 Hamlet Olay Örgüsü60 Dış Aksiyon (Yüzey Olay Örgüsü) ve İç Aksiyon (Derin Olay Örgüsü) 61 Metin (Text) ve Altmetin (Subtext)66 Peripeteia (Dönüm Noktası) ve Anagnorisis (Tanınma)69 Pathos (Duygusal Etki) ve Katharsis 73 Merak 74 Olasılık (Eikos) ve Zorunluluk (Anagke) 75 Çatışma (Agon) ya da Engel79 İlerlemeler84 Cüzler-Segmentler85 1) Perde (Act)87 2) Sahne (Scene)88 3) Sahne Birimi (Unit) ve Fransız Sahneleri89 4) Beat (Vurgu ya da Eylembirim)90 Başlama Noktası ve Serim 94 Önseme (Foreshadowing)95 Anlatıcı 98 Katalizör ya da Tetikleyici Olay 99 Zorunlu Sahne / Doruk (Climax) 100 Çözüm, Final, Katastrophe, Denouement 102 Olumlu Final 103 Zaman Kullanımı 103 Poietika’da Zaman Düşüncesi103 Ardışık Zaman Kullanımı: Kronolojik Sekans107 Çoklu Zaman Kullanımı: Mantıksal Sekans 108 a) Eşzamanlı Sahne 108 b) Montaj Sekansı108 c) Flashback veya Analepsis (Geri Dönüş):109 d) Flashforward veya Prolepsis (İleri Gidiş): 110 e) Tekrar 110 f) Leitmotif111 Olay Örgüsünde Temsil Teknikleri113 Olay Örgüsü Tipleri 114 İçeriğe Göre Ayrımlar114 Aristoteles 114 Northrop Frye 115 Christopher Booker116 Ronald Tobias 117 Georges Polti118 Biçimsel Yaklaşımlar119 Derin Yapı 120 Beş Bölümlü ve Üç Krizli Yapı: Gustav Freytag 130 İki Perdeli Yapı 131 Üç Perdeli Yapı132 Hikâye Vurguları (Beat)133 Kahramanın Yolculuğu138 Jule Selbo’nun 11 Adım Modeli142 Zaman Kullanımına Göre Olay Örgüleri144 Analitik (Retrospektif) ve Sentetik (Progressif) Olay Örgüsü 145 Başlama Noktasına Göre Olay Örgüsü Tipleri145 Ethos: Karakter 148 Karakterizasyon Tekniği148 Karakterin Temel Unsurları 152 1 Arzu 152 2 Engel 155 3 İstek Gücü155 4 İtki ve Gerekçe155 5 Antagonist 159 6 Hamartia ve Eksiklik 160 7 Karakterlerin İlişkileri 161 8 Karakter Kümeleri164 Karakter Değişimi165 Karakter İsimleri167 Karakter Sayısı 173 Karakterleri Düzenlemek 174 Karakterde Boyut Tartışması ve Karakter Türleri 175 Dianoia: Düşünce178 Fikirlerin Haritası 183 1) Sözlerde Fikir183 2) Karakterlerde Fikir186 3) Olay Örgüsünde Fikir187 Lexis: Dil Kullanımı ve Diyalog 193 Diyalog Yazma Sorunu 196 Diyalog Nedir? 196 Gündelik Konuşma – Dramatik Diyalog 200 Diyalog Teknikleri 204 Diyalogda Bağlam 208 a İlişki Bağlamı: Basit Bağlam ve Kompleks Bağlam208 b Fiziksel Bağlam210 Monolog, Solilog, Tirad211 Diyalojik Monolog ve Monolojik Diyalog213 Düalog ve Polilog214 Stikomit (Stichomythia)215 Diyalog Yazımının Esasları, Sorunlar ve Çözüm Yolları218 Diyalogu Düzenleme / Gözden Geçirme228 Diyalogun İşlevleri 232 i Karakterizasyonu Sağlar233 Karakter ve Arzu Dünyası: Martı234 Willy Loman’ın “Kahvesi” 237 Hamlet İlk Sahne Örneği 238 Eylemi Bulmak Karakteri Bulmak Demektir 242 Edim-Söz (Speech Act) Kuramı ve Bir Eylem Olarak Söz 243 2 Karakterin Değişimini ya da Duygularını Gösterir 245 3 Karakterin Niteliklerini Gösterir (Karakterizasyon II)246 İçsel ve Dışsal Faktörler 257 4 Karakterlerin Birbirleriyle İlişkisini Gösterir259 5 Oyunun Ruh Halini / Atmosferini Kurar 260 6 Oyundaki Çatışmayı Yaratır, Sürdürür ve İleriye Taşır263 7 Sahne Uzamının Etkisindedir 267 8 Oyundaki Temaların Tohumunu Taşır 268 9 Serim Yapar / Yeni Bilgi Verir270 10 Merakı Artırır 272 Retorik272 Dil Sanatları 279 Opsis: Mekân Kullanımı ve Dekorasyon304 Mekân Birliği Meselesi305 Teatrallik 310 Mekân ile İlgili Birkaç Not312 Melos: Ritim, Tempo, Melodi314 Tempo ve Ritim315 Yazma Sorunları İçin Öneriler323 Esin, Yetenek ve Çalışma 323 İlerleyememe ve Bazı Teknik Sorunlar 324 Son Söz: Yazmak Yeniden Yazmaktır 326 Alıştırmalar 328 Şemalar Dizini 330 Tablo Dizini 331 Okuma Çalışmaları 331
İstanbul Üniversitesi Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölümü’ne kuruluşundan itibaren önce... more İstanbul Üniversitesi Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölümü’ne kuruluşundan itibaren önce öğretim üyesi ve ardından Bölüm Başkanı olarak büyük emek vermiştir. Aynı zamanda, 20 yıl boyunca İKSV İstanbul Tiyatro Festivali’nin yöneticiliğini yapmıştır. Ülkemiz tiyatrosunu dünya tiyatrosuna açmak, dünya tiyatrosunu ülkemiz tiyatrosuyla tanıştırmak ve bunu önyargılardan, komplekslerden ve dogmalardan arınmış biçimde gerçekleştirmek onun taşıdığı güven ve inançla, kendine özgü aydın duruşuyla mümkün olabilmiştir. Elinizdeki bu kitap, hepimizin hocası ve dostu olan Prof. Dr. Dikmen Gürün’ün aydınlık gülüşüne duyduğumuz şükranı göstermek ve ışıklandırdığı tiyatromuza tarihsel bir kayıt düşmek üzere hazırlandı. Yarattığı aydınlığın nerelere ulaştığını, nasıl iz bıraktığını ve neleri dönüştürdüğünü onunla beraber çalışmış ya da onun öğrencisi olmuş akademisyenlerin ve festivale katılmış tiyatrocuların bu armağan kitabında yer alan yazılarında bulabilirsiniz. Hepsinin ortak özelliği onun ışığından beslenmiş olmalarıdır. Ve “aydınlık”, tiyatronun vazgeçilmezidir.
