Sean Penn

C'l artìcul chè 'l è scrit in Miranduléś

Sean Justin Penn, cgnusû méj cuma Sean Penn (Santa Mònica, 17 'd Agóst dal 1960, a s lèś [ʃɔːn pɛn] in ingléś, dònca Sciôn Pèn a la miranduléśa), 'l è 'n atōr, senegiadōr, regìsta e prudutōr americàṅ, candidâ par sinc vòlti a i Prèmi Òscar in du 'l à vins cuma atōr prutagunìsta in dal 2004 par Mystic River e in dal 2009 par Milk.

'L à inóltar purtâ a cà 'n Golden Globe, 'n Ōrs 'd Argìnt a 'l Fèstival 'd Berlîṅ par Dead Man Walking - Condannato a morte, un prèmi a 'l Fèstival ad Cannes par She's So Lovely - Così carina e dū Cópi Vólpi a 'l Fèstival ad Venèsia par Bugie, baci, bambole & bastardi e par 21 grammi.

'L è stâ spuśâ cun la cantànta Madonna e cun l'atōra Robin Wright ch'la gh'à dâ dū fiōi e al gh'à abû dal relasiòṅ cun la Pamela Springsteen, l'Elizabeth McGovern, la Susan Sarandon, la Charlize Theron e cun la fiōla dla Greta Scacchi e 'd Vincent D'Onofrio, la Leila George, ch'l'è sèg da 'l 2016. Al gh'iva 'n fradèl, anc lò atōr famóś, ch'l è mòrt par 'n atàc ad cōr in dal 2006, Chris.

Da 'l punt ad vista pulìtig, al s è dit da la banda 'd Barack Obama e dal presidènt venesuelàṅ, al sucialìsta Hugo Chávez.

Biugrafìa

Sean al fà 'l sò debùt cuma atōr in 'n epiśòdi dal telefìlm La casa nella prateria dal 1974 mént'r a 'l cìnema al gh'à da spetàr al 1981 quànd Harold Becker al gh śibìs la part d'l arvèrs capitàṅ Alex Dwyer in Taps - Squilli di rivolta. Dòp al dramàtic A distanza ravvicinata ad James Foley dal 1986, in du la Madonna la canta Live To Tell in di tìtui 'd cóa, 'l atōr califurgnàṅ al lavóra pròpria cun la cantànta uriginària dal Mìchigan in dla cumèdia Shanghai Surprise d'l an dòp. I dū i decìd'n anc ad spuśàr-as par pò divursiàr in dal 1989.

Fra la fiṅ di an Utànta e 'l inìsi di an Nuànta al gira dū impurtànti pelìculi dal regìsta Brian De Palma, Vittime di guerra e Carlito's Way. In dal 1995 'l è prutagunìsta insém a la Susan Sarandon dal dramàtic Dead Man Walking - Condannato a morte, òpra ch'la gh pòrta na candidadùra a i Prèmi Òscar. In dal 1997 al gira soquànt film ad sucès cuma She's So Lovely - Così carina ad Nick Cassavetes, U Turn - Inversione di marcia 'd Oliver Stone e The Game - Nessuna regola ad David Fincher.

In dal 1998 al lavóra cun Terrence Malick in dla sò pelìcula 'd guèra La sottile linea rossa méntar 'l an dòp 'l è in dal cast dla cumèdia 'd Woody Allen Accordi e disaccordi. In dal 2000 al ciàpa la part 'd Cuco Sánchez in Prima che sia notte, film ad Julian Schnabel cun prutagunìsta Javier Bardem e 'n camèo 'd Johnny Depp, e 'd Thomas Janes in dal thriller Il mistero dell'acqua.

Al 2003 'l è 'n an ciàṿ par lò parchè, faghénd al prutagunìsta 'd Mystic River 'd Clint Eastwood, al vins al sò prim Prèmi Òscar e anc un Golden Globe. 'N atra statṿa la gh riva in dal 2008 quànd al fà 'l gay Harvey Milk in dal film biugràfic Milk ad Gus Van Sant.

In dal 2001 al tórna a lauràr cun Malick in The Tree of Life e par la prima vòlta c'n un regìsta itagliàṅ Paolo Sorrentino in This Must Be the Place in du 'l fà na vècia rock star ch'la pâr Robert Smith di The Cure.