Irakurketa azkar
Irakurketa azkarreko teknikak, irakurketa bizkorreko teknikak edo irakurketa lasterreko teknikak, ustez azkarrago eta ulermen hobearekin irakurtzeko teknika sorta bat izendatzeko erabiltzen den terminoak dira. Irakurlearen batez besteko irakurketa-abiadura nabarmen handitzera bideratutako metodoen bilduma batzuk dira. Teknika hauekin irakurmen-lastertasuna eta ulermena, ahalegin handiegirik egin gabe gainera, dezente hobetu omen daitezke.
Irakurtzeko lastertasuna hobetzeko ulermenarekin batera, oinarrizko eta funtsezko tekniketako batzuk ikasteko metodo komunak eta onartuak badira ere, akademia eta ikastaro asko daude, eta, hitzez hitz, merkatuan ehunka prozedura eta teknika daude, eta askotan teknika horien eraginkortasuna bermatzen duen azterketa zientifiko serio eta inpartzialik ez dago. Horri gehitzen badiogu Irakurketa azkarreko ustezko ikastaro, metodo eta teknika gehienak prozedura sasizientifikoetan oinarritzen direla, ohiko mito hedatuak baina faltsuak, ustez antzinakoak edo exotikoak diren praktikak, irakurketaren prozesua bera ikuspegi neurozientifikotik edo jada irrealak diren gertaerak sistematikoki ez ulertzea, sistemaren benetako erabilgarritasuna zalantzan jartzen da.
Horren adibide dira abiadura, adimena edo kontzentrazioa hobetzeko geratzen den garunaren %90 erabiltzeko gaitasuna ustez bilatzen dutenak, %10eko mito zabalduaren arabera. Beste batzuek irakurketa-abiadura hobetu nahi eta sinesten dute ikusmenaren edo begiaren abiadura entrenatuz (kontuan hartu gabe irakurketa ez dela ikusmen-fenomenoaren barruan gertatzen den prozesu bat, baizik eta garunaren prozesu kognitibo eta neurologiko oso konplexu bat dela).
Badago, halaber, irakurketa, adibidez, begietatik ahora doan zeharkako moduren bateko prozesu bat delako ustea (horrela, azpi-bokalizazioa azaltzen da), gero ahotik barne-belarrira eta azkenik burmuinera doana; horrela, azpi-bokalizazioa ezabatzean irakurketa-prozesua hobetuko dela lortu nahi da (benetan, irakurtzean, seinalea ikusmenetik burmuinera doa zuzenean, eta horrek interpretatzen duenean soilik hartzen du esanahia.
Prozesamendu bisuala, beraz, azpi-bokalizazioa erreflexu neurologiko soila omen da. Azkenik, batzuek diote irakurketa-prozesuan zehar garunaren eskualdeak aktibatzeko edo erabiltzeko gai direla, eskuarki bertan modu esanguratsuan esku hartzen ez dutenak. Prozedura hori ez du mundu akademikoak frogatutzat hartu, ez da zientifikoki egiaztatu, eta ez da uste posible denik, burmuinean egindako erresonantzia magnetiko edo eskaner bidezko azterlanen bidez.
