Świerk serbski

Świerk serbski
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	nagonasienne
Klasa	iglaste
Rząd	sosnowce
Rodzina	sosnowate
Rodzaj	świerk
Gatunek	świerk serbski
	Nazwa systematyczna
	Picea omorika (Pančić) Purk.; Oesterr. Monatsschr. Forstwesen 27:446. 1877
Synonimy
	Abies omorika (Pančić) Nyman; Pinus omorika Pančić;
	Abies omorika (Pančić) Nyman; Pinus omorika Pančić;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; zagrożony
	Zasięg
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Świerk serbski (Picea omorika (Pančić) Purk.) – gatunek drzewa z rodziny sosnowatych (Pinaceae). Świerk serbski jest gatunkiem endemicznym charakterystycznym dla górskich terenów zachodniej Serbii i wschodniej Bośni^[4], rośnie na małym obszarze w środkowym biegu Driny w okolicach Sarajewa^[7]. Drzewo odkrył w 1875 roku w górach Tara serbski botanik Josif Pančić.

Morfologia

Pokrój: Korona stożkowata, ale bardzo wąska, prawie kolumnowa o spiczastym wierzchołku.
Pień: Osiąga wysokość 25–30 m, wyjątkowo 40 m. Średnica pnia do 1 m. Kora pomarańczowobrązowa lub miedziana, spękana na nieregularne lub kwadratowe płaty^[8].
Liście: Krótkie (10–20 mm), zaostrzone igły, wyraźnie spłaszczone, zielone z wierzchu z dwoma białymi paskami od spodu. Na młodych pędach ułożone równomiernie dookoła, na starszych gałęziach układają się w boczne rzędy. Utrzymują się na drzewie nawet do 10 lat.
Kwiaty: Kwiaty żeńskie purpurowofioletowe, szyszeczkowate. Kwiaty męskie żółte, długości 2–2,5 cm, umiejscowione na delikatnych odgałęzieniach dolnych gałęzi.
Szyszki: Długości 4–7 cm, brązowe i osadzone na grubych, zgiętych szypułkach. Mają purpurowobrązowe zabarwienie^[8].

Biologia i ekologia

Drzewo jednopienne, wiatropylne. Kwitnie od kwietnia do maja. Szyszki dojrzewają w 6-7 miesiącu od zapylenia. Posiada niewielkie wymagania klimatyczne i glebowe. Rośnie w lasach górskich na glebach płytkich, stosunkowo suchych i ciepłych latem do 1800 m n.p.m^[7]. Tworzy lasy mieszane z bukiem, kasztanowcem, jodłą i sosną czarną. Wśród wszystkich dotychczas zbadanych gatunków świerk serbski jest uważany za jedną z form najbardziej odpornych na zanieczyszczenia przemysłowe, a szczególnie na kwaśne deszcze^[7].

Zastosowanie

Okazy świerka serbskiego w warszawskich Łazienkach Królewskich

Roślina ozdobna - chętnie sadzony w parkach i ogrodach na terenie Europy i Ameryki Północnej.
Dawniej drewno wykorzystywano w ciesielstwie, jednak obecnie ze względu na niewielkie występowanie użycie drewna podlega ograniczeniom.

Odmiany

'Aurea'
'Cinderella'
'Fröndenberg'
'Gnom'
'Kamenz'
'Karel'
'Karen'
'Kuck'
'Nana'
'Pendula'
'Pimoko'
'Pimpf'
'Schneverdingen'
'Treblitzsch'
'Tremonia'
'Zuckerhut' ^[9]

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
↑ ^a ^b Picea omorika. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2013-06-07]. (ang.).
↑ The Plant List. [dostęp 2013-06-07].
↑ J.M.J.M. Aleksić J.M.J.M. i inni, Picea omorika, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2013-06-07] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Bruno T. Kremer: Drzewa - leksykon przyrodniczy. Warszawa: Świat Książki, 1996, s. 32. ISBN 83-7129-141-8.
↑ ^a ^b Tony Russel, Catherine Cutler, Martin Walters: Ilustrowana encyklopedia Drzewa Świata. Kraków: Universitas, 2008, s. 128. ISBN 97883242-0842-5.
↑ Związek Szkółkarzy Polskich. [w:] Picea omorika [on-line]. [dostęp 2013-06-07]. (pol.).

Zobacz też

las, las iglasty

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[christenhusz2011-3] M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).

[grin-4] Picea omorika. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2013-06-07]. (ang.).

[TPL-5] The Plant List. [dostęp 2013-06-07].

[iucn-6] J.M.J.M. Aleksić J.M.J.M. i inni, Picea omorika, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2013-06-07] (ang.).

[kremer-7] Bruno T. Kremer: Drzewa - leksykon przyrodniczy. Warszawa: Świat Książki, 1996, s. 32. ISBN 83-7129-141-8.

[russel-8] Tony Russel, Catherine Cutler, Martin Walters: Ilustrowana encyklopedia Drzewa Świata. Kraków: Universitas, 2008, s. 128. ISBN 97883242-0842-5.

[zsp-9] Związek Szkółkarzy Polskich. [w:] Picea omorika [on-line]. [dostęp 2013-06-07]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]