Maske, tiyatro sanatının başlangıcından bugüne en vazgeçilmez araçlarından biri, ilkel toplulukla... more Maske, tiyatro sanatının başlangıcından bugüne en vazgeçilmez araçlarından biri, ilkel topluluklardan modern toplumlara çeşitli işlevler yüklenmiş büyülü ve gizemli bir obje, biri gülen biri ağlayan ikizleriyle oyunculuk sanatının evrensel sembolü, arkaik ritüellerden son moda performans sanatlarına, antik tiyatrodan öncü tiyatro uygulamalarına, her dönem sahne sanatlarının baş tacı ettiği bir aksesuar... Kimi zaman yazarın sözünü dolaysız ileten bir kapı, kimi zaman duyguyu gizleyen bir kalkan, kimi zaman sözden de fazlasını üreten bir anlam adası, kimi zaman tüm insanlığa tutulan bir ayna... Tüm zamanlarda, tüm topraklarda, tüm toplumlarda, tüm geleneklerde varlık bulan, yaşamı anlamlandıran, ölümsüz bir masal kahramanı...
Maske sadece tiyatro sanatının kökenlerinde, hatta temel kaynağında yer alan bir öğe değil elbette. Edebiyattan plastik sanatlara, fotoğraftan sinemaya tüm sanatların ve felsefeden psikolojiye, antropolojiden sosyolojiye, sanat tarihinden arkeolojiye tüm sosyal bilimlerin tartıştığı, kavramlaştırdığı ya da kendi kavramlaştırmaları için yararlandığı veya farklı biçimlerde kullandığı çok tanımlı, çok anlamlı, çok disiplinli, zengin bir dünya... (Tanıtım Bülteninden)
This study is based on the correspondence of the concepts of sophrosyne and harmony in ancien... more This study is based on the correspondence of the concepts of sophrosyne and harmony in ancient Greek world and the way in which they were used in Greek tragedies. In ancient Greece, these two concepts, which were commonly used starting with the VIII century BC can be seen in various areas like religious texts, political speeches, tombstones and tragedies. In this context, the first chapter is a detailed analysis of layers of meaning of these aforementioned concepts. Afterwards, in the second chapter, the historical reasons of why these concepts were used commonly in the 5th century BC will be discussed. In the last chapter, the concepts of sophrosyne and harmony will be traced in nine sample texts chosen amongst Ancient Greek tragedies.
Aristoteles’in Poetika eserinin ikinci bir cildinin olup olmadığı bir muammadır. Kimilerine göre ... more Aristoteles’in Poetika eserinin ikinci bir cildinin olup olmadığı bir muammadır. Kimilerine göre ikinci rulo hiçbir zaman yazılmamış, Aristoteles Poetika’daki incelemesini tragedya ve destan üzerine yoğunlaşarak tamamlamıştır. Kimilerine göreyse metin eksiktir çünkü Aristoteles komedya ve satir üzerine bir inceleme yapacağını vaat etmiştir. Şayet ikinci kitap yazıldıysa akıbetinin ne olduğu da bir başka tartışma konusudur. Kimilerine göre kaybolmuş, kimilerine göre içeriği değersiz bulunduğu için önemsenmemiş, kimilerine göreyse tam tersine içeriği çok tehlikeli bulunduğu için kopyalanmasına izin verilmemiş ve özellikle yok edilmiştir. Zaman zaman Atlantis efsanesi gibi bahsedilen kayıp rulo, Umberto Eco’nun Gülün Adı adlı romanına da bu tehlikeli yanıyla konu olmuştur. 1839 yılında John Anthony Cramer adında bir klasik edebiyat uzmanı tarafından Paris Ulusal Kütüphanesinde keşfedilen ve Tractatus Coislinianus (Coislin Risalesi) adı verilen el yazmalarının Aristoteles’in Poetika adlı eserinin kayıp kısmı olup olmadığı konusunda bir tartışma vardır. Söz konusu el yazmaları Poetika’nın yapısına oldukça benzerlik gösterir. Tıpkı Poetika’da olduğu gibi burada da metin, önce poiesis ve mimesis gibi genel kategorilerden başlayıp alt türlere odaklanır. Poetika’nın tragedya ve epos çözümlemesine benzer bir şekilde el yazması metnin odağında da ‘gülünç olan’ ve gülüncün teknikleri yer almaktadır. Bu makalede Risale’nin, Aristoteles’in külliyatındaki, özellikle Poetika’daki fikirleriyle benzeşen yerleri tespit edilmeye ve metnin tamamındaki mizah düşüncesi bu bağlamda tartışılmaya çalışılmıştır.