Irakurketa azkarraren testuinguruan, irakurtzeko abiadura Hitzak Minutuko (H/min) neurtu ohi da[1]. Neurri hori ez da ofiziala, eta hezkuntza-zientziek ez diote beste munduko baliorik aitortzen, ezta kognizioaren zientziaren barruan ere. Hizkuntzalaritzaren zientziaren barruan gauza jakina da hitzak, lexemak, morfemak, hizkuntza batetik bestera, idazterakoan, modu askotan idatz daitezke, eta, nolanahi ere, (H/min) neurtzeko era hori ez da batere zehatza, hitz guztiek, logikoki, luzera, konplexutasun semantiko edo determinazio bera ez dutelako, eta hitzak, askotan, aditz sintagmak edo izen sintagmak direlako. Hitz batzuek hedadura handiagoa daukate, beste batzuk esanahi askotarikoa... Esate baterako, sistema honekin, (Gaztelaniaz) "en las casas" hiru hitz dira; sintagma horren ordaina, euskaraz, hitz bakar bat bezala zenbatuko genuke: "etxeetan". Hitz batzuk, hala nola artikuluak eta determinatzaileak, laburrak izan ohi dira, eta haien esanahia zehazten dutenaren araberakoa da, beste hitz batzuk oso konplexuak dira, hitz elkartuak-eta; beraz, badirudi (H/min) horrek ez duela nahikoa objektibotasunik. Hala ere, irakurketa azkarreko ustezko teknikek (H/min) abiadura jakin bat eskaintzeko edo norbanakoaren irakurketa erregularreko abiadura biderkatzeko propaganda egiten dute sarritan. Funtsean, alor honetako hitzaldi, audio, bideo, softwarea eta idazkiek teknizismo sasi-zientifikora jotzen dute, iritzi soil bat oinarritzeko erabilitako hiztegiari dagokionez. Ohikoa izaten da froga objektiborik gabeko lekukotzak ematea, pertsona ospetsu eta arrakastatsu batzuek honelako teknikekin lortutako irakurketa marka itzelak aipatzea, (halako AEBko presidenteak 900 (H/min), urliak 980 (H/min), sandiak 1.130 (H/min) eta berendiak 3.200 (H/min)...).
Gainetik begiratu, eskaneatze-irakurketa
aldatuIngelesez "skimming and scanning" teknikak aipatu ohi dira. Azaleko irakurketa, gainetiko irakurketa, eskaneatze-irakurketa bezala itzul liteke. Irakurle aurreratuek testu askotan, pasarte asko gainetik besterik ez dituzte begiratzen. Egunkari asko irakurtzen duten irakurleek, esate baterako, lerroburuak, lehen paragrafoak, eta pasarte jakin batzuk besterik ez dituzte begiratzen. Notario batek, berarentzat oso arruntak diren testuak, ez ditu zehatz eta mehatz arakatzen. Pasarte batzuk irakurri gabe ere ezaguntzat jotzen ditu eta bere arreta testuaren pasarte mamitsuetan biltzen da. Irakurle aurreratua izateko teknika hauetan trebatu egin behar. Badaude horretarako proposamen didaktikoak-eta[2]. Teknika horiek ez dute esperantza faltsuak sortzen. Gainetik irakurtzeko teknika hauetan testuaren mamia azkarrago bilatzeko teknikak i(ra)kasten dira. Baina ez da esaten testua osoa azkarrago eta hobeto irakurri eta ulertuko dela.
Nola egin azaleko irakurketa azkarra
aldatuTeknika hauetan ematen diren aholkuak honelakoak[3][4][5][6] izan ohi dira: begiratu lerroburuak, lerroburuak interesgarriak badira begiratu lehen paragrafoa eta agian beste paragrafoetako lehen lerroak, begiratu letra lodiz edo hiperestekez markatutako hitzak eta pasarteak; begiratu editoreek, maketazioarekin, nabarmendutako pasarteak...
Erreferentziak
aldatu- ↑ (Gaztelaniaz) Vázquez, Cristian. «Técnicas de lectura rápida, ¿funcionan o son una estafa?» eldiario.es (Noiz kontsultatua: 2019-12-17).
- ↑ «Wikipedia erabiliz jolas bat» Bihar da berandu 2019-01-17 (Noiz kontsultatua: 2019-12-20).
- ↑ (Ingelesez) «Reading: Skimming and scanning» BBC Skillswise (Noiz kontsultatua: 2019-12-20).
- ↑ (Ingelesez) gyokujo. (2018-08-23). «Skimming and scanning: Speed up your reading, increase your IELTS score» eJOY ENGLISH (Noiz kontsultatua: 2019-12-20).
- ↑ «Skimming and Scanning - TIP Sheet - Butte College» www.butte.edu (Noiz kontsultatua: 2019-12-20).
- ↑ (Ingelesez) Beale, Abby Marks. (2013-02-04). «Skimming And Scanning: Two Important Strategies For Speeding Up Your Reading» How to Learn (Noiz kontsultatua: 2019-12-20).
Ikus, gainera
aldatuKanpo estekak
aldatu- (Frantsesez) lecturerapideblog.com
Datuak: Q746106