Glitgreni
| Picea glehnii | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Picea glehnii
| ||||||||||||||
| Ástand stofns | ||||||||||||||
| Vísindaleg flokkun | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Tvínefni | ||||||||||||||
| Picea glehnii F.Schmidt | ||||||||||||||
| Samheiti | ||||||||||||||
|
Pinus glehnii (F. Schmidt) Voss |
Glitgreni, Picea glehnii'[1] eða Sakalíngreni, er tegund af greni frá norðvestur Asíu. Það var nefnt eftir rússneska grasafræðingnum, landkönnuðinum (Sakalín og Amúr svæðin) , vatnafræðingnum og landfræðingnum Peter von Glehn[2] (1835—1876), sem var fyrstur til að lýsa þessari tegund. Japanir kalla þessa tegund アカエゾマツ, sem þýðir "rautt greni".
Útbreiðsla og búsvæði
[breyta | breyta frumkóða]Meginstofn glitgrenis er á Hokkaidoeyju. Það finnst einnig á Hayachinefjalli í Kitakamifjallgarði á norðurhluta Honshū (Iwate héraði), auk þess á suðurhluta Sakalín (meðfram Anivaflóa, í Mereyadal, nálægt Bolshoye Vavaiskoye vatni og Busse lóni). Það vex einnig á suður Kúrileyjum (Kunashir, Shikotan og suður Iturup).
Glitgreni vex á milli 0 til 1600 metrum yfir sjávarmáli í dældum og köldum og mjög blautum jarðvegi á grýttum jarðvegslögum.
Lýsing
[breyta | breyta frumkóða]
Glitgreni er með þykkar keilulaga greinar, og stofn um 62–73 sm í þvermál. Á Sakhalin verður það 17 metra hátt, á meðan eintök á Japönskum fjöllum ná jafnvel 30 metra hæð. Gamall börkur er rauðbrúnn (þetta er það sem greinir þessa tegund helst frá öðrum) og hreistraður. Ungir sprotar eru yfirleitt rauðgulir eða vínrauðir, hærðir í rásum. Brumin eru yfirleitt 3 til 7 mm löng, næstum 5 mm breið og eru egg- til keilulaga. Þau eru rauðbrún og lítið eitt þakin trjákvoðu. Köngulskeljarnar eru þríhyrnigs eða ferningslaga.
Barrnálarnar eru 10 millimetra langar og 2,5 millimetra breiðar. Þær eru fjórhliða og nokkuð sveigðar, fullvaxin tré hafa sljóyddar nálar, meðan yngri tré eru með hvassar blágrænar. Þegar nálarnar eru nuddaðar lykta þær rammt.
Könglarnir eru af aflangt ávalir með næstum flatan grunn. Þeir eru 3,6 til 8,7 sentimetra langir og 2 til 4 sentimetra breiðir. Þeir eru purpuralitir eða grænir, brúnir og dökkrauðir við þroska. Fræin eru 2 til 2,4 mm löng með gulrauðum vængjum sem eru 2-3 sinnum lengri en fræið sjálft.
Það er skugg og frostþolið. Í ræktun fer það vel með Dáríulerki.
Blendingar
[breyta | breyta frumkóða]Glitgreni myndar blending við Japansgreni (Picea jezoensis); Picea × notha.
Verndun
[breyta | breyta frumkóða]Glitgreni er í rauðu bók Sakhalin héraðs, það er einnig verndað í þjóðgörðum Japans, sérstaklega á Honshu.
Ræktun á Íslandi
[breyta | breyta frumkóða]Glitgreni hefur lítið verið reynt á Íslandi, þó mun eitt tré vera í Lystigarðinum á Akureyri.[3]
Bókmenntir
[breyta | breyta frumkóða]- Conifer Specialist Group 1998. Picea glehnii[óvirkur tengill]. 2006 IUCN Red List of Threatened Species. Downloaded on 10 July 2007.
Tilvísanir
[breyta | breyta frumkóða]- ↑ „BSBI List 2007“. Botanical Society of Britain and Ireland. Afrit af upprunalegu (xls) geymt þann 25. janúar 2015. Sótt 17. október 2014.
- ↑ Ботанические фамилии. Сахалин и Курилы (rússneska). Afrit af upprunalegu geymt þann 12 desember 2009. Sótt 19. nóvember 2009.
- ↑ „Glitgreni (Picea glehnii)“. Lystigarður Akureyrar. Sótt nóv 2020.
