Gori
Por aliaj signifoj de la vorto, vidu la paĝon Gori (apartigilo).
Gori (kartvele გორი) estas urbo en orienta Kartvelio, ĉefurbo de Ŝida Kartli. Gori estas industri-urbo produktanta kotonon kaj maŝinojn, kun loĝantaro de pli ol 50 000 homoj, administra kaj kultura centro de la agrikultura areo. La urbo situas nord-okcedente de Tbilisi ĉe elfluejo de rivero Liakhvi al Mtkvari (Kura). En ĝi troviĝas teatro, muzeo pri historio kaj kartvela arto, universitato kaj pluraj altlernejoj.
| Gori | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| urbo (1950–) populated place in Georgia (en)   vd
| |||||
|
|
| ||||
| Flago | Blazono | ||||
| Administrado | |||||
| |||||
| Poŝtkodo | 1400 | ||||
| En TTT | Oficiala retejo [+] | ||||
| Demografio | |||||
| Loĝantaro | 44 524 (2022) [+] | ||||
| Loĝdenso | 2 642 loĝ./km² | ||||
| Geografio | |||||
| Geografia situo | 41° 59′ N, 44° 7′ O (mapo)41.98168611111144.112416666667Koordinatoj: 41° 59′ N, 44° 7′ O (mapo) [+] | ||||
| Alto | 588 m [+] | ||||
| Areo | 16,85 km² (1 685 ha) [+] | ||||
| Horzono | UTC+04:00 [+] | ||||
| |||||
| |||||
|
| |||||
| Alia projekto | |||||
 Vikimedia Komunejo Gori, Georgia [+]
| |||||
Historio
redaktiLa teritorio de Gori estis loĝata en bronzepoko. Nomo de la urbo devenas de apuda fortikaĵo, konata de la 7-a jarcento kiel Tontio. Dum arkeologiaj esploroj de la mezepokaj ruinoj oni malkovris pli fruan el la periodo 3-a jarcento antaŭ Kristo – 2-a jarcento post Kristo. Dum la regado de Davido la 4-a de Kartvelio apud la fortikaĵo ekestis urbo, kiu iĝis unu el pli gravaj en Kartvelio.
Apud Gori troviĝas ruinoj de la 16-jarcenta fortikaĵo, kiu dum turka invado defendis sur Kartvelia milita vojo aliron al la lando.
En 1818 fondiĝis la unua kartvela teologia lernejo.
Gori estas loko de la naskiĝo de Josif Stalin. Domo, en kiu naskiĝis kaj vivis ĝis 1883, estas memorloko – muzeuo kun eksponaĵoj dediĉitaj al li. Ĝis 2010, antaŭ la urbodomo staris monumento al Stalin, kiun oni dufoje provis detrui en 1953 kaj 1988, se loĝantaro de la urbo protestis.
La monumento estis forigita nokte la 24-an de junio 2010 surprize al la loĝantoj. Ĝi estas transportota al apuda muzeo dediĉita al Stalin.
Gori estis grave damaĝita dum tertremo en 1920.
Aŭguste 2008 estis bombita de rusa aviado. Multaj konstruaĵoj detruiĝis. La 11-an de aŭgusto Miĥail Saakaŝvili malkaŝis, ke kartvelaj armitaj fortoj reĵetis atakon de rusaj tankoj 5 km de la urbo. Inter la 13-a ĝis la 22-a de aŭgusto ĝi estis sub okupado de la Rusa Armeo.
Konindaj personoj
redakti- Josif Stalin
- Kamo (bolŝeviko)
- Jakob Gogebaŝvili, naskita en apuda vilaĝo
Bildgalerio
redakti
Literaturo
redakti- Kéthévane Davrichewy, L'Autre Joseph (2016)
Vidu ankaŭ
redaktiEksteraj ligiloj
redakti- http://gori.iatp.org.ge/maineng/indexeng.htm Arkivigite je 2008-08-28 per la retarkivo Wayback Machine
- http://www.globalsecurity.org/military/world/georgia/gori.htm
- Georgia: Russian Cluster Bombs Kill Civilians HRW Rusaj grapolbomboj mortigas civilulojn, ĉe Human Rights Watch
- pri Gori