Belfasto
Belfasto (de irlanda lingvo "Béal Feirste", signifas rivera buŝo) estas la ĉefurbo de, kaj la plej granda urbo en Nord-Irlando. Ĝi estas la sidejo de loka registaro kaj la Kunvenintaro de Nord-Irlando.
| Belfasto | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| angle Belfast irlande Béal Feirste | |||||
    Fotomontaĵo | |||||
| urbo urbego plej granda urbo  vd
| |||||
|
|
| ||||
| Flago | Blazono | ||||
| Devizo: Pro Tanto Quid Retribuamus? | |||||
| Administrado | |||||
| Lando | Nord-Irlando | ||||
| |||||
| Retpaĝaro | www.belfastcity.gov.uk | ||||
| Demografio | |||||
| Loĝantaro | 345 006 (2021) [+] | ||||
| Loĝdenso | 3 000 loĝ./km² | ||||
| Geografio | |||||
| Geografia situo | 54° 36′ N, 5° 56′ U (mapo)54.596388888889-5.93Koordinatoj: 54° 36′ N, 5° 56′ U (mapo) [+] | ||||
| Alto | 3 m [+] | ||||
| Areo | 115 km² (11 500 ha) | ||||
| Horzono | UTC±00:00 [+] | ||||
| |||||
| |||||
|
| |||||
| Pliaj informoj | |||||
| Lingvoj | Angla, Irlanda | ||||
| Alia projekto | |||||
 Vikimedia Komunejo Belfast [+]
| |||||
Ĝi estas la plej granda urba areo en Nord-Irlando, la dua plej granda urbo en Irlando, kaj la dek-kvina plej granda urbo en la Unuiĝinta Reĝlando. Sekve ĝi ankaŭ estas la ĉefa loĝloko en la provinco de Ulstero. La urbo Belfasto en 2021 havis loĝantaron de 345 006[1] kaj situas en la centro de la Urba Areo de Belfasto, kiu havas loĝantaron de ĉirkaŭ 483 418. La Metropola Areo de Belfasto havas 579 276 loĝantojn[kiam?]. Belfasto estas ankaŭ la centa plej granda urba areo en Eŭropa Unio. Belfasto fariĝis ŝtata urbego en 1888.
En la historio Belfasto estis centro por la Irlanda industrio de lintolo, produktado de tabako kaj ŝnuroj, kaj konstruado de ŝipoj. En la ĉeffabrikejo de ŝipoj en Belfasto, Harlando kaj Wolfe, estis konstruataj la vaporŝipo Titanic kaj aliaj ŝipoj. Tio metis Belfaston en la monda gazetaro en la frua du-deka jarcento, kaj ĝi fariĝis la plej granda fabrikejo en la mondo. Belfasto estis grava en la Industria Revolucio, kaj estis industria centro de la mondo ĝis la unua duono de la dudeka jarcento.
Industriigo kaj novaj civitanoj de la prospero de Belfasto igis la urbo esto la mallonga plej granda urbo en la insulo de Irlando en la flua du-deka jarcento. La industria kaj la ekonomio prospero de Belfasto citis laŭ Unionistoj, estis rezono kial Irlando necesis eviti devoluado, kaj kial Ulstero batalis kontraŭ ĝi.
La registaro nun denove situas Belfaste kaj ne plu ĉe Hillsborough.
La plej grava rivero en Belfasto estas la Lagano (Lagan), dum la rivero Ferŝĉo (Farset angle aŭ Feirste irlande), por kiu oni nomis la urbon, ne plu tiom imponas.
Nomo
redaktiBelfast es vorto angla, okupata de la vortaj irlandaj, 'Béal Feirste', intencas 'enfluejo de la Feirste', aŭ la angla 'Farset' (rivero en Belfasto).
Instruado
redaktiEn Belfasto estas du universitatoj, unu ekskluzive en Belfasto, kaj du situoj de multeloka universitato de Nord-Irlando. Ankaŭ, estas granda kolegio, kaj multe skoloj de varias fazoj kaj komunumo fonoj.
La Reĝina Universitato de Belfast (fondita en 1849), estas universitato en la centro de la urbo, kaj estas grava kultura simbolo de la urbo. La universitato havas ĉirkaŭ 20 000 studentojn kaj havas multajn konstruaĵojn en la centro, ĉefe situas en la La Reĝina Kvartalo de la urbo. La ĉefkonstruado de la universitato, la 'Lanyon Building' estas un desegnaĵo presas en bankbiletoj de la 'Bank of Ireland' banko, en Nord-Irlando.
La Universitato de Ulster es la alia universitato en Belfasto. La universitato havas du situoj en la urbo. La plej granda de la situoj en Belfasto es en Jordanstown, situas ekstere la urbocentro. La alia situo estas en la La Katedralo Kvartalo de la urbo. La Universitato de Ulster estas multaloka universitato, kaj havas aliajn situojn ekstere la urbo, en Coleraine, kaj Derry.
Ankaŭ estas granda kolegio, 'Belfast Metropolitan College', kun 53 000 studentoj, forta ĉeesto en la urbo, kaj multnombraj konstruaĵoj kaj situoj en la urbocentro.
