Henan

Henan (河南) Hénán Shěng
Txinako Herri Errepublika
Administrazioa
Estatua	Txina
Izen ofiziala	河南省
ISO 3166-2	CN-HA
Hiriburua	Zhengzhou
Gobernuburua	Wang Kai (en)
Zatiketa	ikusi Zhengzhou, Kaifeng, Luoyang, Pingdingshan, Anyang, Hebi, Xinxiang, Jiaozuo, Puyang, Xuchang, Luohe, Sanmenxia, Nanyang, Shangqiu, Xinyang, Zhoukou, Zhumadian eta Jiyuan
Geografia
Koordenatuak	33°54′N 113°30′E
Azalera	167,000 km²
Mugakideak	Shandong, Hebei, Shanxi, Shaanxi, Hubei eta Anhui
Punturik altuena	Laoyachan'ao (en)
Demografia
Biztanleria	94.130.000 (2013) 94.360.000 (2014) 94.800.000 (2015) 95.320.000 (2016) 95.590.000 (2017) 96.050.000 (2018) 99.365.519 (2020) (2018)
Dentsitatea	591 bizt/km²
Informazio gehigarria
Gobernadorea	Guo Gengmao (郭庚茂)
Etniak	Han %98,8 Hui %1,0
Ordu eremua	UTC+08:00
www.henan.gov.cn

Henan edo Honan (河南 txinera sinplifikatuz; euskaraz: «ibaiaren hegoaldea») Txinako Herri Errepublikako probintzia da. 167.000 kilometro koadroko azalera dauka eta 2004ko erroldaren arabera 98.690.000 biztanle bizi ziren bertan (Txinako eskualderik jendetsuena da).

Zhengzhou du hiriburu.

Inguru naturala eta kokapena

Longmen mendietako haitzuloen ikuspegia.

Ia 100 milioi biztanlerekin, Henan, Txinako Herri Errepublikako probintziarik jendetsuenetakoa da Guangdongekin batera. Erroldatu gabeko biztanleria kontutan hartuta, Guangdongek biztanle gehiago dauzka, izan ere, Perla ibaiaren deltan nekazal guneetatik etorritako ehundaka mila langile bizi dira, nahiz eta erroldaturik ez dauden.

Probintziaren mugakideak honakoak dira: Hebei probintzia iparraldean, Shandong probintzia ipar-ekialdean, Anhui probintzia hego-ekialdean, Hubei hegoaldean, Shaanxi mendebaldean, eta Shanxi ipar-mendebaldean.

Geografia

Yangzi eta Ibai Horiaren ibai arroen arteko pasabidea da.

Henan probintzia laua da ekialdean, eta menditsua mendebalde eta hegoaldeko muturrean. Ekialde eta erdialdea Txina Iparreko lautadaren zati dira. Ipar-mendebaldean Taihang mendilerroaren zati bat probintzian barneratzen da. Mendebaldean, Qinling mendiak daude iparraldetik hegoalderako norabidean probintzia zerhakatuz, eta hegoaldean Dabie mendiek Henan eta Hubei probintzien arteko muga markatzen dute.

Ibai Horia iparraldetik igarotzen da, probintzian Sanmenxia babesgunetik barneratu, eta Luoyang zeharkatu ondoren, gizakiak egindako ubide sarean hedatzen da.

Klima

Henan probintziak klima kontinentala dauka, eta prezipitazio gehienak uda garaian ematen dira. Urtarrileko batez-besteko tenperatura 0 gradukoa da eta uztailekoa 27 eta 28 gradu artekoa.

Mendebala, bereziki, ez da hotza.

Banaketa administratiboa

Henan probintzia hamazazpi prefektura mailako hirik eta zuzenean kontrolaturiko azpiprefekturako hiria Jiyuan (济源市 Jǐyuán Shì) izenekoa.

Probintzia osatzen duten prefektura hiriak honakoak dira:

Mapa	#	Izena	Txinera sinplifikatuz	Pinyineraz	Mota
	1	Zhengzhou	郑州市	Zhèngzhōu Shì	Prefektura mailako hiria
	2	Anyang	安阳市	Ānyáng Shì	Prefektura mailako hiria
	3	Hebi	鹤壁市	Hèbì Shì	Prefektura mailako hiria
	4	Jiaozuo	焦作市	Jiāozuò Shì	Prefektura mailako hiria
	5	Kaifeng	开封市	Kāifēng Shì	Prefektura mailako hiria
	6	Luohe	漯河市	Luòhé Shì	Prefektura mailako hiria
	7	Luoyang	洛阳市	Luòyáng Shì	Prefektura mailako hiria
	8	Nanyang	南阳市	Nányáng Shì	Prefektura mailako hiria
	9	Pingdingshan	平顶山市	Píngdǐngshān Shì	Prefektura mailako hiria
	10	Puyang	濮阳市	Púyáng Shì	Prefektura mailako hiria
	11	Sanmenxia	三门峡市	Sānménxiá Shì	Prefektura mailako hiria
	12	Shangqiu	新乡市	Shāngqiū Shì	Prefektura mailako hiria
	13	Xinxiang	商丘市	Xīnxiāng Shì	Prefektura mailako hiria
	14	Xinyang	信阳市	Xìnyáng Shì	Prefektura mailako hiria
	15	Xuchang	许昌市	Xǔchāng Shì	Prefektura mailako hiria
	16	Zhoukou	周口市	Zhōukǒu Shì	Prefektura mailako hiria
	17	Zhumadian	驻马店市	Zhùmǎdiàn Shì	Prefektura mailako hiria
	18	Jiyuan	济源市	Jǐyuán Shì	Azpiprefektura mailako hiria

Politika

Henan probintziako gobernadorea Guo Gengmao (郭庚茂) da. Txinako Alderdi Komunistak probintzian duen ordezkaria Xu Guangchun (徐光春) da.

Ekonomia

Ekialdea ondo ureztatua eta emankorra da (neguko garia, kotoia, kakahuetea, soja, tabakoa, kaolina).

Horrez gain, Henanek arroza, zeta eta sesamoa ere ematen ditu.

Meak: ikatza eta burdina. Industriagune nagusiak: Luoyang (kimika, makinaria, nekazaritzatik eratorritako produktuak); Zhengzhou (oihalgintza, mekanika).

Garraioa

Ontziz ibiltzeko ubide ugari ditu, eta Zhengzhoun gurutzagunea duten bi burdinbide daude.

Aireportuak

Kokapen Hiria	NAZE	NAGE	Aireportuaren izena
HENAN
Anyang	ZHAY	AYN	Anyang Aireportua
Luoyang	ZHLY	LYA	Luoyang Aireportua
Nanyang	ZHNY	NNY	Nanyang Aireportua
Zhengzhou	ZHCC	CGO	Zhengzhou Xinzheng Nazioarteko Aireportua

Kanpo estekak

• (Txineraz) Henango gobernuaren webgunea.

• Datuak: Q43684
• Multimedia: Henan / Q43684

Erreferentziak

• Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.