Kurmaca Nedir? 13
Poiesis13
Mimesis 20
Kurmaca ve Gerçeklik İlişkisi 31
Dramanın Öğeleri 40
Mytho... more Kurmaca Nedir? 13 Poiesis13 Mimesis 20 Kurmaca ve Gerçeklik İlişkisi 31 Dramanın Öğeleri 40 Mythos: Olay Örgüsü40 Öykü (Story)– Olay Örgüsü (Plot) Ayrımı 50 Oidipus Tyrannos Oyununda Olay Örgüsü ve Öykü Kullanımı57 Hamlet Olay Örgüsü60 Dış Aksiyon (Yüzey Olay Örgüsü) ve İç Aksiyon (Derin Olay Örgüsü) 61 Metin (Text) ve Altmetin (Subtext)66 Peripeteia (Dönüm Noktası) ve Anagnorisis (Tanınma)69 Pathos (Duygusal Etki) ve Katharsis 73 Merak 74 Olasılık (Eikos) ve Zorunluluk (Anagke) 75 Çatışma (Agon) ya da Engel79 İlerlemeler84 Cüzler-Segmentler85 1) Perde (Act)87 2) Sahne (Scene)88 3) Sahne Birimi (Unit) ve Fransız Sahneleri89 4) Beat (Vurgu ya da Eylembirim)90 Başlama Noktası ve Serim 94 Önseme (Foreshadowing)95 Anlatıcı 98 Katalizör ya da Tetikleyici Olay 99 Zorunlu Sahne / Doruk (Climax) 100 Çözüm, Final, Katastrophe, Denouement 102 Olumlu Final 103 Zaman Kullanımı 103 Poietika’da Zaman Düşüncesi103 Ardışık Zaman Kullanımı: Kronolojik Sekans107 Çoklu Zaman Kullanımı: Mantıksal Sekans 108 a) Eşzamanlı Sahne 108 b) Montaj Sekansı108 c) Flashback veya Analepsis (Geri Dönüş):109 d) Flashforward veya Prolepsis (İleri Gidiş): 110 e) Tekrar 110 f) Leitmotif111 Olay Örgüsünde Temsil Teknikleri113 Olay Örgüsü Tipleri 114 İçeriğe Göre Ayrımlar114 Aristoteles 114 Northrop Frye 115 Christopher Booker116 Ronald Tobias 117 Georges Polti118 Biçimsel Yaklaşımlar119 Derin Yapı 120 Beş Bölümlü ve Üç Krizli Yapı: Gustav Freytag 130 İki Perdeli Yapı 131 Üç Perdeli Yapı132 Hikâye Vurguları (Beat)133 Kahramanın Yolculuğu138 Jule Selbo’nun 11 Adım Modeli142 Zaman Kullanımına Göre Olay Örgüleri144 Analitik (Retrospektif) ve Sentetik (Progressif) Olay Örgüsü 145 Başlama Noktasına Göre Olay Örgüsü Tipleri145 Ethos: Karakter 148 Karakterizasyon Tekniği148 Karakterin Temel Unsurları 152 1 Arzu 152 2 Engel 155 3 İstek Gücü155 4 İtki ve Gerekçe155 5 Antagonist 159 6 Hamartia ve Eksiklik 160 7 Karakterlerin İlişkileri 161 8 Karakter Kümeleri164 Karakter Değişimi165 Karakter İsimleri167 Karakter Sayısı 173 Karakterleri Düzenlemek 174 Karakterde Boyut Tartışması ve Karakter Türleri 175 Dianoia: Düşünce178 Fikirlerin Haritası 183 1) Sözlerde Fikir183 2) Karakterlerde Fikir186 3) Olay Örgüsünde Fikir187 Lexis: Dil Kullanımı ve Diyalog 193 Diyalog Yazma Sorunu 196 Diyalog Nedir? 196 Gündelik Konuşma – Dramatik Diyalog 200 Diyalog Teknikleri 204 Diyalogda Bağlam 208 a İlişki Bağlamı: Basit Bağlam ve Kompleks Bağlam208 b Fiziksel Bağlam210 Monolog, Solilog, Tirad211 Diyalojik Monolog ve Monolojik Diyalog213 Düalog ve Polilog214 Stikomit (Stichomythia)215 Diyalog Yazımının Esasları, Sorunlar ve Çözüm Yolları218 Diyalogu Düzenleme / Gözden Geçirme228 Diyalogun İşlevleri 232 i Karakterizasyonu Sağlar233 Karakter ve Arzu Dünyası: Martı234 Willy Loman’ın “Kahvesi” 237 Hamlet İlk Sahne Örneği 238 Eylemi Bulmak Karakteri Bulmak Demektir 242 Edim-Söz (Speech Act) Kuramı ve Bir Eylem Olarak Söz 243 2 Karakterin Değişimini ya da Duygularını Gösterir 245 3 Karakterin Niteliklerini Gösterir (Karakterizasyon II)246 İçsel ve Dışsal Faktörler 257 4 Karakterlerin Birbirleriyle İlişkisini Gösterir259 5 Oyunun Ruh Halini / Atmosferini Kurar 260 6 Oyundaki Çatışmayı Yaratır, Sürdürür ve İleriye Taşır263 7 Sahne Uzamının Etkisindedir 267 8 Oyundaki Temaların Tohumunu Taşır 268 9 Serim Yapar / Yeni Bilgi Verir270 10 Merakı Artırır 272 Retorik272 Dil Sanatları 279 Opsis: Mekân Kullanımı ve Dekorasyon304 Mekân Birliği Meselesi305 Teatrallik 310 Mekân ile İlgili Birkaç Not312 Melos: Ritim, Tempo, Melodi314 Tempo ve Ritim315 Yazma Sorunları İçin Öneriler323 Esin, Yetenek ve Çalışma 323 İlerleyememe ve Bazı Teknik Sorunlar 324 Son Söz: Yazmak Yeniden Yazmaktır 326 Alıştırmalar 328 Şemalar Dizini 330 Tablo Dizini 331 Okuma Çalışmaları 331
İstanbul Üniversitesi Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölümü’ne kuruluşundan itibaren önce... more İstanbul Üniversitesi Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölümü’ne kuruluşundan itibaren önce öğretim üyesi ve ardından Bölüm Başkanı olarak büyük emek vermiştir. Aynı zamanda, 20 yıl boyunca İKSV İstanbul Tiyatro Festivali’nin yöneticiliğini yapmıştır. Ülkemiz tiyatrosunu dünya tiyatrosuna açmak, dünya tiyatrosunu ülkemiz tiyatrosuyla tanıştırmak ve bunu önyargılardan, komplekslerden ve dogmalardan arınmış biçimde gerçekleştirmek onun taşıdığı güven ve inançla, kendine özgü aydın duruşuyla mümkün olabilmiştir. Elinizdeki bu kitap, hepimizin hocası ve dostu olan Prof. Dr. Dikmen Gürün’ün aydınlık gülüşüne duyduğumuz şükranı göstermek ve ışıklandırdığı tiyatromuza tarihsel bir kayıt düşmek üzere hazırlandı. Yarattığı aydınlığın nerelere ulaştığını, nasıl iz bıraktığını ve neleri dönüştürdüğünü onunla beraber çalışmış ya da onun öğrencisi olmuş akademisyenlerin ve festivale katılmış tiyatrocuların bu armağan kitabında yer alan yazılarında bulabilirsiniz. Hepsinin ortak özelliği onun ışığından beslenmiş olmalarıdır. Ve “aydınlık”, tiyatronun vazgeçilmezidir.
