Niue

Niue esas koraliala insulo en Pacifiko jacanta cirkume 2 400 km norde de Nova-Zelando, este de Tonga en la westo, sude de Samoa e norde del Insuli Cook.

Niuē Fekai Niue Chefurbo Alofi Maxim granda urbo Alofi Oficala linguo Niueana, Angla Surfaco 261,46 km² Habitanti Denseso di habitantaro 1 719 (2017) 6,71 hab./km² Guberniestro Cindy Kiro Horala zono UTC-11 TNP (yaro) US$ 243 milioni (2011) Reto www.gov.nu

Bazala fakti pri Niue.

Historio

Kirko konstruktita en Alofi en 1896.

L'insulo deskovresis dal kapitano James Cook en 1774. Pro la feroca rezisto del indijeni a lua desembarko - timoza ke Cook e lua navotrupo adportus morbi - Cook baptis ol kom Insulo Sovaja. La sequanta Europani qui arivis an l'insulo esis la membri de la Misionala Societato di London, en 1846. Un habitanto de Niue, Nukai Peniamina, entrenesis kom Kristana misionero, e pose konvertis altra habitanti.

En 1887 rejulo Fata-a-iki ofris la suvereneso dil insulo a Britaniani, por timar la posibla konsequi dil anexo per altra koloniala povo min bonvolanta. Britaniani nur aceptis l'ofro en 1900, ed administris l'insulo til 1901 kande Nova-Zelando anexis ol. L'insulo recevis autonomeso e konstituco propra en 1974.

Politiko

Niue havas sua propra administrado, asociata kun Nova-Zelando, e sua propra konstituco. Lua habitanti esas Nova-Zelandana civitani. La monarko dil Unionita Rejio esas lua chefo di stato, e reprezentesas lokale da la generala guvernisto di Nova-Zelando.

La konstituco establisas ke lua suvereneso exercesas da lua ministraro, konsistanta ek lua chefa ministro ed altra tri ministri. Lua legifala povo konsistas ek singlachambra lokal asemblitaro kun 20 membri, di qui 14 elektesas dal elektanti de singla vilaji, e la 6 altra elektesas dal omna enrejistrita elektanti del insulo.

Lokala judiciala povo nedependas del exekutiva e del legifala povi, e havas supra korto ed apelo-korto. Lokala civitani anke povas apelar a Judiciala Komitato di Privata Konsilistaro (Judicial Comittee of the Privy Council), en London.

Geografio

Mapo di Niue kun lua vilaji e stradi.

Litoro di Niue.

Niue esas un ek la maxim granda koraliala insuli del mondo, havanta 260 km² e 64 km di litoro. Lua maxim alta punto jacas 68 metri super la marala nivelo. Ol cirkondesas preske komplete da koraliala rifo. Cirkume 19% de lua sulo esas kultivebla.

Lua klimato esas tropikala, e subisas l'efekti de cikloni. Pluvas plu intense de novembro til aprilo.

L'insulo havas 14 vilaji en du historiala tribuala regioni. Alofi esas lua chef-urbo e maxim granda urbeto.

Ekonomio

Precipua artiklo: Ekonomio di Niue

La developo di tri sektori - turismo, pesko ed agrokultivo - konsideresas prioreso por l'ekonomiala developo di Niue. En 2006 la turisti spensis cirkume US$ 1,6 milioni en l'insulo. L'unika aeroportuo dil insulo esas l'aeroportuo di Niue, qua nur recevas l'avioni de la kompanio Air New Zealand du foyi semanale, de Auckland.

Niue uzas kom monetaro la dolaro di Nova-Zelando.