Estas 184 diferenca lernejoj por infanoj kaj adoleskantoj en la urbo (primara, duaranga, kaj gramatiko). Multaj lernejoj reprezentas aliajn komunumojn kaj religiajn fonojn de Belfasto. Ekzemple estas kelkaj aliaj lernejoj por homoj de ĉu komunumoj protestantaj kaj katolikaj.
Aĉetado
redaktiBelfast havas multajn butikojn, kaj multnombrajn butikajn centrojn. Belfasta urbcentro estas la podetale kaj aĉetada centro de Nord-Irlando, kaj estas tre populara por aĉetado.
La plej nova, kaj ankaŭ plej populara estas Victoria Square (esperante Placo Victoria). La Centro havas 98 butikojn (unu triono el la butikoj en la urbo), kaj 106 apartamentojn. La konstrua projekto komencis en 2002, kaj finfaris la 6-a de Marto 2008. 'Victoria Square' kostis £400 milionojn por konstruo, kaj ĝi allogas 17.2 milionojn da vizitantoj ĉiu jaro. Ĝi estas la dua plej granda butika centro en la urbo.
La plej granda estas CastleCourt , ankaŭ en la urba centro. CastleCourt havas 126 butikojn kaj 16 milionojn da vizitantoj ĉiu jaro. CastleCourt estis bombigita 5 fojojn en la konstrua periodo de la centro, de la IRA.
Alia butikaj centroj en la urbo centro enhavas 'Forestside', 'York Gate', 'Park Centre', kaj 'Donegall Arcade', kaj aliaj.
Konstruadoj kaj Strukturoj
redakti
Belfast havas multe unikaj konstruadoj kaj strukturoj en la urbo.
La Urbodomo de Belfasto estas en la centro de la urbo, kaj estas konstruaĵo fama kaj populara. La konstruaĵo konstruiĝis en 1906, kaj situas en Donegall Square, en la urbocentro. La Urbdomo trajtas en ĉiuj paperoj bankbiletoj de 'Northern Bank' en Nord-Irelando.
La Lanyon Konstruaĵo estas la ĉefkonstruaĵo de la Reĝina Universitato de Belfast. La bildo de la konstruaĵo trajtas en certaj bankbiletoj de 'Bank of Ireland' en Nord-Irelando.
La Waterfront es areno.
La Oydessey estas la plej granda areno en Nord-Irelando, kun un kapacito de 14 000 homoj por koncertoj. situas en la Titanic Kvartalo de la urbo.
Transporto
redaktiEstas du flughavenoj en Belfast. 'La Belfast International Airport (Internacia Flughaveno Belfasto) en la nordo-okcidento de la urbo, estas la plej granda, kaj provizas enlandan, eŭropan, kaj Trans-Atlantikan flugoj. La alia flughaveno estas la 'George Best City Airport (George Best Urbo Flughavenoj), kaj ĝi provizas flugojn enlandajn (Unuiĝinta Reĝlando kaj Irlando), kaj estas nomita en honoro de George Best, la fama piedpilkisto de la urbo.
77% de la tutan de transporto en Belfasto estas faratas per aŭtoj, 11% en transporto publika, kaj 6% fariĝas piede.
Belfasto havas grandan havenon por celoj industriaj kaj pasaĝeraj.
Kvartaloj de Belfasto
redaktiBelfasto havas 4 unikaj kvartaloj en el centro urbo. La kvartaloj malestas kvartoj ekzaktaj de la urbo centro, sed estas areoj de la urbo kun klara trajtoj kulturaj.
Areo de Belfasto kie la irlanda lingvo es publike parolas, centras ĉirkaŭ la Falls Irejo, Okcidento Belfasto
Areo de Belfasto kie la Titanic konstruas en 1912, ĉirkaŭ la haveno en la urbo.
Areo de Belfasto centras ĉirkaŭ la situo de 'St. Annes Cathedral'.
Areo de Belfasto centras ĉirkaŭ la situo de la Reĝina Universitato de Belfast.
Esperanto
redaktiEn 2021 estis la plano gastigi la 106-an universalan kongreson de Esperanto[2] en la urbo, sed la kronvirusa pandemio fine malebligis tion.
Alia Urboj en Nord-Irlando
redaktiAngla kaj Irlanda:
- Armagh Ard Mhacha
- Lisburn Lios na gCearrbhach
- Londonderry Doire
- Newry An tIúr
Bildaro
redakti-
la kongresejo Titanic -
la reĝina universitato -
la urbodomo -
la kongresejo Waterfront Hall -
Harland & Wolff en Belfasto -
la Alberta horloĝo -
Donegall Square
Referencoj
redakti- ↑ loĝantaro laŭ la brita oficejo pri naciaj statistikoj (datuuma listo en formato Excel, angle)
- ↑ https://uea.org/aktuale/komunikoj/2019/UEA-kongresos-en-Belfasto-Nord-Irlando-en-2021
Vidu ankaŭ
redaktiEksteraj ligiloj
redakti- Belfast Arkivigite je 2016-10-27 per la retarkivo Wayback Machine
- Belfasta urba registaro
- Enurba flughaveno
- Eksterurba flughaveno