Maske, tiyatro sanatının başlangıcından bugüne en vazgeçilmez araçlarından biri, ilkel toplulukla... more Maske, tiyatro sanatının başlangıcından bugüne en vazgeçilmez araçlarından biri, ilkel topluluklardan modern toplumlara çeşitli işlevler yüklenmiş büyülü ve gizemli bir obje, biri gülen biri ağlayan ikizleriyle oyunculuk sanatının evrensel sembolü, arkaik ritüellerden son moda performans sanatlarına, antik tiyatrodan öncü tiyatro uygulamalarına, her dönem sahne sanatlarının baş tacı ettiği bir aksesuar... Kimi zaman yazarın sözünü dolaysız ileten bir kapı, kimi zaman duyguyu gizleyen bir kalkan, kimi zaman sözden de fazlasını üreten bir anlam adası, kimi zaman tüm insanlığa tutulan bir ayna... Tüm zamanlarda, tüm topraklarda, tüm toplumlarda, tüm geleneklerde varlık bulan, yaşamı anlamlandıran, ölümsüz bir masal kahramanı...
Maske sadece tiyatro sanatının kökenlerinde, hatta temel kaynağında yer alan bir öğe değil elbette. Edebiyattan plastik sanatlara, fotoğraftan sinemaya tüm sanatların ve felsefeden psikolojiye, antropolojiden sosyolojiye, sanat tarihinden arkeolojiye tüm sosyal bilimlerin tartıştığı, kavramlaştırdığı ya da kendi kavramlaştırmaları için yararlandığı veya farklı biçimlerde kullandığı çok tanımlı, çok anlamlı, çok disiplinli, zengin bir dünya... (Tanıtım Bülteninden)
This study is based on the correspondence of the concepts of sophrosyne and harmony in ancien... more This study is based on the correspondence of the concepts of sophrosyne and harmony in ancient Greek world and the way in which they were used in Greek tragedies. In ancient Greece, these two concepts, which were commonly used starting with the VIII century BC can be seen in various areas like religious texts, political speeches, tombstones and tragedies. In this context, the first chapter is a detailed analysis of layers of meaning of these aforementioned concepts. Afterwards, in the second chapter, the historical reasons of why these concepts were used commonly in the 5th century BC will be discussed. In the last chapter, the concepts of sophrosyne and harmony will be traced in nine sample texts chosen amongst Ancient Greek tragedies.
Aristoteles’in Poetika eserinin ikinci bir cildinin olup olmadığı bir muammadır. Kimilerine göre ... more Aristoteles’in Poetika eserinin ikinci bir cildinin olup olmadığı bir muammadır. Kimilerine göre ikinci rulo hiçbir zaman yazılmamış, Aristoteles Poetika’daki incelemesini tragedya ve destan üzerine yoğunlaşarak tamamlamıştır. Kimilerine göreyse metin eksiktir çünkü Aristoteles komedya ve satir üzerine bir inceleme yapacağını vaat etmiştir. Şayet ikinci kitap yazıldıysa akıbetinin ne olduğu da bir başka tartışma konusudur. Kimilerine göre kaybolmuş, kimilerine göre içeriği değersiz bulunduğu için önemsenmemiş, kimilerine göreyse tam tersine içeriği çok tehlikeli bulunduğu için kopyalanmasına izin verilmemiş ve özellikle yok edilmiştir. Zaman zaman Atlantis efsanesi gibi bahsedilen kayıp rulo, Umberto Eco’nun Gülün Adı adlı romanına da bu tehlikeli yanıyla konu olmuştur. 1839 yılında John Anthony Cramer adında bir klasik edebiyat uzmanı tarafından Paris Ulusal Kütüphanesinde keşfedilen ve Tractatus Coislinianus (Coislin Risalesi) adı verilen el yazmalarının Aristoteles’in Poetika adlı eserinin kayıp kısmı olup olmadığı konusunda bir tartışma vardır. Söz konusu el yazmaları Poetika’nın yapısına oldukça benzerlik gösterir. Tıpkı Poetika’da olduğu gibi burada da metin, önce poiesis ve mimesis gibi genel kategorilerden başlayıp alt türlere odaklanır. Poetika’nın tragedya ve epos çözümlemesine benzer bir şekilde el yazması metnin odağında da ‘gülünç olan’ ve gülüncün teknikleri yer almaktadır. Bu makalede Risale’nin, Aristoteles’in külliyatındaki, özellikle Poetika’daki fikirleriyle benzeşen yerleri tespit edilmeye ve metnin tamamındaki mizah düşüncesi bu bağlamda tartışılmaya çalışılmıştır.
