Mar de Irlanda

Mar de Irlanda
Tipo	mar
Epónimo	Illa de Irlanda
Parte de	océano Atlántico Norte
Localización
País da cunca	Reino Unido, Irlanda e Illa de Man
	53°30′N 5°00′O / 53.5, -5
Composto por	Fiorde de Solway
Características
Profundidade	262 m

O Mar de Irlanda (irlandés: Muir Éireann / An Mhuir Mheann,^[1] manx: Y Keayn Yernagh,^[2] scots: Erse Sea, escocés: Muir Èireann,^[3] Ulster-Scots: Airish Sea, galés: Môr Iwerddon) separa as illas de Irlanda e de Gran Bretaña, conecta co océano Atlántico polo sur a través do Canal de San Xurxo, entre Irlanda e Gales; e polo norte a través do Canle do Norte, entre Irlanda e Escocia. A Illa de Man atópase situada no centro deste mar.

Anglesey, no País de Gales, é a maior illa no mar de Irlanda. a segunda en tamaño é a illa de Man e o mar pode ser ocasionalmente, pero raramente, chamado "Mar de Manx" (irlandés: Muir Meann,^[4] manx: Mooir Vannin, escocés: Muir Mhanainn).^[5]^[6]^[7] O mar de Irlanda ten unha importancia económica significativa para o comercio rexional, transporte marítimo, pesca e xeración de enerxía en forma de enerxía eólica e centrais nucleares. O tráfico anual entre Gran Bretaña e Irlanda corresponde a máis de 12 millóns de pasaxeiros e 17 millóns de toneladas de bens mercantís.

Topografía

O Mar de Irlanda está conectado ao Atlántico Norte nos extremos norte e sur. Ao norte, a conexión é a través do Canle do Norte entre Escocia e Irlanda do Norte e o Mar de Malin. O extremo sur está conectado ao Atlántico a través da Canle de San Xurxo entre Irlanda e Pembrokeshire e o Mar Celta. Está composto por unha profunda canle de 310 km. de longo e 32–48 km. de ancho no seu lado occidental e baías máis baixas cara ao leste. A profundidade da canle occidental varía de 80 m. ata 275 m. no Beaufort's Dyke na canle norte.

A Baía de Cardigan no sur e as augas ao leste da Illa de Man teñen menos de 50 m. de profundidade. Cun volume de auga total de 2430 km³ e unha superficie de 47.000 km², o 80% está ao oeste da illa de Man. Os bancos de area máis grandes son os bancos Bahama e King William ao leste e ao norte da Illa de Man e ao Banco Kish, Codling Bank, Arklow Bank e Blackwater Bank preto da costa de Irlanda. O mar de Irlanda, no seu maior ancho, ten 190 km e se estreita ata 76 km..^[8]

A Organización Hidrográfica Internacional define os límites do Mar de Irlanda (coa Canle de San Xurxo) como segue,

No norte. O límite sur dos Mares interiores da costa oeste de Escocia, definido como unha liña que une o extremo sur do Mull of Galloway (54° 38'N) en Escocia e Ballyquintin Point (54° 20'N) en Irlanda.

No sur. Unha liña que se une a St. David's Head en País de Gales (51°54′N 5°19′O / 51.900, -5.317) a Carnsore Point en Irlanda (52°10′N 6°22′O / 52.167, -6.367).^[9]

O mar de Irlanda experimentou unha serie de cambios dramáticos nos últimos 20.000 anos cando finalizou o último período glacial e foi substituído por condicións máis cálidas. No alto da glaciación, a parte central do mar moderno era probablemente un lago de auga doce. A medida que retirouse o xeo fai 10.000 anos, o lago volveuse a conectar ao mar.

Cidades e vilas

lista de cidades e vilas ao redor das costas do Mar de Irlanda en orde de tamaño:

Ranq	Cidade/vila	Condado	Rexión/provincia	Poboación	País
1	Dublín	Condado de Dublín	Leinster	1.173.179	República de Irlanda
2	Liverpool	Merseyside	Noroeste	864.122	Inglaterra
3	Belfast	Condado de Antrim	Ulster	847.153	Irlanda do Norte
4	Blackpool	Lancashire	Noroeste	142.065	Inglaterra
5	Southport	Merseyside	Noroeste	90.381	Inglaterra
6	Birkenhead	Merseyside	Noroeste	88.818	Inglaterra
7	Bangor	Condado de Down	Ulster	61.011	Irlanda do Norte
8	Wallasey	Merseyside	Noroeste	60.284	Inglaterra
9	Barrow-in-Furness	Cumbria	Noroeste	56,745	Inglaterra
10	Crosby	Merseyside	Noroeste	51.789	Inglaterra
11	Lytham St Annes	Lancashire	Noroeste	42.954	Inglaterra
12	Drogheda	Condado de Louth	Leinster	40.956	República de Irlanda
13	Dundalk	Condado de Louth	Leinster	39.004	República de Irlanda
14	Morecambe	Lancashire	Noroeste	34.768	England
15	Bray	Condado de Wicklow	Leinster	32.600	República de Irlanda
16	Colwyn Bay	Conwy	Clwyd	31.353	Gales
17	Thornton-Cleveleys	Lancashire	Noroeste	31.157	Inglaterra
18	Douglas	-	Illa de Man	27.938	Illa de Man
19	Carrickfergus	Condado de Antrim	Ulster	27.903	Irlanda do Norte
20	Dún Laoghaire	Dún Laoghaire–Rathdown	Leinster	26.525	República de Irlanda
21	Fleetwood	Lancashire	Noroeste	25.939	Inglaterra
22	Workington	Cumbria	Noroeste	25.207	Inglaterra
23	Rhyl	Denbighshire	Clwyd	25.149	Gales
24	Whitehaven	Cumbria	Noroeste	23.986	Inglaterra
25	Llandudno	Conwy	Clwyd	20.701	Gales
26	Wexford	Condado de Wexford	Leinster	20.188	República de Irlanda
27	Larne	Condado de Antrim	Ulster	18.775	Irlanda do Norte
28	Arklow	Condado de Wicklow	Leinster	14.353	República de Irlanda
29	Aberystwyth	Ceredigion	Dyfed	13.040	Gales
30	Holyhead	Illa Holy	Anglesey	11.431	Gales

Illas

Lista do mar de Irlanda que teñen polo menos un quilómetro cadrado de superficie ou que teñen unha poboación permanente.
Anglesey e Illa Holy están incluídos por separado.

Nome	Superficie (km²)	Ranq (area)	Poboación^[10]	Ranq (pob.)	País
Anglesey	675	01	56.092	02	Gales
Illa de Man^[11]	572	02	84.497	01	Illa de Man
Illa Holy	39	03	13.579	03	Gales
Illa Walney^[12]	13	04	11.388	04	Inglaterra
Illa Lambay	5´54	05	<10	08	República de Irlanda
Illa Bull	3	06	<20	07	República de Irlanda
Illa Ramsey	2´58	07	0	-	Gales
Illa Bardsey	1´79	09	<5	10	Gales
Calf of Man	2´50	08	0	-	Illa de Man
Illa Barrow	Descoñecida	-	2.616	05	Inglaterra
Illa Roa	Descoñecida	-	100	06	Inglaterra
Ynys Gaint	Descoñecida	-	<10	08	Gales
Illa Piel	0´20	-	<5	10	Inglaterra
Ynys Castell	Descoñecida	-	<5	10	Gales
Ynys Gored Goch	0´004	-	<5	10	Gales

Notas

↑ "Muir Éireann". téarma.ie – Dictionary of Irish Terms. Foras na Gaeilge and Dublin City University. Consultado o 18 Nov 2016.
↑ "Ellan Vannin" (en manx). Centre for Manx Studies ("Laare-Studeyrys Manninagh"). Arquivado dende o orixinal o 04 de marzo de 2011. Consultado o 8 de xullo de 2011.
↑ Cambridge Medieval Celtic Studies, Issues 33–35 University of Cambridge (Gran Bretaña). Department of Anglo-Saxon, Norse and Celtic 1997
↑ "Electronic Dictionary of the Irish Language". Arquivado dende o orixinal o 03 de febreiro de 2020. Consultado o 23 de setembro de 2018.
↑ Bannerman, David Armitage (1963). The Birds of the British Isles: Volume 12. Edinburgh: Oliver and Boyd. p. 84.
↑ "The Caledonian". The Caledonian (New York: Caledonian Publishing Co.) 4: 25. 1903.
↑ "Irish Sea Facts". Irish Sea Conservation. Arquivado dende o orixinal o 11 de maio de 2011. Consultado o 3 de xullo de 2011.
↑ M J Howarth. "Hydrography of the Irish Sea" (PDF). United Kingdom Department of Trade and Industry. Consultado o 2 de febreiro de 2015.
↑ "Limits of Oceans and Seas, 3rd edition + corrections" (PDF). International Hydrographic Organization. 1971. p. 42 [corrections to page 12]. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 08 de outubro de 2011. Consultado o 6 de febreiro de 2010.
↑ As cifras de poboación son do censo de 2001, agás a illa de Man, de 2006..
As poboacións das illas menores estimouse en 5 por casa habitada
↑ Isle of Man Census 2006 Arquivado 17 de xaneiro de 2013 en Wayback Machine. (excluding the population of 2 living on the Calf of Man)
↑ National Statistics – Walney North (Ward) Arquivado 14 de xullo de 2014 en Wayback Machine. and Walney South (Ward) Arquivado 15 de setembro de 2016 en Wayback Machine.

Véxase tamén

Este artigo sobre xeografía é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.
Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.

[tearma-1] "Muir Éireann". téarma.ie – Dictionary of Irish Terms. Foras na Gaeilge and Dublin City University. Consultado o 18 Nov 2016.

