[go: up one dir, main page]

Saltu al enhavo

Traktato pri Funkciado de Eŭropa Unio

El Vikipedio, la libera enciklopedio
(Alidirektita el TFEU)

La Traktato pri Funkciado de Eŭropa Unio (TFEU aŭ FEU-Traktato) estas unu el la fondaj traktatoj de Eŭropa Unio (EU) kune kun la Traktato pri Eŭropa Unio (TUE aŭ EU-Traktato). Kune ili formas la ĉefan juran bazon de la politika sistemo de EU; Laŭ Artikolo 1 de la Traktato pri Eŭropa Unio, ambaŭ kontraktoj havas egalan juran statuson kaj estas nomataj kolektive kiel "la kontraktoj". Foje ĉi tiuj traktatoj estas do ankaŭ nomataj "Eŭropa konstitucia juro", sed formale ili estas internaciaj traktatoj inter la membroŝtatoj de EU.

La FEU-Traktato devenas el la Traktatoj de Romo, kiu estis ratifita en 1957 por establi la Eŭropan Ekonomian Komunumon (EEK-Traktato), kiu, kune kun la Traktato EURATOM, estas konata kiel la Traktato de Romo. La EEK-Traktato plurfoje estis ŝanĝita de tiam, precipe per la Traktato pri la kreo de komuna Konsilio kaj komuna Komisiono de la Eŭropa Komunumo en 1965, la Unueca Eŭropa Akto en 1986, la Traktato de Mastriĥto en 1992, la Traktato de Amsterdamo en 1997, la Traktato de Nico en 2001 kaj la Lisbona Traktato en 2007. Kun la Traktato de Mastriĥto, la EEK-Traktato estis renomita la Traktato pri la fondo de la Eŭropa Komunumo, ĝia nomo iĝis la FEU-Traktaton kun la ratifo de la Lisbona Traktato la 1-an de decembro 2009. Aldoniĝas al tio, ke la Traktato de Lisbono dissolvis Eŭropan Komunumon kaj Eŭropa Unio transprenis ĉiujn siajn funkciojn.

Dum la traktatoj pri EU kaj Eŭropa Komunumo antaŭe rilatis al du malsamaj (kvankam institucie ligitaj) organizoj, la nuna FEU-traktato nur havas suplementan funkcion kaj, laŭ sia vortumo (Artikolo 1 de la TFEU), specifas la EU-traktaton rilatan. La traktato pri EU restas sufiĉe mallonga kaj ĉefe enhavas bazajn instituciajn dispoziciojn. La FEU-Traktato, aliflanke, enhavas 358 artikolojn, precipe ĝi pli detale klarigas la funkciadon de la EU-institucioj kaj difinas en detala norma kadro, en kiuj areoj la EU povas agi, kun kiuj kompetentecoj. La laŭplana kunfandiĝo de la EU-traktato kaj la FEU-traktato por formi la traktaton starigantan konstitucion por Eŭropo malsukcesis en 2005 pro malakcepto en referendumoj en Francio kaj Nederlando.

La FEU-Traktato estas ellaborita en la 24 oficialaj lingvoj de Eŭropa Unio kaj estas jure deviga en ĉiu lingva versio.