Uploads
Books
Poiesis13
Mimesis 20
Kurmaca ve Gerçeklik İlişkisi 31
Dramanın Öğeleri 40
Mythos: Olay Örgüsü40
Öykü (Story)– Olay Örgüsü (Plot) Ayrımı 50
Oidipus Tyrannos Oyununda Olay Örgüsü ve Öykü Kullanımı57
Hamlet Olay Örgüsü60
Dış Aksiyon (Yüzey Olay Örgüsü) ve İç Aksiyon
(Derin Olay Örgüsü) 61
Metin (Text) ve Altmetin (Subtext)66
Peripeteia (Dönüm Noktası) ve Anagnorisis (Tanınma)69
Pathos (Duygusal Etki) ve Katharsis 73
Merak 74
Olasılık (Eikos) ve Zorunluluk (Anagke) 75
Çatışma (Agon) ya da Engel79
İlerlemeler84
Cüzler-Segmentler85
1) Perde (Act)87
2) Sahne (Scene)88
3) Sahne Birimi (Unit) ve Fransız Sahneleri89
4) Beat (Vurgu ya da Eylembirim)90
Başlama Noktası ve Serim 94
Önseme (Foreshadowing)95
Anlatıcı 98
Katalizör ya da Tetikleyici Olay 99
Zorunlu Sahne / Doruk (Climax) 100
Çözüm, Final, Katastrophe, Denouement 102
Olumlu Final 103
Zaman Kullanımı 103
Poietika’da Zaman Düşüncesi103
Ardışık Zaman Kullanımı: Kronolojik Sekans107
Çoklu Zaman Kullanımı: Mantıksal Sekans 108
a) Eşzamanlı Sahne 108
b) Montaj Sekansı108
c) Flashback veya Analepsis (Geri Dönüş):109
d) Flashforward veya Prolepsis (İleri Gidiş): 110
e) Tekrar 110
f) Leitmotif111
Olay Örgüsünde Temsil Teknikleri113
Olay Örgüsü Tipleri 114
İçeriğe Göre Ayrımlar114
Aristoteles 114
Northrop Frye 115
Christopher Booker116
Ronald Tobias 117
Georges Polti118
Biçimsel Yaklaşımlar119
Derin Yapı 120
Beş Bölümlü ve Üç Krizli Yapı: Gustav Freytag 130
İki Perdeli Yapı 131
Üç Perdeli Yapı132
Hikâye Vurguları (Beat)133
Kahramanın Yolculuğu138
Jule Selbo’nun 11 Adım Modeli142
Zaman Kullanımına Göre Olay Örgüleri144
Analitik (Retrospektif) ve Sentetik (Progressif) Olay
Örgüsü 145
Başlama Noktasına Göre Olay Örgüsü Tipleri145
Ethos: Karakter 148
Karakterizasyon Tekniği148
Karakterin Temel Unsurları 152
1 Arzu 152
2 Engel 155
3 İstek Gücü155
4 İtki ve Gerekçe155
5 Antagonist 159
6 Hamartia ve Eksiklik 160
7 Karakterlerin İlişkileri 161
8 Karakter Kümeleri164
Karakter Değişimi165
Karakter İsimleri167
Karakter Sayısı 173
Karakterleri Düzenlemek 174
Karakterde Boyut Tartışması ve Karakter Türleri 175
Dianoia: Düşünce178
Fikirlerin Haritası 183
1) Sözlerde Fikir183
2) Karakterlerde Fikir186
3) Olay Örgüsünde Fikir187
Lexis: Dil Kullanımı ve Diyalog 193
Diyalog Yazma Sorunu 196
Diyalog Nedir? 196
Gündelik Konuşma – Dramatik Diyalog 200
Diyalog Teknikleri 204
Diyalogda Bağlam 208
a İlişki Bağlamı: Basit Bağlam ve Kompleks Bağlam208
b Fiziksel Bağlam210
Monolog, Solilog, Tirad211
Diyalojik Monolog ve Monolojik Diyalog213
Düalog ve Polilog214
Stikomit (Stichomythia)215
Diyalog Yazımının Esasları, Sorunlar ve Çözüm Yolları218
Diyalogu Düzenleme / Gözden Geçirme228
Diyalogun İşlevleri 232
i Karakterizasyonu Sağlar233
Karakter ve Arzu Dünyası: Martı234
Willy Loman’ın “Kahvesi” 237
Hamlet İlk Sahne Örneği 238
Eylemi Bulmak Karakteri Bulmak Demektir 242
Edim-Söz (Speech Act) Kuramı ve Bir Eylem
Olarak Söz 243
2 Karakterin Değişimini ya da Duygularını Gösterir 245
3 Karakterin Niteliklerini Gösterir (Karakterizasyon II)246
İçsel ve Dışsal Faktörler 257
4 Karakterlerin Birbirleriyle İlişkisini Gösterir259
5 Oyunun Ruh Halini / Atmosferini Kurar 260
6 Oyundaki Çatışmayı Yaratır, Sürdürür ve İleriye Taşır263
7 Sahne Uzamının Etkisindedir 267
8 Oyundaki Temaların Tohumunu Taşır 268
9 Serim Yapar / Yeni Bilgi Verir270
10 Merakı Artırır 272
Retorik272
Dil Sanatları 279
Opsis: Mekân Kullanımı ve Dekorasyon304
Mekân Birliği Meselesi305
Teatrallik 310
Mekân ile İlgili Birkaç Not312
Melos: Ritim, Tempo, Melodi314
Tempo ve Ritim315
Yazma Sorunları İçin Öneriler323
Esin, Yetenek ve Çalışma 323
İlerleyememe ve Bazı Teknik Sorunlar 324
Son Söz: Yazmak Yeniden Yazmaktır 326
Alıştırmalar 328
Şemalar Dizini 330
Tablo Dizini 331
Okuma Çalışmaları 331
Maske sadece tiyatro sanatının kökenlerinde, hatta temel kaynağında yer alan bir öğe değil elbette. Edebiyattan plastik sanatlara, fotoğraftan sinemaya tüm sanatların ve felsefeden psikolojiye, antropolojiden sosyolojiye, sanat tarihinden arkeolojiye tüm sosyal bilimlerin tartıştığı, kavramlaştırdığı ya da kendi kavramlaştırmaları için yararlandığı veya farklı biçimlerde kullandığı çok tanımlı, çok anlamlı, çok disiplinli, zengin bir dünya...
