1905
jaro
Aktualaĵoj | Eventoj laŭ tago de jaro
◄ |
19-a jarcento |
20-a jarcento
| 21-a jarcento
| ►
◄ |
1870-aj jaroj |
1880-aj jaroj |
1890-aj jaroj |
1900-aj jaroj
| 1910-aj jaroj
| 1920-aj jaroj
| 1930-aj jaroj
| ►
◄◄ |
◄ |
1901 |
1902 |
1903 |
1904 |
1905
| 1906
| 1907
| 1908
| 1909
| ►
| ►►
1905 estis normala jaro komenciĝanta dimanĉe (ligilo montras kalendaron).
1905 en la aliaj kalendaroj | |
---|---|
Gregoria kalendaro | 1905 MCMV |
Ab urbe condita | 2658 |
Armena kalendaro | 1354 ԹՎ ՌՅԾԴ |
Bahaa kalendaro | 61 – 62 |
Barataj kalendaroj | |
- Vikram Samvat | 1960 – 1961 |
- Barata nacia kalendaro (Ŝaka Samvat) | 1827 – 1828 |
- Kalijugo | 5006 – 5007 |
Budhisma kalendaro | 2449 |
Ĉina kalendaro | 4541 / 4601 – 4542 / 4602 甲辰 – 乙巳 |
Etiopa kalendaro | 1897 – 1898 |
Franca respublika kalendaro | 113 - 114 CXIII -CXIV |
Hebrea kalendaro | 5665 – 5666 |
Holocena kalendaro | 11905 |
Irana kalendaro | 1283 – 1284 |
Islama kalendaro | 1322 – 1323 |
- Imperia jaro | Kōki 2565 (皇紀2565年) |
- Japana nomo de erao (Jōmon) | 11905 |
Juliana kalendaro | Gregoria minus 10–13 tagoj, depende de tempoperiodo |
Korea kalendaro | 4238 |
Tajlanda suna kalendaro | 2448 |
En la jaro 1905 post Kristo okazis, interalie:
Eventoj
redaktiEsperantujo
redakti- 21-a de januaro: Zamenhof skribas faman biografileteron al C. Michaux
- Aŭgusto : Francio, Bulonjo-ĉe-Maro : Okazas la unua Universala Kongreso de Esperanto. (vd. 2005).
- "Reĝino" Rosa Junck deklarita de Zamenhof modelo de Esperanto-prononco.
- Elekto de unua Lingva Komitato;
- Akcepto de Deklaro pri Esperantismo;
- Revuo Esperanto fondita de Paul Berthelot;
- Fondita Seattle Philatelic Esperanto Society unua Esperanto-Klubo en Ŝtato Vaŝingtonio.
- Fonditaj Esperanto-Societoj en Romo, Stutgarto, Novjorko, Kanariaj Insuloj, Zuriko kaj Ipswich.
- Fondita Anarkiista Esperanto-klubo (la unua pure laborista Esperanto-Klubo en la mondo).
- Fondita Esperantista Centra Oficejo
- Paul Boulet publikigis Méthode pour apprendre seul l' Espéranto.
- Ivan H. Krestanov, August Omlor, George Cox, TIHANYI József, Giacomo Bianchini, Otto Jespersen, William Phillimore, Frederic Pujulà i Vallès, Montagu Christie Butler kaj Ludoviko Glodeau eklernis Esperanton.
- Esperanta Skarabaro unua esperanta revuo en Kostariko.
- Esperantigita unua ĉeĥa libro: "Majstro Jan Hus" de Josef F. Khun.
- Ekzercaro de la lingvo internacia Esperanto fariĝis dua parto de Fundamento kaj iĝis "netuŝebla".
- Brazila Revuo "O Cinzel" publikigis anedoktojn en Esperanto.
- Fondita unua Esperanto-Grupo en Usono en Bostono.
- Kongreso por Internacia Ekonomio en Mons esprimis la deziron, ke Esperanto estu instruata en lernejoj.
- Komerca ĉambro de Londono deklaris sin favora al Esperanto.
Mondo
redakti- 26-a de januaro: Frederik Wells malkovris Cullinan, la plej grandan krudan diamanton.
- 1-a de septembro: Alberto kaj Saskaĉevano aliĝis al la Kanada Konfederacio.
