Wringedieren

De wringedieren, rêchbonkedieren of fertebraten (Latynske namme: Vertebrata) foarmje in ûnderstamme fan it ûnderryk fan 'e echte dieren (Metazoa), de boppestamme fan 'e nijmûnigen (Deuterostomata) en de stamme fan 'e rêchstringdieren (Chordata). Ta dizze ûnderstamme hearre û.m. de sûchdieren, fûgels, reptilen, amfibyen en fisken, mei yn totaal sa'n 64.000 wittenskiplik beskreaune soarten. Dêrmei foarmje de wringedieren fierwei de grutste groep binnen de rêchstringdieren, dy't út likernôch 67.000 soarten besteane.

Wringedieren
De biodiversiteit fan wringedieren.
Taksonomy
ryk:	dieren (Animalia)
ûnderryk:	echte dieren (Metazoa)
(sûnder rang):	weefseldieren (Eumetazoa)
tuskenryk:	twasidigen (Bilateria)
(sûnder rang):	termdieren (Nephrozoa)
boppestamme:	nijmûnigen (Deuterostomata)
stamme:	rêchstringdieren (Chordata)
ûnderstamme:	wringedieren (Vertebrata)
Cuvier, 1812

Skaaimerken

Wringedieren ûnderskiede har fan 'e oare rêchstringdieren trochdat by har it rêchpiid beskerme wurdt troch in wringe. Alle wringedieren hawwe in ynwindich skelet mei draaibonken (wervels) dêr't in sintraal senuwstelsel trochhinne rint. De measte soarten hawwe ek in plasse (skedel), kaken, en twa pear lidden. De plasse beskermet de harsens, en de eagen en earen, wat nei alle gedachten laat hat ta gruttere yntelliginsje. De draaibonken (of wringen) foarmje mei-inoar de wringe of rêchbonke, dêr't it rêchpiid binnenyn sit. De wringe as gehiel jout stevichheid oan it skelet en makket gruttere groei mooglik.

Ta de wringedieren wurde ek de slymnjoggeneagen (Myxini) rekkene, dat kaakleaze fisken binne, dy't gjin echte wringe hawwe. Har neiste sibben, de njoggeneagen (Pteromozontida of Hyperoartia), hawwe lykwols àl in wringe, dat se hearre perfoarst ta de wringedieren. Men soe sadwaande stelle kinne dat de namme "wringedieren" net sa goed keazen is, om't dy net de hiele lading dekt. Mei't de slymnjoggeneagen har fan 'e neiste net-wringedieren ûnderskiede trochdat se in plasse hawwe, wurde de wringedieren yn wittenskiplike fermiddens ek wolris de Craniata of plassedieren neamd.

Klassifikaasje

ûnderstamme wringedieren (Vertebrata) incertae sedis (yndieling ûnwis) boppeklasse kaakleaze fisken (Agnatha) klasse Anaspida † klasse Cephalospidomorphi † klasse Conodonta † klasse njoggeneagen en sibben (Petromozontida of Hyperoartia) klasse Pteraspidomorphi † klasse slymnjoggeneagen (Myxini) klasse Thelodonti † tuskenstamme kaakdieren (Gnathostomata) incertae sedis (yndieling ûnwis) klasse kreakbienfisken (Chondrichthyes) klasse pânserfisken (Placodermi) † klasse stikelhaaien (Acanthodii) † boppeklasse bienfiskeftigen (Osteichthyes) klasse kwastfinnigen (Sarcopterygii) klasse strielfinnigen (Actinopterygii) boppeklasse fjouwerpoatigen (Tetrapoda) klasse amfibyen (Amphibia) rangleas tuskentakson sauropsiden (Sauropsida) klasse fûgels (Aves) klasse reptilen (Reptilia) rangleas tuskentakson synapsiden (Synapsida) klasse sûchdieren (Mammalia)

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: References, op dizze side. Commons Wikimedia Commons  Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Vertebrata fan Wikimedia Commons.