(Tanıtım Bülteninden)
http://issuu.com/habituskitap/docs/maskeissuu/1?e=2400159/11468802
İçindekiler
Sunuş 8
Dünden Bugüne Yolculuk
Dikmen Gürün 11
Maskenin Etimolojisi
Maskeyle Varolmak
Oğuz Arıcı …………………………………………………………………………….. 17
Persona: Maskeden Karaktere
Bedia Demiriş ………………………………………………………………………. 24
Mask ve İlişkisellik, Ses Maskı ya da Oyuncu Maskı Olarak Kukla
Beliz Güçbilmez ……………………………………………………………………. 31
Oyuncu ve Maske
Antik Yunan Tragedya Maskeleri Üzerine Bir Değerlendirme
Zühre İndirkaş………………………………………………………………………. 39
Commedia dell’Arte Geleneğinde Kılık Değiştirme Motifi ve Maskenin Dramatik İşlevi
Neslihan Ekmekçioğlu ………………………………………………………….. 54
Geleneksel Temsil ve İletişim Bağlamında Ortaoyunu ve Commedia Dell’Arte
Şirin Yılmaz Özkarslı …………………………………………………………….. 62
Commedia dell’Arte ve Jingju Maskelerinin Karşılaştırılması: Represence ve Represent
Duygu Çelik……………………………………………………………………………72
Copeau’dan Terzopoulos’a Oyuncu ve Maske
Kerem Karaboğa ………………………………………………………………….. 82
Edebiyat ve Maske
Maske, Ne Nerede?
Burç İdem Dinçel …………………………………………………………………… 95
Giritli Yazar Nikos Kazancakis’in Yapıtlarında Maskenin Önemi
Esin Ozansoy ………………………………………………………………………… 108
Esrarlı Dört Köşe: Necip Fazıl’ın Tiyatro Anlayışı
Aslıhan Haznedaroğlu …………………………………………………………… 123
Dıranas’ın Gölgeler’inde Toplumsal Maskeler
Nilgün Firidinoğlu……………………………………………………………………137
Türk Tiyatrosunda İdeolojik Maske
Yavuz Pekman………………………………………………………………………. 146
Kültürel Kimlik ve Maske
Yıkıcı Oyuncunun Maskesi
Stephen Wilmer…………………………………………………………………… 154
Gizli Olanın Görünürlüğü: Protestolarda Guy Fawkes Maskesi
Stefan Donath……………………………………………………………………… 164
Kültürel Gözlükler Aracılığıyla Uluslararası Performansları İzlerken Beklenti Maskesinin Deneyimi Nasıl Şekillendirdiğine Bakmak
Melanie Dreyer-Lude …………………………………………………………… 176
Toplumsal Baskı ve Kimlik Maskeleri
Hasibe Kalkan Kocabay ……………………………………………………….. 185
Beliz Güçbilmez’in Doyçland Adlı Oyunu Üzerine
Erol İpekli …………………………………………………………………………… 193
Toplumsal Cinsiyet ve Maske
Çağdaş Amerikan Siyahi Kadın Tiyatrosunda Halk Ozanı Maskesinin Yeniden Yazımı
İnci Bilgin Tekin…………………………………………………………………….. 198
Bulutların Üzerinde: Cinsel Kimliği ve Toplumsal Cinsiyeti Gizleyen Maskeler
Arpine Mızıkyan Akfıçıcı………………………………………………………. 204
Modern Maskesinin Altındaki Muhafazakarlık: Oyun Metinlerimizde Toplumsal Cinsiyet Kalıpyargıları Nasıl Üretiliyor?
Özlem Belkis ……………………………………………………………………….. 214
Ataerkil Söylemlerin Maskesini Düşüren Feminist Oyunlarımız ve İstanbul’da Feminist Tiyatrolar
Fakiye Özsoysal……………………………………………………………………..232
Ana Konuşmacı
Heiner Goebbels ……………………………………………………………………242
Ek: Çeviri Metinler
The Mask of The Subversive Performer
Stephen Wilmer…………………………………………………………………… 253
Viewing Through Cultural Glasses: How The Mask of Expectation Shapes Experience When Viewing International Performance
Melanie Dreyer-Lude……………………………………………………………… 261
The Dramatic Function of The Mask and The Disguise Motive in The Tradition of Commedia dell’Arte
Neslihan Ekmekçioğlu …………………………………………………………. 269
Key Speaker
Heiner Goebbels ………………………………………………………………….. 277
The Visibility Of The Hidden: The Guy Fawkes Mask in Times of Protest
Stefan Donath ………………………………………………………………………. 281
Rewriting The Minstrel Mask in Contemporary Black American Female Theatre
İnci Bilgin Tekin……………………………………………………………………. 292
What and Where The Mask is at
Burç İdem Dinçel …………………………………………………………………. 297
Cloud Nine: Masks to Veil Sexual and Gender Identities
Arpine Mızıkyan Akfıçıcı……………………………………………………….. 308
with the VIII century BC can be seen in various areas like religious texts, political speeches, tombstones and tragedies. In this context, the first chapter is a detailed analysis of layers of meaning of these aforementioned concepts. Afterwards, in the
second chapter, the historical reasons of why these concepts were used commonly in the 5th century BC will be discussed. In the last chapter, the concepts of sophrosyne and harmony will be traced in nine sample texts chosen amongst Ancient Greek
tragedies.