- Japanio venkas Rusion, konkerante Manĉurion.
- Albert Einstein publikigas sian unuan teorion pri relativeco.
- Fino de la unio Svedio-Norvegio: Norvegio sendependiĝas disde Svedio kaj Haakon la 7-a surtroniĝis.
Naskiĝoj
redakti- Faik Baĥteev, tatara esperantisto (m. nekonata)
- Henri Lurie, franca-usona esperantisto (m. 1994)
- 3-a de januaro: Anna May Wong, usona aktorino (m. 1961)
- 21-a de januaro: Christian Dior, franca mododesegnisto (m. 1957)
- 26-a de januaro: Bernhard Minetti, germana aktoro (m. 1998)
- 3-a de februaro: Paul Ariste[1], estona esperantisto (m. 1990)
- 6-a de februaro: Jan Werich, ĉeĥa aktoro (m. 1980)
- 6-a de februaro: Irmgard Keun, germana verkistino (m. 1982)
- 9-a de februaro: Henrik Seppik, estona esperantisto (m. 1990)
- 19-a de marto: Albert Speer, germana arkitekto kaj nazia oficisto (m. 1981)
- 23-a de marto: Lale Andersen, germana aktorino kaj kantistino (m. 1972)
- 29-a de marto: Jenő Rejtő, hungara verkisto (m. 1943)
- 2-a de aprilo: Andrea Schorta, svisa verkisto en la romanĉa lingvo (m. 1990)
- 8-a de aprilo: Hans Scherfig, dana aŭtoro kaj artisto (m. 1979)
- 26-a de aprilo: Jean Vigo, franca filmreĝisoro (m. 1934)
- 14-a de majo: Hans Joachim Plehn, germana esperantisto (m. 1985)
- 16-a de majo: Henry Fonda, usona aktoro (m. 1982)
- 14-a de junio: Jenny Jugo, aŭstra aktorino (m. 2001)
- 21-a de junio: Jean-Paul Sartre, franca verkisto (m. 1980)
- 25-a de junio: Pjatrus Broŭka, belorusa verkisto kaj poeto (m. 1980)
- 6-a de julio: Pjatro Hlebka, belorusa poeto (m. 1969)
- 10-a de julio: Vuk Echtner, ĉeĥa esperantisto (m. 1994)
- 18-a de julio: László Halka, hungara esperantisto (m. nekonata)
- 28-a de julio: Vladimír Leraus, ĉeĥa aktoro kaj esperantisto (m. 1991)
- 1-a de aŭgusto: Hugo Röllinger, germana esperantisto (m. 2001)
- 3-a de septembro: Carl David Anderson, usona fizikisto (m. 1991)
- 5-a de septembro: Arthur Koestler, hungar- kaj juddevena brita verkisto (m. 1983)
- 18-a de septembro: Greta Garbo, sveda aktorino (m. 1990)
- 28-a de septembro: Max Schmeling, germana boksisto (m. 2005)
- 23-a de oktobro: Felix Bloch, nobelpremiita fizikisto (m. 1983)
- 9-a de novembro: Erika Mann, germana verkistino, ĵurnalistino kaj aktorino (m. 1969)
- 12-a de decembro: Vasilij Grossman, soveta verkisto kaj ĵurnalisto, milita raportisto (m. 1964)
- 17-a de decembro: Érico Veríssimo, brazila verkisto (m. 1975)
Mortoj
redakti- 9-a de januaro: Louise Michel, franca revoluciulino (n. 1830)
- 29-a de januaro: José do Patrocínio, brazila farmaciisto, ĵurnalisto, verkisto, oratoro, kaj aktiva politikisto (n. 1853)
- 16-a de februaro: Ferdinand Schulz, ĉeĥa verkisto (n. 1935)
- 24-a de marto: Jules Verne, franca verkisto (n. 1828)
- 20-a de junio: Gyula Szapáry, ĉefministro de Hungario (n. 1832)
- 4-a de julio: Elisée Reclus, franca geografo kaj anarĥiisto (n. 1830)
- 22-a de junio: Francis Lubbock, ŝtatestro de Teksaso (n. 1815)
- 26-a de oktobro: Paul Tenneson, franca esperantisto (n. 1841)
- 28-a de oktobro: Alphonse Allais, franca verkisto (n. 1854)