Kosmostacio
La kosmostacioj estas grandmasaj kosmoveturiloj kun vivtena sistemo. Ili diferencas de la kosmoŝipoj, ke ili ne estas konvenaj por surteriĝo kaj ne havas propran propulsian sistemon, nur kelkajn malgrandajn manovrajn movilojn. Ili ne kapablas fari gravajn manovrojn, por tio necesas kosmoŝipoj.
Per ekuzo de kosmostacioj, eblis fari longtempajn eksperimentojn por analizi la efikojn de la longtempa kosmoflugo kaj fari eksperimentojn rilate al vivscienco, astronomio, terobservado, materialscienco.
La fruaj unuageneraciaj kosmostacioj (Saljut 1, 5) havis nur unu dokejon, tiel ĝi povis akcepti nur unu kosmoŝipon kaj pluaj reprovizaj ŝarĝoportaj kosmoŝipoj ne povis endokiĝi. La pli postaj kosmostacioj estis ekipitaj per min. du dokejoj, tiel oni solvis la problemon de la reprovizo kaj la homoj povis restadi ne nur kelkajn semajnojn sed monatojn. Meze de la 1980-aj jaroj aperis la duageneraciaj, plukonstrueblaj, t.n. modul-kosmostacioj. Tiuj konsistas el multaj, tropremitaj unuoj, t.n. moduloj, tiel la interna hermeta volumeno grandiĝis je pluroblo.
Ekde la flugo de Sojuz-11 (Saljut 1), ĉiu temporekordo estis atingita en kosmostacioj. La nuna rekordo de homa kosmorestado estas 437,7 tagoj, kiun atingis Valerij Poljakov rusa kosmonaŭto en la kosmostacio Mir, inter la 8-a de januaro 1994 kaj 22-a de marto 1995.
Pluevoluita versio de la kosmostacioj estas la kosmourboj, en kiuj aperas artefarita gravito kaj homoj povas restadi tie dum jaroj. Tiuj urboj aperas nur kiel planoj.
Kosmostacioj
[redakti | redakti fonton]Surorbigitaj kosmostacioj
[redakti | redakti fonton]- MOL (Manned Orbiting Laboratory) - eksperimenta kosmostacio, senhoma (Usono, 1966)
- Saljut - soveta kosmostacio-programo
- Saljut 1 - la unua loĝata kosmostacio (Sovetunio, 1971)
- Saljut 2 - sensukcesa lanĉo (Sovetunio, 1973)
- Skylab - la unua loĝata usona kosmostacio (Usono, 1973)
- Saljut 3 - (Sovetunio, 1974)
- Saljut 5 - (Sovetunio, 1976)
- Saljut 6 - kun plurdoka sistemo (Sovetunio, 1977)
- Szaljut 7 - (Sovetunio, 1982)
- Mir - la unua modul-kosmostacio (Sovetunio, 1986)
- Internacia Kosmostacio (angle International Space Station) - (internacia, ekde 1998)
- Tiangong 1 - (Ĉinio 2011)
- Tiangong 2 - (Ĉinio 2016)
- Ĉina kosmostacio (CSS/Tiangong) - ekde 2021
Planitaj, sed ne konstruitaj kosmostacioj
[redakti | redakti fonton]- Freedom (Usono)
- Mir 2 (Sovetunio/Rusio)
- Bigelow plenblovebla kosmostacio (Usono)
- Lunar Gateway de la Programo Artemis (Usono/Internacia)
Datumoj de la loĝataj kosmostacioj
[redakti | redakti fonton]| Kosmostacio | Lanĉo | Flugofino | Flugtempo (tagoj) | Loĝata tempo (tagoj) | Kosmonaŭtoj | Kosmoŝipoj | Ŝarĝoportaj kosmoŝipoj | Maso (kg) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Saljut 1 | 1971. 04. 19. | 1971. 10. 11. | 175 | 24 | 3 | 2 | 0 | 18425 |
| Saljut 2 | 1973. 04. 3. | 1973. 04. 28. | 25 | 0 | 0 | 0 | 0 | 18500 |
| Skylab | 1973. 05. 14. | 1979. 07. 11. | 2249 | 171 | 9 | 3 | 0 | 77088 |
| Saljut 3 | 1974. 06. 24. | 1975. 01. 24. | 213 | 15 | 2 | 1 | 0 | 18500 |
| Saljut 4 | 1974. 12. 26. | 1977. 02. 3. | 770 | 92 | 4 | 3 | 0 | 18900 |
| Saljut 5 | 1976. 06. 22. | 1977. 08. 8. | 412 | 67 | 4 | 2 | 0 | 19000 |
| Saljut 6 | 1977. 09. 29. | 1982. 07. 29. | 1764 | 683 | 33 | 16 | 14 | 19000 |
| Saljut 7 | 1982. 04. 19. | 1991. 02. 7. | 3216 nap | 816 | 26 | 12 | 16 | 19000 |
| Mir | 1986 02.19. | 2001 03.23. | 5511 | 4594 | 137 | 39 | 68 | 124340 |
| Internacia Kosmostacio | 20-a de novembro 1998 | 2030 | 87583 | 1520 1 | 130 1 | 25 1 | 19 1 | 456620 2 |
| Tiangong 1 | 29a de septembro 2011 | 21 | ||||||
| Tiangong 2 | 15a de septembro 2016 | 30 | ||||||
| Ĉina kosmostacio | 29a de aprilo 2021 | 11453 |
1 - ĝis 31-an de decembro 2004 2 - Post fino de la konstruo 3 -ĝis oktobro 2024
Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- KP183 Kosmostacioj. De Saljut I ĝis Tiangong – homa loĝado en la orbito, epizodo de la podkasto Kern.punkto, aperinta 2020-06-09 esperante