Papers
Poiesis13
Mimesis 20
Kurmaca ve Gerçeklik İlişkisi 31
Dramanın Öğeleri 40
Mythos: Olay Örgüsü40
Öykü (Story)– Olay Örgüsü (Plot) Ayrımı 50
Oidipus Tyrannos Oyununda Olay Örgüsü ve Öykü Kullanımı57
Hamlet Olay Örgüsü60
Dış Aksiyon (Yüzey Olay Örgüsü) ve İç Aksiyon
(Derin Olay Örgüsü) 61
Metin (Text) ve Altmetin (Subtext)66
Peripeteia (Dönüm Noktası) ve Anagnorisis (Tanınma)69
Pathos (Duygusal Etki) ve Katharsis 73
Merak 74
Olasılık (Eikos) ve Zorunluluk (Anagke) 75
Çatışma (Agon) ya da Engel79
İlerlemeler84
Cüzler-Segmentler85
1) Perde (Act)87
2) Sahne (Scene)88
3) Sahne Birimi (Unit) ve Fransız Sahneleri89
4) Beat (Vurgu ya da Eylembirim)90
Başlama Noktası ve Serim 94
Önseme (Foreshadowing)95
Anlatıcı 98
Katalizör ya da Tetikleyici Olay 99
Zorunlu Sahne / Doruk (Climax) 100
Çözüm, Final, Katastrophe, Denouement 102
Olumlu Final 103
Zaman Kullanımı 103
Poietika’da Zaman Düşüncesi103
Ardışık Zaman Kullanımı: Kronolojik Sekans107
Çoklu Zaman Kullanımı: Mantıksal Sekans 108
a) Eşzamanlı Sahne 108
b) Montaj Sekansı108
c) Flashback veya Analepsis (Geri Dönüş):109
d) Flashforward veya Prolepsis (İleri Gidiş): 110
e) Tekrar 110
f) Leitmotif111
Olay Örgüsünde Temsil Teknikleri113
Olay Örgüsü Tipleri 114
İçeriğe Göre Ayrımlar114
Aristoteles 114
Northrop Frye 115
Christopher Booker116
Ronald Tobias 117
Georges Polti118
Biçimsel Yaklaşımlar119
Derin Yapı 120
Beş Bölümlü ve Üç Krizli Yapı: Gustav Freytag 130
İki Perdeli Yapı 131
Üç Perdeli Yapı132
Hikâye Vurguları (Beat)133
Kahramanın Yolculuğu138
Jule Selbo’nun 11 Adım Modeli142
Zaman Kullanımına Göre Olay Örgüleri144
Analitik (Retrospektif) ve Sentetik (Progressif) Olay
Örgüsü 145
Başlama Noktasına Göre Olay Örgüsü Tipleri145
Ethos: Karakter 148
Karakterizasyon Tekniği148
Karakterin Temel Unsurları 152
1 Arzu 152
2 Engel 155
3 İstek Gücü155
4 İtki ve Gerekçe155
5 Antagonist 159
6 Hamartia ve Eksiklik 160
7 Karakterlerin İlişkileri 161
8 Karakter Kümeleri164
Karakter Değişimi165
Karakter İsimleri167
Karakter Sayısı 173
Karakterleri Düzenlemek 174
Karakterde Boyut Tartışması ve Karakter Türleri 175
Dianoia: Düşünce178
Fikirlerin Haritası 183
1) Sözlerde Fikir183
2) Karakterlerde Fikir186
3) Olay Örgüsünde Fikir187
Lexis: Dil Kullanımı ve Diyalog 193
Diyalog Yazma Sorunu 196
Diyalog Nedir? 196
Gündelik Konuşma – Dramatik Diyalog 200
Diyalog Teknikleri 204
Diyalogda Bağlam 208
a İlişki Bağlamı: Basit Bağlam ve Kompleks Bağlam208
b Fiziksel Bağlam210
Monolog, Solilog, Tirad211
Diyalojik Monolog ve Monolojik Diyalog213
Düalog ve Polilog214
Stikomit (Stichomythia)215
Diyalog Yazımının Esasları, Sorunlar ve Çözüm Yolları218
Diyalogu Düzenleme / Gözden Geçirme228
Diyalogun İşlevleri 232
i Karakterizasyonu Sağlar233
Karakter ve Arzu Dünyası: Martı234
Willy Loman’ın “Kahvesi” 237
Hamlet İlk Sahne Örneği 238
Eylemi Bulmak Karakteri Bulmak Demektir 242
Edim-Söz (Speech Act) Kuramı ve Bir Eylem
Olarak Söz 243
2 Karakterin Değişimini ya da Duygularını Gösterir 245
3 Karakterin Niteliklerini Gösterir (Karakterizasyon II)246
İçsel ve Dışsal Faktörler 257
4 Karakterlerin Birbirleriyle İlişkisini Gösterir259
5 Oyunun Ruh Halini / Atmosferini Kurar 260
6 Oyundaki Çatışmayı Yaratır, Sürdürür ve İleriye Taşır263
7 Sahne Uzamının Etkisindedir 267
8 Oyundaki Temaların Tohumunu Taşır 268
9 Serim Yapar / Yeni Bilgi Verir270
10 Merakı Artırır 272
Retorik272
Dil Sanatları 279
Opsis: Mekân Kullanımı ve Dekorasyon304
Mekân Birliği Meselesi305
Teatrallik 310
Mekân ile İlgili Birkaç Not312
Melos: Ritim, Tempo, Melodi314
Tempo ve Ritim315
Yazma Sorunları İçin Öneriler323
Esin, Yetenek ve Çalışma 323
İlerleyememe ve Bazı Teknik Sorunlar 324
Son Söz: Yazmak Yeniden Yazmaktır 326
Alıştırmalar 328
Şemalar Dizini 330
Tablo Dizini 331
Okuma Çalışmaları 331
Maske sadece tiyatro sanatının kökenlerinde, hatta temel kaynağında yer alan bir öğe değil elbette. Edebiyattan plastik sanatlara, fotoğraftan sinemaya tüm sanatların ve felsefeden psikolojiye, antropolojiden sosyolojiye, sanat tarihinden arkeolojiye tüm sosyal bilimlerin tartıştığı, kavramlaştırdığı ya da kendi kavramlaştırmaları için yararlandığı veya farklı biçimlerde kullandığı çok tanımlı, çok anlamlı, çok disiplinli, zengin bir dünya...