[2] "Ellan Vannin" (en manx). Centre for Manx Studies ("Laare-Studeyrys Manninagh"). Arquivado dende o orixinal o 04 de marzo de 2011. Consultado o 8 de xullo de 2011.

[3] Cambridge Medieval Celtic Studies, Issues 33–35 University of Cambridge (Gran Bretaña). Department of Anglo-Saxon, Norse and Celtic 1997

[4] "Electronic Dictionary of the Irish Language". Arquivado dende o orixinal o 03 de febreiro de 2020. Consultado o 23 de setembro de 2018.

[5] Bannerman, David Armitage (1963). The Birds of the British Isles: Volume 12. Edinburgh: Oliver and Boyd. p. 84.

[6] "The Caledonian". The Caledonian (New York: Caledonian Publishing Co.) 4: 25. 1903.

[7] "Irish Sea Facts". Irish Sea Conservation. Arquivado dende o orixinal o 11 de maio de 2011. Consultado o 3 de xullo de 2011.

[DTI-8] M J Howarth. "Hydrography of the Irish Sea" (PDF). United Kingdom Department of Trade and Industry. Consultado o 2 de febreiro de 2015.

[IHO-9] "Limits of Oceans and Seas, 3rd edition + corrections" (PDF). International Hydrographic Organization. 1971. p. 42 [corrections to page 12]. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 08 de outubro de 2011. Consultado o 6 de febreiro de 2010.

[10] As cifras de poboación son do censo de 2001, agás a illa de Man, de 2006..
As poboacións das illas menores estimouse en 5 por casa habitada

[11] Isle of Man Census 2006 Arquivado 17 de xaneiro de 2013 en Wayback Machine. (excluding the population of 2 living on the Calf of Man)

[12] National Statistics – Walney North (Ward) Arquivado 14 de xullo de 2014 en Wayback Machine. and Walney South (Ward) Arquivado 15 de setembro de 2016 en Wayback Machine.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

v c e Mares do mundo
Océano Pacífico	Golfo de Alasca Mar Amarelo Golfo de Anadyr Mar de Arafura Mar de Banda Mar de Bering Mar de Bismarck Mar de Bohai Mar de Bohol (ou de Mindanao) Golfo de California Mar de Camotes Golfo de Carpentaria Mar de Célebes Mar de Ceram Mar de Chile Mar da China Oriental Mar da China Meridional Mar do Coral Mar de Filipinas Mar de Flores Golfo de Fonseca Mar de Grau Mar de Halmahera Mar de Koro Mar das Molucas Golfo Moro Mar de Okhotsk Golfo de Panamá Mar de Salish Mar de Salomón Mar Interior de Seto Mar de Savu Mar de Sulu Mar de Sibuyan Golfo de Tailandia golfo de Tonkin Mar de Tasmania Mar de Visayas Mar do Xapón
Océano Atlántico	Mar Adriático Mar de Åland Mar de Alborán Mar dos Argazos Mar do Arquipélago Mar Arxentino Mar de Azov Baía de Baffin Mar Balear Mar Báltico Baía de Botnia Golfo de Botnia Mar de Botnia Golfo de Biscaia Golfo de Campeche Mar Cantábrico Mar Caribe Mar Céltico Mar de Creta Mar Exeo Golfo de Finlandia Baía de Fundy Mar de Groenlandia Golfo de Guinea Mar das Hébridas Baía de Hudson Mar de Irlanda Mar de Irminger Baía de James Mar do Labrador Golfo de León Mar de Libia Mar da Liguria Golfo de San Lourenzo Golfo de Maine Canal da Mancha Mar de Mármara Mar Mediterráneo Golfo de México Mar de Mirtoon Mar Negro Mar do Norte Mar de Noruega Golfo de Sidra Mar Tirreno Mar de Tracia Golfo de Venezuela Mar de Wadden Mar Xónico
Océano Índico	Golfo de Adén Mar de Andaman Gran Baía Australiana Mar Arábigo Golfo de Aqaba Mar de Balí Golfo de Bengala Mar de Flores Golfo de Khambhat Golfo de Kutch Mar das Laquedivas Estreito de Malaca Canle de Mozambique Golfo de Omán Golfo de Suez Golfo Pérsico Mar de Timor Mar Vermello Mar de Xava
Océano Ártico	Golfo de Amundsen Mar de Barents Mar de Beaufort Golfo de Boothia Mar Branco Mar de Chukchi Mar de Groenlandia Baía de Hudson Mar de Kara Mar de Laptev Mar de Lincoln Mar de Pechora Mar do Principe Gustavo Adolfo Mar Raiña Victoria Mar de Siberia Oriental Mar de Wandel
Océano Antártico	Mar de Amundsen Mar de Bellingshausen Mar da Cooperación Mar dos Cosmonautas Mar de Davis Mar Dumont d'Urville Mar de Lázarev Mar de Mawson Mar do Rei Haakon VII Mar de Riiser-Larsen Mar de Ross Mar de Scotia Mar de Somov Mar de Weddell
Mares Continentais	Mar de Aral Mar Caspio Mar Morto Mar de Galilea