Arkoponto
Arkoponto estas ponto kun abutmentoj je ĉiu fino kaj kun formo de kurba arko. Arkoponto funkcias per transpaso de la pezo de la ponto kaj ties ŝarĝon parte al horizontala tenilo tenita de la abutmentoj ĉe la alia flanko. Viadukto (nome longa ponto) povas esti farita el serio de arkoj, kvankam nuntempe oni uzas tipe aliajn pli malmultekostajn strukturojn.
Historio
redakti
Eble la plej aĝa ekzistanta arkoponto estas la mikena Arkadiko Ponto en Grekio el ĉirkaŭ 1300 a.K.. La ŝtona ŝajnvolba ponto estas ankoraŭ uzata de lokanoj.[1] La bone konservata Helenisma Eleŭterna Ponto havas triangulan ŝajnvolban arkon.[2] La Rodosa Ponto de la 4-a jarcento a.K. ripozas sur antikva dovela arko.[3]
Kvankam veraj arkoj estis jam konitaj de la Etruskoj kaj de la antikvaj Grekoj, estis la Romianoj la unuaj - per la volbo kaj la kupolo - kiuj tute realigis la potencon de arkoj por pontokonstruado.[4] Listo de romiaj pontoj kompilitaj de la inĝeniero Colin O'Connor katalogis 330 romiajn ŝtonpontojn por trafiko, 34 romiajn lignopontojn kaj 54 akveduktojn, substanca parto el kiuj ankoraŭ staras kaj eĉ estas uzataj por transporto de veturiloj.[5] Pli kompleta esplorado fare de la itala fakulo Vittorio Galliazzo trovis 931 romiajn pontojn, ĉefe el ŝtono, en tiom multe kiom ĝis 26 diversaj landoj (inklude iaman Jugoslavion).[6]
Tipoj
redaktiEkzemploj
redaktiVidu ankaŭ
redaktiReferencoj
redakti- ↑ Hellenic Ministry of Culture: Mycenaean bridge at Kazarma Arkivigite je 2022-11-19 per la retarkivo Wayback Machine
- ↑ Nakassis, Athanassios (2000): "The Bridges of Ancient Eleutherna", The Annual of the British School at Athens, Vol. 95, pp. 353–365
- ↑ Galliazzo 1995, p. 36; Boyd 1978, p. 91
- ↑ Robertson, D.S.: Greek and Roman Architecture, 2-a eld., Cambridge 1943, p.231:
"The Romans were the first builders in Europe, perhaps the first in the world, fully to appreciate the advantages of the arch, the vault and the dome."
- ↑ Colin O'Connor: "Roman Bridges", Cambridge University Press 1993, p. 187ff. ISBN 0-521-39326-4
- ↑ Galliazzo, Vittorio (1994), I ponti romani. Catalogo generale, Vol. 2, Treviso: Edizioni Canova, ISBN 88-85066-66-6, cf. Indice
Literaturo
redakti- Boyd, Thomas D. (1978), "The Arch and the Vault in Greek Architecture", American Journal of Archaeology 82 (1): 83–100 (91), doi:10.2307/503797
- Galliazzo, Vittorio (1995), I ponti romani, Vol. 1, Treviso: Edizioni Canova, (ISBN 88-85066-66-6)
- Galliazzo, Vittorio (1994), I ponti romani. Catalogo generale, Vol. 2, Treviso: Edizioni Canova, (ISBN 88-85066-66-6)
- O’Connor, Colin (1993), Roman Bridges, Cambridge University Press, p. 129, (ISBN 0-521-39326-4)
- Proske, Dirk (2009), Safety of historical stone arch bridges, Springer, p. 336, (ISBN 978-3-540-77616-1)
Eksteraj ligiloj
redakti- NOVA Online - Super Bridge - Arch Bridges
- Matsuo Bridge Co. - Arch Bridges Arkivigite je 2005-03-02 per la retarkivo Wayback Machine
- Historic Bridges of the Midwest Arkivigite je 2008-10-06 per la retarkivo Wayback Machine
- Historic Arch Railroad Bridges in Western Massachusetts Arkivigite je 2011-07-11 per la retarkivo Wayback Machine