(Tanıtım Bülteninden)
http://issuu.com/habituskitap/docs/maskeissuu/1?e=2400159/11468802
İçindekiler
Sunuş 8
Dünden Bugüne Yolculuk
Dikmen Gürün 11
Maskenin Etimolojisi
Maskeyle Varolmak
Oğuz Arıcı …………………………………………………………………………….. 17
Persona: Maskeden Karaktere
Bedia Demiriş ………………………………………………………………………. 24
Mask ve İlişkisellik, Ses Maskı ya da Oyuncu Maskı Olarak Kukla
Beliz Güçbilmez ……………………………………………………………………. 31
Oyuncu ve Maske
Antik Yunan Tragedya Maskeleri Üzerine Bir Değerlendirme
Zühre İndirkaş………………………………………………………………………. 39
Commedia dell’Arte Geleneğinde Kılık Değiştirme Motifi ve Maskenin Dramatik İşlevi
Neslihan Ekmekçioğlu ………………………………………………………….. 54
Geleneksel Temsil ve İletişim Bağlamında Ortaoyunu ve Commedia Dell’Arte
Şirin Yılmaz Özkarslı …………………………………………………………….. 62
Commedia dell’Arte ve Jingju Maskelerinin Karşılaştırılması: Represence ve Represent
Duygu Çelik……………………………………………………………………………72
Copeau’dan Terzopoulos’a Oyuncu ve Maske
Kerem Karaboğa ………………………………………………………………….. 82
Edebiyat ve Maske
Maske, Ne Nerede?
Burç İdem Dinçel …………………………………………………………………… 95
Giritli Yazar Nikos Kazancakis’in Yapıtlarında Maskenin Önemi
Esin Ozansoy ………………………………………………………………………… 108
Esrarlı Dört Köşe: Necip Fazıl’ın Tiyatro Anlayışı
Aslıhan Haznedaroğlu …………………………………………………………… 123
Dıranas’ın Gölgeler’inde Toplumsal Maskeler
Nilgün Firidinoğlu……………………………………………………………………137
Türk Tiyatrosunda İdeolojik Maske
Yavuz Pekman………………………………………………………………………. 146
Kültürel Kimlik ve Maske
Yıkıcı Oyuncunun Maskesi
Stephen Wilmer…………………………………………………………………… 154
Gizli Olanın Görünürlüğü: Protestolarda Guy Fawkes Maskesi
Stefan Donath……………………………………………………………………… 164
Kültürel Gözlükler Aracılığıyla Uluslararası Performansları İzlerken Beklenti Maskesinin Deneyimi Nasıl Şekillendirdiğine Bakmak
Melanie Dreyer-Lude …………………………………………………………… 176
Toplumsal Baskı ve Kimlik Maskeleri
Hasibe Kalkan Kocabay ……………………………………………………….. 185
Beliz Güçbilmez’in Doyçland Adlı Oyunu Üzerine
Erol İpekli …………………………………………………………………………… 193
Toplumsal Cinsiyet ve Maske
Çağdaş Amerikan Siyahi Kadın Tiyatrosunda Halk Ozanı Maskesinin Yeniden Yazımı
İnci Bilgin Tekin…………………………………………………………………….. 198
Bulutların Üzerinde: Cinsel Kimliği ve Toplumsal Cinsiyeti Gizleyen Maskeler
Arpine Mızıkyan Akfıçıcı………………………………………………………. 204
Modern Maskesinin Altındaki Muhafazakarlık: Oyun Metinlerimizde Toplumsal Cinsiyet Kalıpyargıları Nasıl Üretiliyor?
Özlem Belkis ……………………………………………………………………….. 214
Ataerkil Söylemlerin Maskesini Düşüren Feminist Oyunlarımız ve İstanbul’da Feminist Tiyatrolar
Fakiye Özsoysal……………………………………………………………………..232
Ana Konuşmacı
Heiner Goebbels ……………………………………………………………………242
Ek: Çeviri Metinler
The Mask of The Subversive Performer
Stephen Wilmer…………………………………………………………………… 253
Viewing Through Cultural Glasses: How The Mask of Expectation Shapes Experience When Viewing International Performance
Melanie Dreyer-Lude……………………………………………………………… 261
The Dramatic Function of The Mask and The Disguise Motive in The Tradition of Commedia dell’Arte
Neslihan Ekmekçioğlu …………………………………………………………. 269
Key Speaker
Heiner Goebbels ………………………………………………………………….. 277
The Visibility Of The Hidden: The Guy Fawkes Mask in Times of Protest
Stefan Donath ………………………………………………………………………. 281
Rewriting The Minstrel Mask in Contemporary Black American Female Theatre
İnci Bilgin Tekin……………………………………………………………………. 292
What and Where The Mask is at
Burç İdem Dinçel …………………………………………………………………. 297
Cloud Nine: Masks to Veil Sexual and Gender Identities
Arpine Mızıkyan Akfıçıcı……………………………………………………….. 308
with the VIII century BC can be seen in various areas like religious texts, political speeches, tombstones and tragedies. In this context, the first chapter is a detailed analysis of layers of meaning of these aforementioned concepts. Afterwards, in the
second chapter, the historical reasons of why these concepts were used commonly in the 5th century BC will be discussed. In the last chapter, the concepts of sophrosyne and harmony will be traced in nine sample texts chosen amongst Ancient Greek
tragedies.